سرويس زنان جوان آنلاين: زنان سرپرست خانوار آمارشان به ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر رسیده است. زنانی که در کنار ایفای نقشهای زنانه خود همچون مادری نقش جدی دیگری را هم به عهده گرفتهاند؛ «نانآوری». نانآوری و پذیرش مسئولیت اداره و چرخاندن چرخهای یک خانواده، اما کار سادهای نیست و گاهی وقتها شانههای ظریف این زنان تاب تحمل این همه فشار و سختی را ندارد و در تندباد ناملایمات زندگی، نگاه منفی جامعه و آسیبهایی که در مسیرشان وجود دارد گاهی ممکن است بشکنند و طاقتشان ترک بردارد. اینجاست که نقش نهادهای حمایتی همچون کمیته امداد امام خمینی (ره) در حمایت از این مادران نانآور اهمیتی دوچندان مییابد. به سراغ فاطمه رهبر معاون حمایت و سلامت خانواده کمیته امداد رفتهایم و درباره علل و عوامل رشد تصاعدی زنان سرپرست خانوار و اقدامات حمایتی کمیته امداد از این زنان و خانوادههایشان با این کارشناس حوزه زنان و نماینده ادوار مجلس به گفتوگو نشستهایم.
خانم رهبر! مطابق آخرین آمار تعداد زنان سرپرست خانوار در کشور به ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر رسیده است. به نظر شما دلیل رشد تصاعدی زنان سرپرست خانوار چیست و این مسئله چه آسیبهایی را در سطح جامعه و خانواده موجب خواهد شد؟
در سالهای اخیر پدیده افزایش تصاعدی زنان سرپرست خانوار یکی از موضوعات مهم در حوزه مسائل اجتماعی کشور بوده است. بخش عمده این زنان به دلیل فوت سرپرست و بقیه نیز به خاطر مواردی از قبیل: طلاق، متارکه، سرپرست زندانی و... سرپرستی خانوار را بر عهده دارند. از سوی دیگر زنان بسیاری هستند که به دلیل بیماری یا از کار افتادگی همسر بار سنگین مسئولیت خانواده بر دوش آنهاست که آمار این گروه جدا از رقم فوق است.
اما در خصوص علل افزایش آمار زنان سرپرست خانوار میتوان افزایش نرخ طلاق در جامعه را به عنوان یکی از علل اصلی رشد تصاعدی این آمار بیان کرد که در این بین عواملی مانند اعتیاد، مشکلات خانوادگی و رفتاری و نیز عوامل اقتصادی نقش دارند، لذا چنانچه بتوانیم ازدواج مجدد این گروه را حمایت و تقویت کنیم قطعاً آمار مذکور کاهش خواهد یافت و باید در این زمینه هم فرهنگسازی و هم کار حمایتی کرد.
موضوع دیگر به تجرد قطعی برمیگردد که برخی از دختران به دلایل مختلف از ازدواج جا مانده و به سن تجرد قطعی رسیدهاند و به نوعی زن سرپرست خانوار محسوب میشوند.
زنان سرپرست خانوار در جامعه ما با چه مشکلاتی دست به گریبانند و جامعه و نهادهای حمایتی باید چگونه با پدیده رشد جمعیت زنان سرپرست خانوار مواجه شوند؟
در حال حاضر متأسفانه به دلایل فرهنگی نگاه به قشر زنان سرپرست خانوار در سطح جامعه نگاه خوشایندی نیست و لازم است این نگاه منفی اصلاح شود.
از سوی دیگر پدیده افزایش زنان سرپرست خانوار اگر به خوبی مدیریت نشود میتواند به افزایش آسیبهای اجتماعی در سطح جامعه منجر شود. به همین خاطر هم نهادهای متعددی در حوزه مسائل مبتلابه زنان سرپرست خانوار وظیفه دارند و کمیته امداد یکی از این نهادهاست.
در حال حاضر شما چه تعداد زن سرپرست خانوار را تحت پوشش دارید؟
حدود یک میلیون زن سرپرست خانوار تحت حمایت این نهاد قرار دارند که بیش از ۴۸ درصد آنها سالمند هستند و عملاً توانمندسازی به معنای واقعی کلمه برایشان شدنی نیست و لذا صرفاً تلاش میشود از خدمات حمایتی بهرهمند شوند.
باید توجه داشت زنان سرپرست خانوار تحت حمایت این نهاد با مشکلات مختلفی مواجه هستند؛ از فقر و مشکلات مالی گرفته تا تعدد نقشها در خانواده، کمسوادی یا بیسوادی، عدم شناخت لازم نسبت به حقوق قانونی و نیز نداشتن مهارت یا تخصص لازم.
از سوی دیگر این نهاد مسئول همه زنان سرپرست خانوار نیست بلکه بر اساس مأموریتهای محوله تلاش میکند در خصوص جامعه هدف خود برنامهریزی و اقدام نماید.
کمیته امداد برای حمایت از زنان سرپرست خانوار و توانمندسازی آنها چه برنامههایی دارد؟
توانمندسازی یکی از راهبردهای اساسی امداد برای رفع فقر و خروج آنان از این معضل است که در این راستا تلاش میشود به نحوی اقدام گردد که علاوه بر ایجاد درآمد پایدار، اختلالی را در نقش مادری و سرپرستی خانواده ایجاد نکند و مانع شکلگیری آسیبهای جدید در خانواده شود.
به طور مصداقی چه اقداماتی در خصوص توانمندسازی زنان سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد داشتهاید؟
در خصوص خدمات توانمندسازی برای این گروه میتوان این اقدامات را نام برد: پرداخت تسهیلات قرضالحسنه اشتغال، مشاوره شغلی، برنامهریزی برای فروش محصولات، بیمه طرحهای خودکفایی، بیمه مشمولین طرحهای اشتغال، آموزشهای فنی و حرفهای، پرداخت تسهیلات خرد برای مشاغل خانگی و ...
آیا میتوانید آماری از این حمایتها ارائه دهید؟
در سال گذشته حدود ۶۰ درصد کل تسهیلات اشتغال پرداختی توسط این نهاد، به زنان سرپرست خانوار پرداخت شده است. از سوی دیگر تلاش شده این گروه برای دریافت هرگونه تسهیلات قرضالحسنه هم در اولویت قرار گیرند و هم اینکه سهولت در ضمانت برای آنها لحاظ گردد.
آیا حمایتهای شما از زنان سرپرست خانوار شامل حمایت از خانوادههای آنها نیز میشود؟
بله؛ چنانچه فرزندان این افراد نیز واجد شرایط باشند خدمات اشتغال نیز متناسب با توانمندیهای ایشان قابل ارائه است.