سرویس ایران جوان آنلاین: نمودار مرکز آمار ایران در مورد نرخ بیکاری در استانهای کشور نشان میدهد که استانها سمنان، مرکزی و همدان دارای کمترین و کرمانشاه با ۱۸ درصد، چهارمحال و بختیاری با ۱۷درصد و البرز با ۱۶ درصد بیشترین تعداد بیکاران را در خود جای دادهاند. هر چند هر از گاهی دولتمردان از ایجاد اشتغال و حمایت از تولید حرف میزنند، اما امروز مشخص شده برای مناطقی که آمار بیکاری دو رقمی دارند، حتماً باید بر روی مشاغل خرد بیش از هر چیز دیگری سرمایهگذاری شود و در این میان مشاغل خانگی به شدت میتوانند در تولید اشتغال و بالا بردن درآمد خانوارها کمک کنند. موضوعی که در کشوری مثل ایتالیا توانست طی دو دهه نرخ بیکاری بالاتر از ۲۲درصد را با سیاستهای حمایتی به کمتر از ۱۲درصد کاهش دهد.
امروزه با توجه به اینکه مشاغل خانگی جزو مشاغلی به شمار میآیند که میتوانند کمک خوبی برای درآمدزایی خانواده باشند، اما کمتر مورد توجه و حمایت قرار میگیرند. الگوی نوین توسعه مشاغل خانگی به افراد کمک میکند در ابتدای کار به بنگاههای بالادستی و افراد پشتیبان حقیقی و حقوقی که توان انجام کار را دارند، متصل شوند تا بتوانند کار را آغاز کرده، درآمدزایی داشته باشند و به درآمد پایدار دست یابند. شاید آنچه در دیدگاه عموم مردم نسبت به مشاغل خانگی وجود داشته باشد دیدگاه اداره یک زندگی به صورت خودکفا باشد و حداکثر ارزش این مشاغل را در تولیدات خانگی که نیازهای خانواده و اقوام و آشنایان را برطرف کند، قلمداد کنند، اما واقع امر کمک شایان تولیدات خانگی به توسعه اقتصاد کشور است. با اینکه در ایران هم چند سالی است که بر روی مشاغل خانگی تمرکز شده و صحبتهایی در مورد حمایت از آن مطرح میشود، اما هنوز آنچنان که در دیگر نقاط دنیا این مشاغل مهم و کارساز قلمداد میشوند، در کشور ما مورد توجه نیستند.
رونق تولید با مشاغل خرد
برای شناخت اهمیت و میزان تأثیر سریع مشاغل خانگی بر روند زندگی مردم کافی است سری به استانهایی بزنیم که کارهایی در آنها صورت گرفته است. به عنوان مثال توجه به رشتههای شغلی متناسب با شرایط جوی منطقه خراسان جنوبی توانسته بسیاری از مشکلات ناشی از کمبود شغل و بیکاری را برطرف و اشتغال و درآمد پایدار را برای علاقمندان ایجاد کند. همین چند ماه پیش بود که رئیس دبیرخانه ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی یکی از نقاط قوت خراسانجنوبی را توجه ویژه به فعالیتهای پشتیبانی و شبکهای دانسته و گفته بود: «جهاد دانشگاهی و اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسانجنوبی سعی کردند از هدایت تسهیلات به سمت فعالیتهای انفرادی که کمتر میتواند پایداری داشته باشد، جلوگیری کنند و فعالیتهای شبکهای را که فرآیند کار در آن دیده میشود، توسعه دهند.» مهناز امامدادی با اشاره به شعار سال ۹۸، ادامه داد: «ماهیت مشاغل خانگی و این طرح کاملاً در راستای بحث رونق تولید و اقتصاد مقاومتی است و قطعاً اجرای دقیق آن میتواند به رونق تولید و اقتصاد مناطق کمک کند.» وی یادآور شد: «توجه به رشتههای شغلی متناسب با شرایط جوی این منطقه میتواند بسیاری از مشکلات ناشی از کمبود شغل و بیکاری را برطرف و اشتغال پایدار و درآمد خوب را برای علاقمندان ایجاد کند. این طرح میتواند مشکلات مناطق به ویژه نواحی مرزی و دورافتاده را که به لحاظ کشاورزی و دامپروری با مشکلاتی مواجه هستند، تا حدودی برطرف کند.»
حفظ مشاغل به جای پرداخت وام
یکی از مشکلات بزرگ در شکوفایی مشاغل خانگی در ایران این است که بودجه و اعتبارات میآید، اما معلوم نیست کجا میرود!
برای اثبات این ادعا همین بس که بدانیم فقط در سال گذشته حدود ۲۰ میلیارد تومان برای تسهیلات مشاغل خانگی به خراسان جنوبی اختصاص داده شد که دستگاههای تخصصی و بانکها در این استان در مقایسه با بسیاری از مناطق همکاری کردند، اما با اینکه حرکتها خوب انجام شد ولی از تداوم و استمرار آن خبری نرسید.
البته چند روز پیش هم معاون اشتغال وزیر کار در بیان جزئیات طرحها و سیاستهای اشتغالی دولت در سال ۹۸ گفته بود که در سالجاری یکی از سیاستهای اصلی دولت، تثبیت اشتغال و وابستگی کمتر به پرداخت وام است که سازمان برنامه و بودجه هم باید حمایت کند. این جمله یعنی دیگر از وام و اعتبار هم خبری نیست و باید همین مشاغل موجود را حفظ کرد که باز هم مشاغل خانگی میتوانند بهترین گزینه برای کمک به درآمدزایی خانوارها و ایجاد شغل در شهر و روستاها باشد.
به هرحال خوب است بدانیم تا همین چند سال پیش، تمرکز مشاغل خانگی در کشور چین بر روی کفشهای چرمی بود و حالا این کشور توانسته است بسیاری از همین محصولات را آنچنان به بازار تحمیل کند که تقریباً کالای غیرچینی در بازار نمیبینیم. این کشور ۳۱ درصد محصولات خود را در حوزه کسب و کار خانگی طراحی و تولید میکند. در همین رابطه «هر خانه، کارخانه و هر کارخانه، خانه است» شعار ملی تایوانیها بود و آنها با همین شعار توانستند جهش اقتصادی خود را با گسترش و حمایت کارهای خانگی تجربه کنند. کشور سوئیس که برترین تولید کننده ساعت در جهان است، بخش عمده فعالیت خود را در این زمینه یعنی تولید ساعت از طریق کارگاههای خانگی انجام میدهد و ایتالیا از دو دهه قبل برای گسترش مشاغل خانگی اقدام کرد و نتیجهاش فوقالعاده بود. ایتالیا توانست نرخ بیکاری خود را که بالای ۲۲درصد بود را به زیر ۱۲درصد کاهش دهد.