سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: مهران علوی کارگردان موزیکویدئوی «بارکد ۲» است که آن را پس از موفقیت و اقبال مخاطبان از اثر قبلیاش یعنی «بارکد ۶۲۶» تولید کرده است. علوی دانش آموخته کارشناسی ارشد سینما از دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر است که طی ۱۵ سال فعالیت در حوزه ساخت و تولید موزیکویدئو حدود ۲۰۰ اثر ساخته است. موزیکویدئوی «میکشیم» به خوانندگی حامد زمانی اولین اثر و «طوفانی شو» یکی از بهترین کارهای این هنرمند جوان است که به همراه دیگر آثارش بارها از شبکههای مختلف صدا و سیما پخش شدهاند. «جوان» در گفتگو با وی به چگونگی تولید موزیکویدئوی «بارکد ۲» که چند روزی است از شبکههای مختلف تلویزیون پخش میشود و همچنین ظرفیتها و مشکلات فعالیت در عرصه تولید موزیکویدئو پرداخته است.
به غیر از کلیت کار که به سفارش مرکز مأوا انجام شده است، ملودی و فیلمنامه بارکد ۲ چطور شکل گرفت؟
این کار توسط گروه سرود رایهالزهرا (س) با شعر قاسم صرافان و موسیقی امید رهبران اجرا شده است. اصلاً سفارش این کار بعد از شکلگیری ایده اولیهاش بود! چند سالی است که حضرت آقا در زمینه توجه به تولید ملی و تقویت آن مباحث جدی و متواتری را مطرح میکنند. در واقع بحث ایشان در رابطه با حمایت از تولید داخلی، رشد محصولات داخلی و رونق اقتصادی با تکیه و توجه به تولیدات ملی برای ما به عنوان یک دغدغه مطرح بود و به دنبال تولید یک کار بکر و متفاوتی در این زمینه بودیم. از طرفی مایل بودیم کارمان یک حال و هوای متفاوت داشته باشد، به هر حال بحث واردات بیرویه کالاهایی که در داخل کشورمان نمونههای مشابه آنها تولید میشوند، واقعیتی است که وجود دارد و باید در نهایت یک اقدام عملی و قاطعی برای حل و فصل و برطرف کردن آن صورت گیرد. سعی کردیم کار در فضایی مثبت و امیدآفرین شکل بگیرد تا به نق زدن و غُرغُرکردن یا سیاهنمایی متهم نشویم.
به غیر از مسئله رونق تولید داخلی و جلوگیری از واردات کالای خارجی، به دنبال ارسال پیام دیگری هم بودید؟
ما در این کلیپ از بچهها استفاده کردیم و آنها را در مواجهه با مسائل مهم خانوادگی و اجتماعی حساس و دغدغهمند نشان دادیم. در واقع این بچهها نسبت به پدر و خانوادهشان کنش و رویکرد عملگرایانهای دارند که در آن آداب اجتماعی و دغدغهمندی را آموزش میبینند، حالا ممکن است یک مشکل یا اتفاقی برای خودشان بیفتد یا اینکه مشکلی برای دیگر افراد جامعه اعم از دوستان و همسایههایشان ایجاد شده باشد. ما سعی کردیم به نوجوانان که مخاطب اصلی این موزیکویدئو هستند، مسائل مهمی مثل مسئولیتپذیری اجتماعی، مراعات و مطالبه حقوق شهروندی بر مبنای انگارههای اسلامی را با بهرهگیری از مؤلفههای جذابی مثل موسیقی، تصویر و شعر آموزش دهیم.
چه مشکلاتی در فضای ساخت و تولید کلیپ متوجه فعالان و سازندگان است؟
اولین و مهمترین مسئله بیمهری و البته اهمیت ندادن مسئولان فرهنگی به این نوع اقدامات است، در واقع تلقی آنها نسبت به ساخت کلیپ دور ریختن و هدر دادن پول است! سازندگان و فعالان این حوزه تا اندازهای میتوانند از جیب خودشان هزینه کنند و از یک جایی به بعد دیگر نیازمند حمایت نهادها و دستگاههای متولی در امور فرهنگی هستند. اگر حمایت از سازنده باشد، قطعاً میتوان کارهای باکیفیتتری ساخت. یکی دیگر از مشکلات اساسی ما ناهماهنگی بین دستگاههایی است که همه دغدغه نظام و انقلاب را دارند، اما به صورت جزیرهای عمل میکنند.
امروزه در دنیا با توجه به گسترش شبکههای اجتماعی و نحوه مخابره پیامها و اخبار به صورت کاملاً فشرده و به اصطلاح کپسولی ضرورت استفاده از ابزاری مثل «موزیکویدئو» یا «کپشن ویدئو» به منظور آموزش و آگاهیبخشی به افراد جامعه در سنین مختلف جایگاه خاصی پیدا کرده است، کمیت و کیفیت استفاده از این ابزار مؤثر در کشورمان را در چه سطحی میبینید؟
واقعیت این است که در دنیای امروز هیچ کس نمیتواند تأثیرگذاری موزیکویدئو را به عنوان یکی از ابزارهای انتقال پیام و مفاهیم انکار کند. اگر فضای حمایتی از موزیکویدئو در کشورمان متفاوتتر از الان شود، کارهای باکیفیت و اثرگذاری در حد و اندازه بینالمللی میتوان ساخت. وقتی ما در جلسه برآورد هزینه با ارگانهای مختلف که اتفاقاً دستگاههای مسئول و تصمیمگیر اصلی هم محسوب میشوند، حضور پیدا میکنیم، متوجه میشویم اساساً نگاهشان به این ابزار مؤثر رسانهای کاملاً اشتباه است. مثلاً ما وقتی برآورد یک کار چهار دقیقهای را میدهیم، بلافاصله میگویند یعنی هر دقیقه آن فلان ریال میشود؟! در حالی که نحوه محاسبه یک موزیکویدئو با یک سریال یا فیلم کاملاً متفاوت است چراکه شما برای پخش یک فیلم یا سریال محدودیت زمان و تکرار پخش در شبکههای مختلف دارید و ممکن است سالی یک بار هم موقعیت پخش آن در یک شبکه هم پیش نیاید، در حالی که یک موزیکویدئو را میتوان از شبکههای صدا و سیما بدون محدودیت تعداد پخش روزانه به مخاطب ارائه داد، برای همین نباید هزینه ساخت یک اثر با چنین امتیازاتی را با سریال یا فیلمی که محدودیتهای زیادی دارد، مقایسه کرد.
آیا از سطح هزینههای آثار دیگر کشورها اطلاعی هم دارید؟
من به دلیل اینکه پایاننامه دوره کارشناسی ارشدم که در رشته سینما و مشخصاً موزیکویدئو بوده است، مطالعات بینالمللی زیادی در این رابطه داشتهام و باید بگویم هزینههایی که ما برای تولید موزیکویدئو انجام میدهیم در مقایسه با هزینههایی که آنها انجام میدهند، اصلاً قابل مقایسه که هیچ حتی قابل طرح نیست! کارهای ما در مقابل آثار آنها از منظر بودجه و هزینه چیزی شبیه شوخی است، اگر چه آثار ما از تولیدات بسیاری از کشورهای پیشرو در این رابطه از نظر کیفی و بازدهی در جایگاه بالاتری قرار دارد. موزیکویدئو خیلی جزئینگرتر از مدیومهایی مثل سینما و تلویزیون است. در موزیکویدئو یک مفهوم کلی و بسیار سنگین را حدود سه یا چهار دقیقه به مخاطب انتقال میدهید، چون این مفاهیم با بهرهگیری از موسیقی و ریتم که برای مخاطب جذاب است، انتقال پیدا میکند. فضای ارزشی و انقلابی ما مفاهیم متنوع و جذابی دارد که میتوانیم این مفاهیم را با استفاده از قالبهای اثرگذاری مثل موزیکویدئو به جوانان نوجوانان منتقل کنیم.
(*۶۲۶ پیش شماره بارکد تولیدات ساخت ایران است)