در میان مطبوعاتی که دهههای متمادی و در مقطعی مهم از تاریخ معاصر ایران نشر یافتند، مجله خواندنیها جایگاهی ویژه دارد. هرچند که در باب گرایشات این نشریه فراوان میتوان نوشت، اما نفس مطالب مندرج در آن، میتواند مستند تاریخپژوهان، در بررسی وقایع دوران انتشار آن باشد. بر حسب آنچه منقول است، علیاصغر امیرانی در سال ۱۳۱۹، موفق شد تا اتاقی اجاره کند و با جمعآوری خواندنیترین و جالبترین مطالب چاپ شده در نشریات روز، جزوه خواندنیها را چاپ نماید. در سال اول انتشار، خواندنیها بیشتر شبیه به جزوه بود تا مجله. دوره این سال آنچنان نایاب است که خود امیرانی تنها در اواسط دهه 40، موفق به یافتن مجدد آن شد! در سالهای نخست، خواندنیها نویسندهای به جز امیرانی نداشت! اما بعدها با رونق کار مجله، روز به روز بر تعداد نویسندگان و دبیران و پرسنل مجله افزوده شد. افرادی چون: امیر هوشنگ عسگری، نصرالله شیفته، ایرج نبوی، محمود طلوعی، باقر باباشاهآشتیانی، ذبیحالله منصوری، مسعود برزین، حسین مکی، خسرو شاهانی و کریم رشتیزاده در آن مطلب مینوشتند. خواندنیها برای آخرین بار، در مرداد ۱۳۵۸ چاپ شد و توقیف نهایی آن، به خواست خود امیرانی صورت گرفت! در سالیان اخیر و برای استفاده از مطالب تاریخی این نشریه، به همت مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، فهرستی جامع تهیه شده است. ناشران این اثر تاریخی، مؤسسه مورد اشاره و نیز انتشارات کتابخانه مجلس شورای اسلامی بودند. مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، در باب چند و چون تهیه این فهرست، در دیباچه خویش بر این اثر تاریخی، چنین آورده است: «تهیه فهرستهای جامع و مناسب از مطبوعاتی که دسترسی به تمامی آنها برای محققان کمتر امکان دارد، گامی است مهم در جهت فراهم کردن امکان استفاده از جراید در پژوهشهای تاریخی. مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران در راستای تهیه و تدوین منابع پژوهشی در حوزه تاریخ معاصر، اقدام به تهیه فهرست و چکیده مقالات و اعلام مطبوعات ایران نموده است و«فهرست مقالات و مطالب مجله خواندنیها درباره تاریخ معاصر ایران» در زمره همین منابع است که این مؤسسه انجام آن را به عهده گرفته است. مطالب مجله خواندنیها، از مطالب مهم و خواندنی مطبوعات در دوره پهلوی تشکیل شده است که در بسیاری مواقع، محقق را از مراجعه به مطبوعات متعدد، بینیاز میسازد. درباره این اقدام پژوهشی، اشاره به نکات زیر ضروری است:
1- مقالات مجله خواندنیها درباره تاریخ معاصر، از شماره اول سال سوم فهرست شده است. شمارههای سالهای اول و دوم این مجله در دسترس نبود.
2- این فهرست 2683 صفحهای، شامل 20966 رکورد است که از قسمتهای زیر تشکیل شده است: نام نویسنده مقاله، عنوان اصلی مقاله، عنوان فرعی مقاله، مترجم، سال نشر، شماره، تاریخ، صفحه، چکیده، مطالب، فهرست اعلام و کلیدواژههای مهم و نام منابع.
3- به خاطر اینکه موضوع بسیاری از مقالات، مسائل روز میباشد، در چکیده مقالات تاریخ وقایع نیامده است و تاریخ موضوع مقاله، تقریباً همان تاریخی است که به عنوان تاریخ مجله خواندنیها آمده است.
برخی عناوین فصول اولیه اثر مورد معرفی، بدین قرار است: پیشگفتار: افول مشروطیت/ مقدمه فصل اول: پیشینه خانوادگی و روند شکلگیری شخصیت سیاسی- اداری دکتر منوچهر اقبال تا پایان دوره حکومت رضاشاه/ پیشینه خانوادگی/ پدرش حاجی میرزاابوتراب/ بازماندگان میرزاابوتراب مقبلالسلطنه/ زندگی و فعالیتهای دکتر منوچهر اقبال تا پایان دوره سلطنت رضاشاه (1287-1320ش)/ تولد و تحصیلات/ خدمت نظام وظیفه سربازی/ خدمات اداری/ پزشکی دکتر اقبال در دوره رضاشاه (1314-1320ش)/ فصل دوم: زندگی سیاسی دکتر اقبال در هفت ساله نخست سلطنت محمدرضاشاه/ معاونت وزارت بهداری (17مرداد 1321-10 شهریور 1323)/ کفالت وزارت بهداری در کابینه محمدساعد مراغهای (11شهریور 1323-18آبان 1323)/ وزارت بهداری در کابینههای پنجگانه قوام (بهمن 1324- آذر 1326)کابینه اول/ کابینه دوم/ کابینه سوم/ کابینه چهارم/ کابینه پنجم...»