همه چيز در جامعه‌هاي كوچك هركشوري يعني خانواده‌ها حول محور زنان مي‌چرخد. همانطور كه زنان تضمين‌كننده سلامت روحي و جسمي همه اعضاي خانواده هستند سلامت رواني و آرامش تك‌تك اعضا هم در گرو مديريت و برنامه‌ريزي صحيح زنان است.
زنان تا آنجا نقش تأثيرگذار و جدي بر فضا و خلقيات اعضاي خانواده دارند كه در همين چند سال اخير، با تأكيد رهبرمعظم انقلاب، كارشناسان و فعالان حوزه زنان به اين باور رسيده‌اند كه همانطور كه سلامت و نشاط زنان به شكلي واضح روي اعضاي هر خانواده تأثير مي‌گذارد افسردگي‌ها و خمودگي‌هاي آنها هم مي‌تواند به هر طريق ممكن به فضاي خانواده منتقل شود. دقيقاً به همين دليل است كه بر حفظ نشاط و تحرك زنان بسيار تأكيد مي‌شود.
اما رويارويي و آشنايي با مشكلات روحي و جسمي زنان از عهده كمتر كسي ساخته است. بسياري از مردها هنوز مهارت‌هاي واكاوي همسرشان را نمي‌دانند، اين مردها نمي‌دانند چطور در زمان خشم مي‌توانند همسرشان را كنترل كنند وحتي نمي‌دانند كه چطور زمينه‌سازي رفتاري و كلامي داشته باشند تا زنان ديرتر به آستانه خشم يا افسردگي نزديك شوند. مهديه واحدي كه تحقيقات بسياري در حوزه شناخت‌هاي رفتاري و رواني زنان داشته درباره مهارت‌هاي زندگي و اهميت خوشحال كردن زنان حرف‌هايي براي گفتن دارد كه در ادامه مي‌خوانيد.
زنان آسيب‌پذيرتر از مردان
بايد اعتراف كنيم هرچقدر حضور و نفوذ مردها در خانواده‌ها كمتر است زنان درست در نقطه مقابل قرار گرفته‌اند. كافي است نگاهي به پيرامون خودتان بيندازيد، چند خانواده را مي‌شناسيد كه بعد از فوت زن با وجود مشكلات بسيار زياد به ويژه اقتصادي مادر خانواده توانسته بدون ازدواج مجدد كردن خانواده را حفظ كند؟
دقيقا برعكس همين نمونه‌ها را هم بسيار زياد ديده‌ايم. خانواده‌هايي كه با فوت مادر خانه شالوده زندگي‌شان به شكل غيرباور و ناگهاني از هم گسيخته شده، بچه‌ها مثل سابق به خانه پناه نمي‌آورند و ارتباطات عاطفي ميان پدر و فرزندان قطع شده است. علاوه بر آن شما مطمئناً كمتر مردي را مي‌توانيد پيدا كنيد كه بعد از فوت يا جدايي همسرش تجرد را انتخاب كرده باشد نه به اين خاطر كه مي‌توانسته و انتخاب نكرده؛نه دقيقا به اين دليل كه مردان بي‌حضور زن در كنترل خانه و فرزندان بسيار ضعيف عمل مي‌كنند چون مردها تا پيش از چنين وقايعي عادت كرده‌اند كه بيشتر وقتشان را در خارج از خانه بگذرانند و به همين دليل ارتباط قوي با اعضاي خانواده نداشته‌اند.
براساس آمار منتشر شده سال گذشته مراكز استان‌ها جمعيت زنان در محدوده سني 45 تا 60 سال به سرعت رو به افزايش است. اين محدوده سني متعلق به زنان ميانسال است. افزايش جمعيت زنان ميانسال ايراني اين هشدار را به ما مي‌دهد كه بايد در جهت ارتقاي سلامت روحي و جسمي اين زنان و كاهش آسيب‌هاي دوران ميانسالي و همينطور مسئله آموزش و اصلاح سبك زندگي تصميمي جدي در بقاي زندگي اين گروه از زنان و فرزندانشان بگيريم.
نكته مهم تر اينجاست كه همه كارشناسان سلامت فعال در حوزه زنان معتقدند هرچه زنان دوران جواني سالمي را سپري كنند در دوران ميانسالي با مشكلات كمتري روبه‌رو مي‌شوند اما سلامت دوران جواني محدود به نوع تغذيه و سبك زندگي نمي‌شود.
متأسفانه ورزش و تحرك بدني در جمع زنان جوان بسيار كمرنگ و در اغلب موارد اصلاً وجود ندارد. زنان ما مواد غذايي باكيفيت و مطلوبي مصرف مي‌كنند اما نكته اينجاست كه چون در اغلب موارد از سبك غذايي ايراني پيروي مي‌كنند در واقع خوب نمي‌خورند و مواد مغذي داخل غذا طي فرآيند آشپزي از بين مي‌روند در نتيجه املاح و مواد لازم به بدن آنها نمي‌رسد.
از طرف ديگر نقاط و خلأهاي عاطفي زنان درهمه كشورهاي جهان به ويژه زنان متأهل زياد است. زنان كمتر در خانواده‌ها كمبودها و نيازهايشان را به زبان مي‌آورند، نيازهاي عاطفي و توجه مردان به زنان به ويژه در جوامع غربي بسيار پايين است چون آمار خشونت و اجبار طلاق از سوي مردان در همين جوامع بسيار بالاست.
همه اينها را گفتم كه به اين نتيجه برسم اگرچه زنان ايراني به تصور خودشان خوب مي‌خورند و خوب زندگي مي‌كنند اما در حقيقت كاستي‌هاي بسياري دارند كه خود و همسرشان متوجه تأثيرات اين كاستي‌ها در دوران ميانسالي نيستند.
نگران نباشيد چون قرار است يادآوري كنم كه بخش مهمي از كاستي‌هايي كه معتقدم وجود دارد مي‌تواند با اصلاح رفتار زنان و اطرافيانشان رفع شود فقط كافي است كه دست به كار شويد.
شارژر روحي و رواني باشيد
حفظ روحيه و سلامت رواني زنان از هر چيزي سخت‌تر است پس اول بهتر است سراغ اين مورد برويم.
فراموش نكنيد زنان با ابراز علاقه از سوي فرزندان و اظهار عشق توسط همسرشان انرژي شگفت انگيز و طولاني مدتي دريافت مي‌كنند. زنان در واقع كم توقع‌ترين قشر هر جامعه و عضو هر خانواده هستند. دقيقاً به همين دليل است كه شما مي‌توانيد انتظار داشته باشيد كه تنها با هديه دادن چند شاخه گل تمام علاقه و عشق خانم خانه را از آن خودتان كنيد. اگر شما مرد خانه هستيد بهتر است روي رفتارهايي كه همسرتان از آن لذت مي‌برد تمركز كنيد. اگر مي‌دانيد همسرتان از آن دست زناني است كه از هديه دادن لذت مي‌برد هديه كوچك اما بسيار براي او بگيريد. اگر همسرتان از دسته زن‌هاي مشاركتي است و از همكاري حضور شما كنار خودش به ويژه در انجام كارهاي خانه لذت مي‌برد براي جلب رضايت او وقت بگذاريد.
يادتان باشد زنان بيشتر از آنچه شما به آنها انرژي مي‌دهيد به شما و فرزندانتان عشق و روحيه مي‌دهند. يك زن وقتي از رفتار شما لذت مي‌برد احساس زيبايي و زنانگي در او به اوج خودش مي‌رسد و همين احساس در او به رفتارش جهت مي‌دهد.
يك اطمينان دهنده باشيد. احساس تزلزل و شك در بسياري از زنان پررنگ است. گفتار و نصيحت براي اين احساس راهگشا نيست. تصور نكنيد شما با چندبار نصيحت كردن يا تأكيد بر اينكه همسرتان براي شما اهميت خاصي دارد مي‌توانيد اين شك را برطرف كنيد چون زنان ذاتاً موجودات سخني نيستند آنها رفتار شما را ارزيابي مي‌كنند. تلاش كنيد تا با رفتارتان براي همسرتان هيچ رقيبي نتراشيد اين رقيب فقط يك زن ديگر نيست بلكه زنان حتي از توجه بيش از حد مردان به ويژه در ايام تعطيل به كار نيز عذاب مي‌كشند پس تلاش كنيد يك اطمينان دهنده به او باشيد نه يك رقيب تراش.
مواظب صحبت كردنتان مخصوصا در جمع‌هاي فاميلي باشيد چون به جرأت مي‌توانم بگويم هيچ چيز بيش از سخنان آزرده كننده شما نمي‌تواند به زنان آسيب بزند.
يادتان باشد كه مردان و زنان در فشارها و موقعيت‌هاي عصبي واكنش‌هاي متفاوتي از خودشان نشان مي‌دهند پس هيچ وقت براي زمان‌هاي عصبي همسرتان از دريچه نگاه خودتان نسخه نپيچيد چون مطمئناً با شكست مواجه مي‌شويد. همانطور كه مردها در زمان عصبانيت و فشار دوست دارند تنها باشند وفكر كنند، زنان برعكس دوست دارند كه پشتوانه محكمي را در اين شرايط در كنار خودشان احساس كنند پس به هيچ وجه در شرايط بد همسرتان را تنها نگذاريد.
اجازه دهيد در شرايط فشار و بغرنج همسرتان هرطور كه دوست دارد خودش را تخليه كند، عصبانيتش را بيرون بريزد و خشمش را بروز دهد چون تنها در اين صورت است كه بعد از سپري شدن زمان خشمش احساس آسايش و آرامش بيشتري مي‌كند.
يك زن به شكل باور نكردني توانايي بسيار زيادي در شاداب كردن و انرژي دادن به تك‌تك اعضاي خانواده دارد اما باور كنيد وقتي لبخند مي‌زند نشان دهنده اين نيست كه در اوج شادابي و نشاط قرار دارد چون او توانايي نامحدودي در وانمود كردن هم دارد.
از نگاه يك زن هيچ چيز بدتر از عدم پذيرش، ترك شدن و قضاوت نادرست در مورد رفتارش نيست. از همه بدتر اينكه اين نوع تفكر مي‌تواند در عمق ضميرناخودآگاه يك زن با اين تصور كه «او لياقتش بيشتر از اين نيست» به همه رفتارهاي او جهت منفي بدهد.
من تصور مي‌كنم زنان چرتكه اندازه‌هاي بسيار ماهري هستند. البته اين را رفتارهايشان نشان مي‌دهد. بعضي مواقع در ذهن يك زن دو كفه ترازو وجود دارد كه در خلوتش رفتارهايش را در يك كفه و رفتارهاي شما را در كفه ديگر قرار مي‌دهد. در اين گونه مواقع ممكن است در حالي كه حتي فكرش را نمي‌كنيد رفتار هرچند كوچك و منفي شما در ذهن او بزرگ جلوه كند. در مقابل مي‌تواند از يك شاخه گل شما چنان لذت ببرد كه چشمش را روي همه خطاهاي بزرگتان ببندد.
گاهي اوقات گفتن يك «متشكرم» ساده بسيار مهمتر و ارزشمندتر از يك نامه دو صفحه‌اي تشكرآميز است پس يادبگيريد به موقع عكس‌العمل تشكر را از خودتان نسبت به همسرتان بروز دهيد. مانعي براي حضور در جمع دوستان همسرتان نباشيد چون او دقيقاً در همين جمع‌هاي فاميلي و خودماني است كه با مراوده كردن بخش زيادي از ناراحتي‌هايش را در همصحبتي‌ها به ميان مي‌آورد و به بياني خودش را از انرژي‌هاي آزار دهنده تخليه مي‌كند.
من معتقدم بسياري از رفتارهاي افراطي نه تنها ممكن است انرژي دهنده نباشد بلكه مي‌تواند به زندگي تان جهت غلطي بدهد دقيقاً به همين دليل است كه با هديه‌هاي گرانقيمت مخالفم اما به شدت بر هديه‌ها و ذوق‌هاي كوچك تأكيد مي‌كنم چون ايمان دارم در بسياري موارد ديدن يك يادداشت محبت آميز از نظر زنان ارزشمندتر از جواهرات است. در واقع حتي زمان چرتكه انداختن هم رفتارهاي احساسي نقش سنگين تر و مهمتري ايفا مي‌كنند.
خودتان دست به كار شويد
از اينجاي مطلب روي سخنم با زنان است. بپذيريد كه هميشه اين شوهر، فرزندان و اطرافيانتان نيستند كه بايد به شما انرژي بدهند چون ممكن است به دلايل كاملاً موجهي آنها در برهه‌اي از زمان اين توانايي را نداشته باشند. شما نه تنها نبايد به ديگران وابسته باشيد بلكه بايد بتوانيد خودتان بساط روحيه دادن و شاد زندگي كردن را براي خودتان فراهم كنيد.
صادقانه اينكه بزرگ‌ترين مشكل ما زنان اين است كه ارتباط زباني مفيد و كاملي نمي‌گيريم. ما حتي بروز احساس و عشقمان را هم به فرزندمان كمتر با كلام نشان مي‌دهيم. صد البته كه اين مشكل در بيان نيازها و مشكلاتمان نيز بروز مي‌كند. چون ما نمي‌توانيم زباني نيازها، مشكلات و آن چيزهايي كه عذابمان مي‌دهد را بيان كنيم با مشكلات بزرگي مواجه مي‌شويم.
قبول كنيد كه به زبان آوردن بسياري از نيازهايمان در حضور شوهرمان نشانه نيازمند و وابسته بودن ما نيست. اگر تجربه برآورده نشدني از بيان نيازهايتان داريد نمي‌توانيد با همان تصور نيازهاي آينده‌تان را به زبان نياوريد چون اين اجتناب مي‌تواند به افسردگي و خشم وجودي تان دامن بزند.
به سلامت جسمي‌تان بيشتر بها بدهيد. باور كنيد كارهاي خانه، امورات مربوط به نظافت، بچه‌ها و آشپزي همه براي هميشه وجود دارند و تا زماني كه شما خودتان انرژي براي پرداختن به اين كارها نداشته باشيد نمي‌توانيد شالوده محكمي براي حفظ سلامت خانواده‌تان باشيد.
تظاهر كردن به پرانرژي و شاداب بودن تا يك زمان خاص مي‌تواند شما را به جلو هل بدهد اما نهايتاً روزي مي‌رسد كه اين توهم هم مي‌تركد. پس از همين امروز به فكر خودتان باشيد. اگر موقت يا دائمي شغل تان را رها كرده‌ايد، اگر همين چند وقت پيش خانه و محل زندگي تان را تغيير داده‌ايد، اگر موقعيتي ناراحت كننده، شكست عاطفي يا ازدواجي ناموفق را پشت سر گذاشته‌ايد وحتي اگر در زماني نزديك يكي از والدين يا دوستانتان را از دست داده‌ايد بايد هرچه زودتر دست به كار شويد چون در صورتي كه از انرژي كافي برخوردار نباشيد هريك از اين عوامل مي‌تواند شما را به يك دوره افسردگي يا حتي بيماري رواني سوق دهد.
پيشنهاد اوليه من به شما ورزش كردن است چون انجام فعاليت‌هاي منظم ورزشي با رهاكردن انرژي، كاهش خستگي رواني و افزايش آمادگي جسماني نه تنها مي‌تواند در كنترل نابساماني‌ها به شما كمك كند بلكه مي‌تواند نشاط و شادابي عميق‌تري هم در وجودتان ايجاد نمايد.
بيماري‌هاي عضلاني همراه با درد شديد يكي از عواملي است كه مي‌تواند سطح اعتماد به نفس ما را به شكل چشمگيري پايين بياورد. دقت كرده‌ايد وقتي نقطه‌اي از بدنمان درد مي‌كند اولين فكري كه به سراغ‌مان مي‌آيد تصور دوران پيري و كهنسالي است؟ جالب اينكه برايمان فرقي ندارد در سن 40 سالگي باشيم يا 60 سالگي مهم اين است كه بلافاصله چنين افكاري به ذهنمان خطور مي‌كند و اين دقيقاً همان نقطه كاهش اعتماد به نفس‌مان است پس بهتر است براي جلوگيري از چنين احساسي اين نوع بيماري‌ها و دردهاي عضلاني، استخواني را با پيروي از رژيم غذايي و ورزش تا حد ممكن به تأخير بيندازيم.
