همه عذرخواهي‌هايي كه از ضرغامي طلب داريم

سيد عزت الله ضرغامي در اين اواخر دوران تصدي پست رياست سازمان صدا و سيما، رنج سفر به مناطق بختياري نشين را بر خود هموار كرده و از هموطنان بختياري به خاطر ناراحتي شان از پخش يك ديالوگ در سريال «سرزمين كهن» عذر خواهي كرده است. عذر خواهي در فرهنگ اجتماعي ما و شايد در همه فرهنگ ها به عملي گفته مي شود كه بعد از ارتكاب يك خطا يا يك اشتباه و حتي يك گناه براي پذيرش مسئوليت آن و رفع كدورت ها انجام مي شود.

با اين كار ضرغامي رسما پذيرفته است كه سريال سرزمين كهن به بختياري ها توهين كرده است! رئيس سازمان صدا و سيما البته در جمع مردم مسجد سليمان اذعان كرد كه سازندگان «سرزمين كهن» را به دليل آنكه نام خانوادگي «بختياري» را انتخاب كرده اند، نخواهد بخشيد! در اين چند روزه كه افرادي از قوم بختياري به خاطر آنچه توهين سريال سرزمين كهن به بختياري ها عنوان مي كنند، دست به اعتراضات زده اند، نقد هاي مختلفي درباره سريال كمال تبريزي در رسانه ها منتشر شده است.

برخي از آنها در حمايت از اعتراضات و برخي ديگر در نقد آنها، كه يكي از بارز ترين نقد ها يادداشت مهراب قاسمخاني طنز نويس و فيلمنامه نويس است كه در چندين سريال طنز تلويزيوني همكاري داشته است. اين يادداشت و متعاقب آن نامه سرگشاده شقايق دهقان به همسرش نشانه هايي از نوعي تفكر است كه در جامعه نيز وجود دارد. نوع نگرش ميليون ها ايراني كه به سريال هاي تلويزيوني تنها به ديده سرگرمي نگاه مي كنند و اگر در سريالي نامي از يكي از اقوام ايراني برده شد، آنرا نه به پاي توهين به آن قوم بلكه نشانه اي از بزرگي سرزمين ايران و تنوع خرده فرهنگ هاي آن قلمداد مي كنند.

حافظه تاريخي ما پر است از گلايه ها به سريال هاي تلويزيوني. ما هنوز هم يادمان هست كه ثبت احوال شيراز به خاطر آنكه مهران مديري در سريال طنز «مرد هزار چهره» به عنوان كارمند آن اداره نشان داده شده بود، ادعاي خسارت ميلياردي كرد. «ساختمان پزشكان» هم كه با اعتراض روانشناسان روبرو شد. باز هم خدا به مردم مازندران طول عمر بدهد كه مانند نماينده استانشان در مجلس شوراي اسلامي فكر نمي كردند و به خاطر پخش سريال زيباي «پايتخت1» اعتراض نكردند كه چرا بايد نقي، ارسطو و بابا پنجعلي با گويش مازنداراني صحبت مي كنند؟! سريالي كه اگر قرار بود با اعتراض چند نماينده مجلس تعطيل شود، مردم به جاي اينكه عيد نوروز را پاي تلويزيون و برنامه هاي صدا و سيما بنشينند خود را با شبكه هاي ماهواره اي سرگرم مي كردند، هيچ وقت قسمت هاي دوم و سوم آن ساخته نمي شد و شايد هم گويش زيباي مازني كه كمتر مجال بروز در رسانه ملي داشت به فراموشي سپرده مي شد.

چرا عده اي از پخش شدن سريال هايي بر اساس لهجه ها، گويش ها و حتي نمايش جغرافياي متنوع كشورمان است، هراس دارند؟ در صورتي كه ما امروز بيشتر از هرزماني نيازمند نشان دادن فرهنگ ايراني با تمامي خرده فرهنگ هايش هستيم. نگاهي به آنچه در اطراف كشورمان رخ مي دهد گوياي افكار خطرناكي است كه براي تقويت جدايي طلبي در نواحي مرزي ايران به كار افتاده است.

بچه هاي دهه 50 به خوبي پير مردي را كه در كنار پليكان هاي شهر طبس با لهجه زيباي طبسي حروف الفبا را به آنها آموزش مي داد به خاطر دارند. مگر مي شود خاطره تئاتر هاي طنز هنرمندان اصفهاني را كه بارها و بار ها در قالب تله تئاتر از شبكه هاي ملي پخش شده اند را فراموش كرد؟ «قدرت اله ايزدي» يا همان «آقا رشيد» مگر با لهجه اصفهاني به شهرت نرسيده است؟ پس امروز بايد مردم اصفهان هر روز به خيابان ها بيايند و از اينكه در تاريخ به آنها مردمي نكته سنج، طناز و حاضر جواب لقب داده اند، انتقاد كرده و خواستار عذر خواهي باشند!

اگر قرار باشد از اين به بعد همه سريال ها به زبان فارسي بدون هيچ لهجه اي (همان طور كه تهران صحبت مي شود) توليد شود، همين مردم خونگرم كه امروز به خيابان ها آمده اند اعتراض نمي كنند كه مگر ايران فقط تهران است! امروز عذرخواهي رئيس سازمان صدا و سيما نشانه اي از پذيرش نوعي تفكر قوميت گرا است كه در آن هر قوم براي خود فرهنگ و جايگاهي مجزا از ساير اقوام ايراني قائل مي شود و مرتبه خود را فراتر از آن مي داند كه حتي نامي از آن در فيلم يا سريالي برده شود چه برسد به اين كه مثلا يكي از منسوبين به آن ها به عنوان چهره منفي فيلم معرفي گردد يا اينكه شوخي با لهجه و گويش آنها صورت بگيرد.

با اين وصف بايد حق را به قاسمخاني داد كه نوشت:«من از همينجا اعلام ميكنم كه شما مردم تهران بى غيرت ترين مردم ايران هستين. سالهاست توى سينما و تلويزيون هر چى دزد و قاتل و فاحشه و كلاه بردار و معتاد و خائنه اهل تهرانه ولى انگار نه انگار. حالا كافيه يكى با لهجه تركى يا لرى يا اصفهانى يا شمالى يا جنوبى توى يه فيلم يا سريال انگشت تو دماغش بكنه... خوب يه كم خجالت بكشيد از خودتون. از بقيه ياد بگيريد. اگه يه جو غيرت داشتين ٩٩٪ فيلم ها و سريال هاى ايرانى اصلاً ساخته نميشدن !!!» جناب آقاي ضرغامي ما پايتخت نشينان به خاطر تك تك سريال هايي كه در آنها به صورت مستقيم تهراني ها را مورد توهين قرار داده ايد، معترضيم، اگر بنا به عذر خواهي باشد شما خيلي بيشتر از آنكه بختياري از شما انتظار عذر خواهي داشته باشند، به ما بدهكاريد. ما منتظريم پيش از ترك ساختمان جام جم، اين بدهي تان را با ما صاف كنيد.