فناوری پرینترهای سهبعدی فلزی تاکنون فقط در اختیار امریکا، آلمان، فرانسه و ژاپن بود که در ایران بومیسازی شد. این فناوری در حوزههای خودروسازی، هوافضا، نفت و پتروشیمی، صنایع غذایی و به خصوص کاشتنیهای بدنی (ایمپلنت) کاربرد زیادی دارد. به گفته مدیرعامل شرکت دانشبنیان سازنده این پرینتر، هیچ حوزهای در صنعت نیست که به این دستگاه نیاز نداشته باشد. محققان اصفهانی با اختراع این دستگاه کشور را از واردات ایمپلنت دندانی هم بینیاز کردند.
تاکنون پرینتر سهبعدی در سه نوع ترموپلاستیک، لیزری و فلزی در کشورهای معدودی از جهان تولید شده است. در این میان پرینتر فلزی دارای فناوری به مراتب بالاتری است و در مهمترین حوزههای صنعتی کاربرد دارد.
صاحب اختیار دستگاه هستیم
تولید هر نوع وسیلهای در پرینترهای سهبعدی امکانپذیر است و به صورت لایه به لایه انجام میشود. این روش برتریهای زیادی نسبت به روشهای تولید سنتی مانند ماشینکاری CNC دارد. پرینترهای سهبعدی فلزی که کشورهای سازنده آن به فروش میرسانند، فقط وسایلی را که برای آن تعریف شده تولید میکنند. حال بماند که خرید آن هم دردسرهای خاص خود را دارد. بومیسازی این دستگاه این امکان را میدهد که هر وسیله پزشکی و صنعتی را که در کشور مورد نیاز است، تولید کنیم. ساخت این پرینتر در کشور برای صنایعی که به دلیل تحریمها در تأمین قطعات با مشکل زیادی مواجه و دیگر صنایع که به دنبال کاهش قیمت تمامشده هستند، بسیار حیاتی خواهد بود.
پرینترهای سهبعدی فلزی کالایی استراتژیک هستند و حتی رئیسجمهور سابق امریکا سه سال قبل طی سخنانی توانست با متقاعد کردن کنگره، سرمایهگذاری ویژهای برای این تکنولوژی برای اهداف دولتی و نظامی اختصاص دهد.
ترکیب تجارب اروپا و نخبگان ایرانی
آزمایشگاه دانشبنیان نـــورا لایهنگار، نخستین و تنها تولیدکننده پرینترهای سهبعدی لیزری و فلزی در غرب آسیاست. این شرکت در سال ۱۳۹۲ با هدف ارتقای سطح علمی و فنی کشور و همچنین تجاریسازی فناوری ساخت افزودنی به کمک لیزر، توسط متخصصان این حوزه در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان (وابسته به دانشگاه صنعتی اصفهان) تأسیس شد. محققان این آزمایشگاه با بهرهمندی از دانش و تجارب دانشگاهها و شرکتهای اروپایی و امریکایی از یک طرف و به خدمت گرفتن نخبگان رشتههای مهندسی مکانیک، مواد، الکترونیک و مکاترونیک از طرف دیگر موفق شدهاند ایران را به جایگاه پنجمین تولیدکننده پرینتر سهبعدی فلزی در جهان برسانند.
در همین خصوص مدیرعامل آزمایشگاه ساخت نخستین پرینتر سهبعدی فلزی در غرب آسیا گفت: طراحی و تولید دستگاه پرینتر سهبعدی فلزی با فناوری Selective Laser Melting) SLM)، طراحی و تولید سیستمهای پوششدهی لیزری، ارائه خدمات ساخت قطعات فلزی و پلیمری با استفاده از فناوری پرینتر سهبعدی و ارائه خدمات مهندسی پزشکی بر پایه فناوری پرینترهای سهبعدی از دیگر دستاوردهای محققان این دانشبنیان است.
از همه کاربردیتر، ایمپلنتهای دندان
دکتر علی فروزمهر افزود: آینده صنعت ساخت قطعات در انحصار پرینتر سهبعدی است. در این فناوری نیازی به ساخت قالب و مدل نیست. قابلیت تولید قطعات با هندسه داخلی و خارجی بسیار پیچیده هم از مهمترین مزیتهای این فناوری است و چرخه طراحی تا تولید محصول با استفاده از این فناوری بسیار کوتاه میشود. این محقق با بیان اینکه در این فناوری میتوان قطعاتی بسیار پیچیده و با دقتی در حد ۵۰میکرون (تقسیم مساحت کار به ۵۰ میلیارد قسمت و تمرکز روی آن) ساخت، تصریح کرد: تولید ایمپلنتهای ارتوپدی، تولید مدلهای آموزشی پزشکی و پروتزهای مختلف دست و پا و از همه کاربردیتر ایمپلنتهای دندان با پرینتر سهبعدی فلزی امکانپذیر است. شیوه کار اینگونه است که تصویر سهبعدی از آن بخش از بدن که نیاز به ایمپلنت دارد به لایههای نازک افقی تقسیم میشود. این لایههای ایجادشده در پرینتر سهبعدی تحلیل میشود، سپس به صورت مینیاتوری و لایه به لایه فرم میگیرد تا به محصول نهایی برسیم.
رفع خطر ایمپلنتهای قاچاق
گفتنی است بر اساس آمارهای سازمان غذا و دارو بالغ بر ۷۰ درصد از ایمپلنتهای دندانپزشکی وارداتی مجاز از نوع کرهای بوده و ایمپلنتهای سوئیسی، ایتالیایی و فرانسوی در رتبههای بعدی مصرف قرار دارند. حال آنکه با پرینترهای سهبعدی فلزی میتوان به خودکفایی کامل رسید. در حال حاضر ماهانه حدود ۱۵۰ هزار ایمپلنت دندانی در کشور مصرف میشود و واردات قاچاقی ایمپلنت بدون نظارت وزارت بهداشت میتواند سلامت کسانی را که از ایمپلنتهای قاچاق استفاده میکنند، تهدید کند. ایمپلنتهایی که در داخل بدن قرار میگیرند در صورت آلوده بودن میتوانند عفونت ایجاد کنند. در سالهای اخیر به دلیل مشکلات متعدد، واردات ایمپلنت قاچاق و نیز واردات از کشورهای توسعهنیافته افزایش داشته است، حال آنکه ایمپلنتهای ارزان و غیراستاندارد، آسیبهای جبرانناپذیری به سلامت بیمار وارد میکند تا جایی که اعصاب حرکتی و حسی فردی که از این قبیل ایمپلنتها استفاده کرده است، آسیب میبیند.
بومیسازی پرینترهای سهبعدی فلزی این مشکل را میتواند به کلی رفع کند، زیرا تمام ایمپلنتهای بدنی با این فناوری قابل تولید است.