چهارشنبه، چهارم شهريورماه زمان آغاز هفدهمين دوره از جشنواره نمايش‌هاي آييني و سنتي است، به همين مناسبت پاي صحبت كارگردانان حوزه نمايش‌هاي آييني و سنتي نشسته‌ايم تا از لزوم وجود اين سبك از نمايش و روش‌هاي گسترش اين‌گونه نمايشي در ميان نسل جوان هنرمندان تئاتر بپرسيم.
خيرالله تقياني‌پور، كارگردان نمايش‌هاي آييني و سنتي در گفت‌وگو با «جوان» در خصوص كم بودن آثار اين‌گونه نمايشي مي‌گويد: متأسفانه بسياري از اساتيد دانشگاه ما يا نمايش ايراني را بلد نيستند يا نمي‌توانند نمايش ايراني تدريس كنند.
وقتي استاد دانشگاه نمايش غربي كار مي‌كند، شاگرد هم نگاه به دست او مي‌كند!كارگردان نمايش بوقلمون ادامه مي‌دهد: زماني كه خود اساتيد دانشگاه، متن‌هاي ترجمه شده خارجي را روي صحنه مي‌برند، شاگردان هم قطعاً به دست استاد نگاه مي‌كنند. در چند سال اخير چند درصد از خروجي‌هاي جشنواره تئاتر دانشگاهي، نمايش‌هاي ايراني هستند؟ چقدر از خروجي پايان‌نامه‌هاي دانشگاهي ما نمايشنامه‌هاي ايراني است؟ تقياني‌پور تأكيد مي‌كند: چند درصد از نمايش‌هايي كه در سه سال اخير در سالن‌هاي تئاترشهر اجرا رفته‌اند، آييني و سنتي بوده‌اند، در صورتي كه در تمام دنيا 80 درصد از نمايش‌هايي كه در سالن‌ها اجرا مي‌رود، نمايش‌هاي برگرفته از فرهنگ و سنت‌هايشان هستند.
وي ادامه مي‌دهد: جشنواره ملي ما جشنواره آييني و سنتي است، چون با آيين‌ها و سنت‌هاي فرهنگي ما همخواني دارد. تا زماني كه رويكردي به داخل نداشته باشيم، جايي براي بروز آيين‌هاي نمايشي در سالن‌هاي تئاتر ما وجود نخواهد داشت.
مردم به نمايش‌هاي آييني و سنتي اقبال نشان ميدهندرحمت اميني نيز در گفت‌وگو با «جوان» مي‌گويد: نمايش‌هاي آييني و سنتي در دو گونه مذهبي و شادي‌آور بهترين نمايش‌ها براي تحت تأثير قرار دادن مخاطبان و جذب آنها هستند و در تاريخ نمايش كشور هر بار كارگرداني به سمت اين نمايش‌ها رفته توانسته است مخاطبان را جذب كند. كارگردان نمايش «جيجك عليشاه» ادامه مي‌دهد: متأسفانه برخي از اساتيد دانشگاه و بزرگان تئاتر به دليل بازخورد اهالي تئاتر از كار كردن در حوزه نمايش‌هاي آييني و سنتي مي‌ترسند، شايد اين مسئله براي من هم پيش از اجراي نمايش «جيجك عليشاه» وجود داشت اما الان كه يك ماه از اجراي نمايش مي‌گذرد، مي‌بينم كه مخاطبان اقبال گسترده‌اي به نمايش‌هاي ايراني و سنتي نشان مي‌دهند. وي تأكيد مي‌كند: حمايت دولتي و برگزاري جشنواره‌اي مانند نمايش‌هاي آييني و سنتي هم يكي از مهم‌ترين عواملي است كه باعث گسترش اين سبك از نمايش‌ها مي‌شود.
اجراي عموم عامل حيات نمايش‌هاي آييني و سنتي استسيدعلي موسويان نيز درباره ارزش‌هاي اين‌گونه نمايشي به «جوان» مي‌گويد: تمام ملل با سابقه كهن آيين‌ها و سنت‌هايي دارند كه در قالب آيين‌هاي نمايشي به منصه ظهور مي‌گذارند، ما در كشورمان آيين‌هاي سنتي كهني داريم مانند تعزيه و تخت‌حوضي كه تنها جايي كه مي‌توان به ارائه اين كارها پرداخت، جشنواره دوسالانه تئاتر آييني و سنتي است. اما تلاش گروه‌هاي آييني و سنتي در اين ميان تنها به يكي دو اجرا در جشنواره آييني و سنتي منتهي مي‌شود و اگر خوش شانس باشند به اجراي عموم و اگر نه كار در محاق باقي مي‌ماند و مسكوت مي‌شود. كارگردان نمايش «نبش قبر» ادامه مي‌دهد: چيزي كه هنرمند را براي توليد يك اثر نمايشي مجاب مي‌كند، حمايت مادي و معنوي درخور و شايسته است، زماني كه فرصتي براي اجراي عموم و ديده شدن وجود ندارد، كاري هم توليد نمي‌شود.
سالن دائمي نياز نمايش‌هاي آييني و سنتي استجواد انصافي هم در گفت‌وگو با «جوان» در اين باره مي‌گويد: نمايش‌هاي آييني و سنتي، معرف فرهنگ سنتي كشورهاست و برگزاري جشنواره آييني و سنتي قدم مؤثري در زمينه توليد اين نوع آثار است. كارگردان نمايش «چله زري»ادامه مي‌دهد: وجود يك سالن ثابت براي اجراي دائمي نمايش‌هاي آييني و سنتي عاملي است كه مي‌تواند كمك بسياري در زمينه اشاعه اين نوع از نمايش در كشور كند و در چنين سالني در زمان‌هايي مانند محرم، صفر و ماه رمضان نمايش‌هاي مذهبي به نمايش در بيايند و در ساير ماه‌هاي سال، ديگر سبك‌هاي نمايش‌هاي آييني و سنتي.
اينطور كه از اظهارات كارگردانان نمايش‌هاي آييني و سنتي برمي‌آيد، اجراي عموم، وجود سالن دائمي در كنار حمايت‌هاي دولتي و تغيير رويكرد دانشگاه‌ها به نمايش‌هاي آييني و سنتي مي‌تواند باعث رواج اين سبك از هنر نمايش در كشور باشد.
