دبیر انجمن همگن قطعهسازی ضمن اشاره به مجموع ۳۵ دوره طرح فروش خودروسازان بزرگ با آمار ثبتنام بیش از ۴۲ میلیون متقاضی میگوید: در این مدت حجم تقاضاهای کاذب زمینهساز ایجاد رانت ۱۲۰ هزار میلیارد تومانی مابهالتفاوت قیمت خودرو در بازار و کارخانه شد و در سال گذشته سود ۷۰ هزار میلیارد تومانی مستقیم به جیب واسطهها و دلالان رفت و با وجود حجم بالای فروش، خودروسازان همچنان در حاشیه ضرر به سر میبرند.
در سالهای اخیر در فضای کاملاً انحصاری، افزایش غیرمنطقی قیمت خودرو همگام با افزایش نرخ ارز زیانهای بسیاری را به مصرفکنندگان وارد کردهاست، اما در این مدت خودروسازان همچنان از زیانهای میلیاردیشان سخن میگویند و برای آزادسازی قیمت خودرو دست و پا میزنند. گاهی دست به دامن مجلس برای ورود خودرو به بورس میشوند و گاهی با تاختن به شورای رقابت، این شورا را مسئول زیان خود معرفی میکنند. بدون اینکه به عملکرد یک دهه اخیر نگاهی بیندازند و ریشه گرانی خودروها را در لابهلای تصمیمات مدیریتی خود جستوجو کنند. این روزها همزمان با مناظره کاندیداهای ریاست جمهوری و نمایندگانشان با یکدیگر، فعالان صنعت خودرو و قطعه نیز با برگزاری جلساتی مشکلات این صنعت را آسیبشناسی و انتظاراتشان را از رئیسجمهور آینده اعلام میکنند. علی علیلو، رئیس سابق کمیته تحقیق و تفحص مجلس معتقد است: ریشه ارزان بودن قیمت خودرو داخلی در خارج از کشور نسبت به داخل کشور این است که عدهای در داخل دولت و وابسته به دولت هستند که ما را مشغول حاشیه کردند. این بازی است که برای خودروسازها و رسانهها راه انداختهاند. همچنین علیلو بیان میکند: خودروسازها در بعضی موارد قیمتهای تمام شدهای را میدادند که در تحقیق و تفحصهای مجلس مشخص شد حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد با واقعیت اختلاف داشت. شورای رقابت هم افزایشی را بر اساس تورم نقطه به نقطه، روی قیمت خودرو در نظر میگیرد. در حالی که وظیفه اصلی این شورا رفع انحصار و کمک به مردم است. رئیس سابق کمیته تحقیق و تفحص مجلس میگوید: در اکثر خودروهایی که اکنون ساخته میشود نهایتاً ۱۵درصد ارزبری وجود دارد که من عقیده دارم این ۱۵ درصد به دلیل رانت است، یعنی ما میتوانیم ۱۰۰ درصد نیاز را در داخل برطرف کنیم.
تقاضای کاذب و زیان مصرفکنندگان
همچنین آرش محبینژاد در گفتگو با ایسنا با بیان اینکه در سال گذشته در خلال تقریباً ۲۰ دوره برگزاری طرح فروش ایرانخودرو و ۱۵ دوره فروش سایپا با مجموع عرضه ۵۷۵ هزار دستگاه خودرو از خرداد ماه تا دی ماه ۱۳۹۹ و ثبتنام ۴۲ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در این طرحها ایجاد شدهاست، میگوید: این حجم از تقاضای کاذب در حالی شکل گرفته که نیاز بازار خودرو در ایران بین یک تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه در سال برآورد شدهاست. دبیر انجمن صنایع همگن قطعهسازی کشور ضمن تأکید بر اینکه این حجم از تقاضا، قطعاً تقاضای مصرفی نیست، تنها دلیل شکلگیری آن را شکاف عمیق قیمت بازار و کارخانه و حاشیه سود بازار اعلام کرده و میافزاید: این حاشیه سود در محصولات ایرانخودرو بین ۶۰ تا ۱۲۰ درصد در ماههای مختلف، متفاوت و در محصولات سایپا نیز قریب به ۴۵ درصد بالاترین میزان بودهاست. در مجموع سال ۱۳۹۹، مابهالتفاوت قیمت در کارخانه و بازار قریب به ۷۰ هزار میلیارد تومان بوده و در کل دوره فروش خودرو با حاشیه بازار زیاد، از زمانی که قیمتگذاری دستوری عامل شکاف بازار شدهاست، ۱۲۰ هزار میلیارد تومان مابهالتفاوت دو قیمت ایجاد شدهاست که به جیب تولیدکننده (خودروساز و قطعهساز) وارد نشدهاست. وی میافزاید: تعداد محدودی از مردم نیاز واقعی به خرید خودرو ارزان قیمتی که تقریباً نصف قیمت بازار بودهاست، داشتهاند و در این طرحها شرکت کردهاند، اما بخش عمدهای از این حجم تقاضا بیش از ۴۲ میلیون نفری، افرادی خوششانس بودهاند که در این لاتاریها برنده شده و به نحوی فروختهاند.