خراسان: «قصه ثبت نام در مدارس با غصه الزام خريد لباس فرم همراه است» اين روزها اولياي دانش آموزان هنگام ثبت نام دانش آموزان از مدارس فرم هايي دريافت مي کنند که قبض خريد لباس مدرسه شامل مانتو، شلوار و مقنعه براي دختران و لباس فرم براي پسران است و علاوه بر آن در برخي مدارس غيرانتفاعي هم علاوه بر لباس فرم تهيه کت، شلوار و جليقه هم اجباري است.
در حالي که هر سال در اواخر تابستان مسئولان وزارت آموزش و پرورش (۲ماه بعد از ثبت نام قطعي مدارس) اعلام مي کنند که «الزام به استفاده از لباس فرم در مدارس ممنوع است» يا «رنگ پوشش دانش آموزان دستورالعمل ندارد» و «فروش اجباري مانتو ممنوع است» ولي کار از کار گذشته است و بيشتر اوليا که هنگام ثبت نام فرزندانشان بعد از اعلام نتايج امتحانات خرداد ماه فرم دريافت لباس از مدرسه دريافت کرده اند با دردسر فراوان ملزم به خريد مانتو و شلوار يا همان لباس اجباري مدرسه براي فرزند خود شده اند.
آيين نامه انضباطي
در حالي که طبق آيين نامه انضباطي مدارس دانش آموزان ملزم به رعايت آن هستند ولي در زمينه پوشش و لباس، مديران مدارس پا را از آيين نامه و ضوابط و دستورالعمل هاي سازماني فراتر مي گذارند. در آيين نامه انضباطي مدارس آمده است:
ماده ۶۴ -لباس دانش آموزان بايد از نظر دوخت و رنگ، ساده و داراي ظاهري آراسته و متناسب با محيط آموزشي و تربيتي مدرسه باشد.
ماده ۶۵ -دانش آموزان بايد علاوه بر استفاده از پوشش مناسب در مدرسه، بيرون از مدرسه نيز از لباس و پوشش مناسب و فاقد هر گونه تصوير و نوشته استفاده کنند.
ماده ۶۶ -لباس دانش آموزان علاوه بر پوشش، نشان وقار و عفاف آنان است، شکل و دوخت لباس آنان بايد با شئون اسلامي مناسب باشد.
ماده ۶۷ -پوشش دانش آموزان دختر شامل: ۱) چادر، مانتو، شلوار، مقنعه ۲)مانتو، شلوار و مقنعه مي باشد.
تبصره۱ -چادر بهترين حجاب و مناسب ترين پوشش مي باشد، شايسته است مديران مدارس ضمن رعايت عدم اجبار، دانش آموزان دختر را به استفاده از آن تشويق و توصيه کنند.
تبصره۲ -رنگ مانتو، شلوار و مقنعه دانش آموزان دختر بايد ضمن توجه به شرايط سني و جغرافيايي از ميان رنگ هاي مناسب انتخاب شود.
ولي برخي مديران مدارس با عقد قرارداد با برخي توليدکنندگان و فروشندگان لباس اقدام به معرفي والدين و الزام آن ها به تهيه لباس خاص مي کنند که اين موضوع مشکلاتي براي خانواده ها به وجود آورده است.
سرگرداني خانواده ها
به آدرس يکي از مراکز عرضه لباس مدارس در خيابان... شهر مشهد مراجعه مي کنم، يک فروشگاه ۳۰متر مربعي با چند محل پرو لباس و چند رديف لباس آماده در رنگ هاي مختلف. ۵خانم و يک آقا هم در حال پاسخ گويي به مراجعان هستند.
ولي يک دانش آموز کلاس چهارم ابتدايي که براي تحويل گرفتن لباس فرم مدرسه فرزندش به اين محل آمده است، مي گويد: زماني که ثبت نام فرزندم را در مدرسه انجام دادم يک فرم مخصوص تهيه لباس با مهر مدير آموزشگاه و آدرس اين فروشگاه به من تحويل و تاکيد شد حتما از اين محل لباس فرم را تهيه کنم و در طول ماه رمضان ۲نوبت مراجعه کردم ولي گفتند که اندازه متناسب با فرزندم آماده نيست و شماره تلفن منزل و شماره همراهم را گرفتند و در دفتري ثبت شد تا به محض آماده شدن لباس با من تماس بگيرند ولي الان يک ماه مي گذرد و از آن خبري نشده است، هر چه با شماره تلفن درج شده روي فرم ارائه شده از مدرسه که متعلق به اين فروشگاه است تماس مي گيرم کسي پاسخ گو نيست.
او با انتقاد از برنامه ريزي نادرست مديران مدارس و سرگرداني والدين مي گويد: هر سال مسئولان آموزش وپرورش مي گويند تهيه لباس فرم اجباري نيست و مدارس حق ندارند با فروشگاهي قرارداد ببندند ولي مي بينيم که مديران مدارس خودسرانه برنامه ريزي مي کنند و با عقد قرارداد با برخي فروشگاه ها اوليا را به اين مراکز ارجاع مي دهند.
«مجتبي ايزدي» پدر ۲ دانش آموز دبستاني نيز به ما مي گويد: فرم لباس فرزندم را که کلاس اول است، يک ماه قبل از اين جا تهيه کردم ولي براي پسر ديگرم که کلاس چهارم است هنوز لباس آماده نيست و بايد بعداً مراجعه کنم. او مي افزايد: بهتر است مديران مدارس رنگ و نوع لباس را به والدين اعلام کنند تا آن ها خودشان به راحتي و با هزينه کمتر بتوانند لباس فرم تهيه کنند. به گفته او لباس فرم معرفي شده براي دانش آموزان دبستان... به رنگ قهوه اي و فاقد شادابي و ارزيابي رنگ شناسي است و با اين حال افراد بايد ۲۲ هزار تومان بابت يک بلوز و شلوار پسرانه در سن ۹ يا ۱۰ سال پرداخت کنند.
مادر يک دانش آموز هم که خود خياط است مي گويد: خودم قادر به تهيه پارچه مرغوب و دوخت بهترين لباس فرم مدرسه براي فرزندانم هستم ولي مدرسه با دوخت مانتو و شلوار مخالفت کرده است و تاکيد دارد که بايد حتماً لباس فرم را از فروشگاه مشخص شده خريداري کنم.
به گفته او لباس هاي ارائه شده در اين فروشگاه هم کيفيت پاييني دارد و قيمت آن نيز بالاست.
تغيير هر ساله
«حاجتي» پدر يک دانش آموز که از فروشگاه ديگري در يکي از نواحي غرب تهران لباس را به قيمت ۲۴ هزار تومان تهيه کرده است، مي گويد: تغييرات هر ساله لباس فرم دانش آموزان به ويژه در مقطع متوسطه و دبيرستان هزينه هاي سنگيني را به خانواده ها تحميل مي کند. او مي افزايد: مانتوي دخترم که در سال تحصيلي قبل استفاده کرده سالم و تميز است ولي امسال رنگ و فرم مانتو و شلوار آن ها تغيير کرده و اين لباس ديگر قابل استفاده نيست. وي مي افزايد: در شرايطي که مسئولان آموزش وپرورش ادعا مي کنند لباس فرم دانش آموزان الزامي نيست و بخشنامه آن را هم به مدارس ارسال کرده اند ولي اجبار و الزام اوليا به تهيه لباس فرم از فروشگاه طرف قرارداد مدارس در اکثر مدارس شهري وجود دارد. «فرامرزي» مادر دانش آموز دختر مقطع ابتدايي که از همان مرکز در غرب تهران لباس تهيه کرده است با انتقاد از بي توجهي مديران مدارس به بخشنامه الزامي نبودن لباس فرم دانش آموزان مي گويد: وقتي نظارت برعملکرد مديران مدارس وجود ندارد مباحثي چون دريافت پول ثبت نام، اجبار به خريد و الزام لباس از يک فروشگاه خاص، دريافت پول براي برخي خدمات مدرسه و... را شاهد هستيم، وقتي هم اعتراض مي کنيم مي گويند اين تصميم انجمن اوليا و مربيان مدرسه به عنوان منتخبان اولياي دانش آموزان است و به اين ترتيب توپ را به زمين انجمن اوليا و خانواده ها مي اندازند. اين در حالي است که انجمن اوليا و مربيان هم تحت تاثير و پيشنهاد مديران مدارس عمل مي کنند و دود اين تصميمات به چشم والدين مي رود.
«منيري» ولي يک دانش آموز ديگر نيز مي گويد: با توجه به اين که در هر مدرسه اولياي تعدادي از دانش آموزان خياط هستند و امکانات لازم را در اختيار دارند مي توان دوخت لباس فرم مدارس اعم از مانتو، شلوار و بلوز را در محل مدرسه و ياکارگاه هاي خانگي و با بهترين کيفيت و کمترين قيمت تهيه کرد و در اختيار والدين قرارداد و اگر لباس دانش آموز کوتاه يا بلند بود و نياز به دوخت ودوز داشت در محل اين کار انجام مي شود. به گفته وي روي فرم مدرسه که براي تهيه لباس فرزندش به او داده‌اند، نوشته شده که فروشگاه فقط روزهاي زوج جواب گوست و از طرفي وقتي هم که به اين محل آمدم اندازه لباس ها با قد و قيافه دانش آموزان متناسب نبود و ۷۰ درصد خانواده ها از اين مشکل ناراضي بودند.
«منيري» مي گويد: براي مانتو و شلوار ساده يک دانش آموز کلاس دوم دبستاني ۱۸ هزار تومان و براي مقنعه ۲ هزارو ۵۰۰ تومان پرداخت کرده ام ولي اگر خودم همين لباس را تهيه مي کردم، ۱۰ هزار تومان هم هزينه نمي شد.
انتخاب رنگ مانتو سليقه اي است
بااين حال معاون آموزش ابتدايي اداره کل آموزش وپرورش شهر تهران با بيان اين که مديران مدارس نبايد اوليا را براي خريد روپوش از يک توليدي مشخص تحت فشار قرار دهند مي گويد: دستورالعملي درباره رنگ پوشش دانش آموزان وجود ندارد.
«فرناز بيگي» مي افزايد: انتخاب رنگ مانتوي دانش آموزان سليقه اي و بر عهده مدير مدرسه است و پيشنهاد اداره کل آموزش وپرورش به مديران مدارس اين است که اين تغيير رنگ از پايه شروع تحصيل در نظر گرفته شود تا بعد از گذشت ۲ يا ۳ سال از تحصيل درخواست مجددي از اوليا براي خريد روپوش جديد صورت نگيرد.
او با بيان اين که دستورالعملي به صورت کتبي و شفاهي در اين زمينه وجود ندارد، افزود: با توجه به سليقه اي بودن انتخاب رنگ روپوش دانش آموزان دختر، مديران مدارس بايد وضعيت اقتصادي اوليا را در نظر بگيرند تا هيچ گونه فشار مالي به خانواده ها وارد نشود.
به گفته وي در برخي اوقات با توجه به ساعات حضور طولاني مدت دانش آموزان در مدارس، جنس پارچه ها به گونه اي است که بيش از يک سال دوام ندارد و مديران مدارس به همين دليل از خانواده ها مي خواهند که روپوش جديدي براي فرزندانشان خريداري کنند.
اين مسئول بابيان اين که به مديران مدارس اعلام شده است که مدرسه را به عنوان فروشگاه نبينند، اظهار داشت: با توجه به درخواست اولياي دانش آموزان براي معرفي مکان مناسب براي خريد روپوش، مديران مدارس مي توانند با معرفي والدين به يک توليدي مشخص، آن ها را راهنمايي کنند و نبايد اوليا را براي خريد روپوش از يک مرکز و توليدي مشخص تحت فشار و اجبار قرار دهند، به دليل اين که برخي والدين ممکن است خياط باشند يا قصد خريد پارچه ارزان تر را داشته باشند.
خانم «حشمتيان» رئيس سازمان مدارس غيردولتي و مشارکت خانواده ها در وزارت آموزش وپرورش نيز در گفت وگو با ما تصريح مي کند: به هيچ عنوان مدارس حق ندارند خانواده ها را به تهيه لباس فرم آن هم از فروشگاهي خاص ملزم کنند.
وي مي افزايد: ممکن است مدارس با نظر انجمن اوليا و مربيان به اين نتيجه برسند که براي نظام مند کردن پوشش دانش آموزان از يک فرم و رنگ خاص استفاده شود ولي خانواده ها در تهيه لباس براي فرزندانشان اختيار دارند و مي توانند با تهيه پارچه، نوع و رنگ اعلام شده از سوي مديران مدرسه لباس را خودشان بدوزند.
وي در پاسخ به اين سوال که چرا برخي مديران مدارس در نقاط مختلف اوليا را به فروشگاه هاي خاص معرفي مي کنند؛ مي گويد: انتخاب فروشگاه خاص گاه به علت ارزان بودن لباس، مقرون به صرفه بودن براي خانواده ها و جلب رضايت آن هاست که با تشخيص مديران مدارس و انجمن اولياء و مربيان انتخاب مي شود ولي در عين حال هيچ الزامي نيست که خانواده ها از اين قبيل فروشگاه ها لباس فرم دانش آموزان را تهيه کنند.
شکايتي نرسيده است
«حاجتمند» کارشناس مسئول رسيدگي به شکايات اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوي نيز به خراسان مي گويد: براساس آيين نامه اجرايي مدارس، شوراي مدرسه مي تواند يک فرم لباس ۱۰۰ درصد اختياري به دانش آموزان معرفي کند و دانش آ موزان هم اختيار دارند که يا آن را بدوزند يا خريداري کنند.
وي مي افزايد: ارائه هرگونه معرفي نامه به اوليا و معرفي به فروشگاه خاص يا عقد قرارداد با جايي براي تهيه لباس تخلف است و هيچ مدير مدرسه اي حق ندارد خانواده ها را مجبور به تهيه لباس فرم دانش آموزي کند.
به گفته وي گرچه در بازرسي هاي انجام شده با مواردي از تخلف مديران مدارس در معرفي اوليا به فروشگاه هاي خاص و عقد قرارداد با مراکز توليد پوشاک برخورد کرده ايم ولي تا به حال کسي شکايتي نکرده است. او خاطرنشان مي کند: حتي اگر خانواده اي قادر به خريد، دوخت و تهيه لباس فرم معرفي شده نيست فقط داشتن لباس تميز و مرتب، متناسب با عرف جامعه اسلامي براي ما کافي است.
لباس فرم مدارس خوب يا بد!
کارشناسان تعليم و تربيت، يکدست بودن پوشش دانش آ موزان در يک محيط آموزشي را با رعايت استانداردهاي رنگ شناسي و روان شناسي رنگ ها مفيد قلمداد مي کنند و احساس برابري و يکي بودن در بين هم کلاسي ها و هم مدرسه اي ها را مهم ترين بازخورد آن مي دانند. به گفته آنان با وجود اين که دانش آ موزان در طبقات اجتماعي، اعتقادي و فرهنگي مختلفي هستند، سادگي و برابري را درک مي کنند و هنگامي که آن ها خود را در برابر افراد ديگر ببينند، برقراري ارتباط اجتماعي شان آسان تر مي شود.
اما انتخاب رنگ مناسب براي لباس فرم دانش آموزان دختر و پسر از اهميت ويژه اي برخوردار است. دکتر «مصطفي تبريزي» روان شناس در اين باره مي گويد: استفاده از رنگ هاي گرم در شادابي و افزايش تحرک و يادگيري دانش آموزان موثر است و لباس فرم دانش آموزان بايد حداقل داراي ترکيبي از رنگ هاي روشن باشد. وي با اشاره به اين که رنگ ها تاثيرات بسياري بر اندام هاي حسي افراد به ويژه کودکان دارند، مي افزايد: رنگ ها روي قوه ادراک دانش آموزان اثرگذارند.
وي با بيان اين که نخستين مرحله يادگيري دريافت داده هاي محيطي توسط گيرنده هاي حسي است تاکيد مي کند: تنوع رنگ موجب افزايش داده هاي انتقال يافته به مغز مي شود و در نتيجه قدرت ادراک مغز افزايش مي يابد. وي با تقسيم رنگ ها به دو گروه سرد و گرم، افزايش جنب و جوش، شادابي و سرزندگي، دعوت به حرکت و افزايش قدرت يادگيري را از ويژگي هاي رنگ هاي گرم مي داند و مي گويد: در مقابل، رنگ هاي سرد باعث احساس تمايل به سکون و آرامش مي شود و دانش آموزان را از تحرک باز مي دارد و به خيا ل بافي و در خود فرو رفتن سوق مي دهد.
به هر حال انتخاب درست در رنگ پوشش دانش آموزان مي تواند شخصيت و اعتماد به نفس آن ها را تقويت کند و بهتر است از دانش آموزان درباره رنگ لباس فرم مدرسه از آن ها نظرخواهي کرد و به نظر و عقيده شان اهميت داد. به نظر مي رسد بايد پوشش مدارس و تهيه لباس فرم با نظرخواهي از خانواده ها و متناسب با توان مالي آن ها و در نزديک ترين کارگاه به مدرسه انجام شود و اختيار لازم هم براي تهيه لباس فرم به خانواده هايي که امکان خياطي دارند داده شود.
چکيده گزارش
هر ساله با آغاز ثبت نام دانش آموزان در مدارس، برخي از مدارس با اعمال محدوديت هاي خاص اوليا را ملزم به تهيه لباس فرم دانش آموزي از فروشگاه هاي طرف قرارداد آموزشگاه مي کنند و اين در حالي است که مسئولان آموزش و پرورش اعلام مي کنند الزام اوليا به تهيه لباس فرم و خريد از فروشگاه خاص ممنوع است. اگر چه کارشناسان انتخاب لباس يکدست و مشابه براي دانش آموزان يک آموزشگاه را مثبت ارزيابي مي کنند ولي در برخي موارد انتخاب رنگ و نوع لباس ها مطابق اصول روان شناسي رنگ ها نيست. مديران مدارس هم در اعتراض به الزام خانواده ها به تامين لباس فرم دانش آموزي از مراکز خاص ادعا مي کنند اين تصميم را انجمن اوليا و مربيان گرفته اند و به اين ترتيب از توبيخ متوليان آموزش و پرورش در امان مي مانند و اين خانواده ها هستند که بايد براي تهيه لباس فرم در مراکز عرضه سرگردان شوند و لباس هايي نامتناسب و غيراستاندارد با قيمت هاي گزاف را خريداري کنند.
