جوان آنلاین: نشست خبری هجدهمین دوره جایزه جلال به غیر از اعلام جزئیات این رویداد مهم ادبی حاشیه عجیبی هم داشت که اصل جلسه را تحت تأثیر قرار داد. در حالی که هنوز نشست خبری ادامه داشت و خبرنگاران منتظر اعلام اسامی برگزیدگان بودند، خبرگزاری کتاب (ایبنا) در اقدامی عجیب و غیر حرفهای، فهرست اسامی نامزدهای بخشهای مختلف جایزه جلال را منتشر کرد. این اتفاق واکنش تند خبرنگاران را درپی داشت و برخی از آنها نشست را ترک کردند.
به گزارش «جوان»، نشست خبری هجدهمین دوره جایزه ادبی جلال آلاحمد، روز گذشته در خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.
بررسی آثار بدون سوگیری سیاسی
در ابتدای این نشست، غلامرضا طریقی، معاون شعر و ادبیات داستانی خانه کتاب و ادبیات ایران با تشریح رویکرد کلی این دوره گفت: «در هجدهمین دوره جایزه جلال تلاش کردیم ادبیات را صرفاً از منظر ادبی بررسی کنیم؛ بدون ملاحظات سیاسی و خارج از هرگونه دستهبندی و جناحبندی. امیدواریم نتیجه این نگاه، به انتخابهایی منصفانه و قابل دفاع منجر شود.»
او با اشاره به زمان انتشار فراخوان جایزه افزود: «فراخوان این دوره در مردادماه منتشر شد و با توجه به شرایط کشور، بهویژه عبور جامعه از فضای جنگ ۱۲ روزه، انتظار چنین استقبالی را نداشتیم. با این حال، حجم مشارکت نویسندگان و فرهیختگان نشان داد ادبیات ایران همچنان زنده، فعال و تأثیرگذار است.»
طریقی در ادامه ضمن قدردانی از نویسندگان و پدیدآورندگانی که آثار خود را به دبیرخانه ارسال کردهاند، تأکید کرد: «اعتماد اهالی قلم بزرگترین پشتوانه این جایزه است و ما خود را موظف میدانیم پاسخگوی این اعتماد باشیم.»
افزایش ۲۷ درصدی آثار
در بخش بعدی، ابراهیم حیدری، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران با اشاره به سیاستهای اجرایی این دوره اظهار داشت: «در این دوره کوشیدیم از همه ظرفیتهای ادبی کشور، فارغ از سابقه و پیشینه افراد و با شعار “همافزایی ایران”، استفاده کنیم. همراهی نویسندگان، ناشران و فعالان حوزه نشر شایسته قدردانی است.»
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران با ارائه آماری از آثار رسیده به دبیرخانه گفت: «در مجموع ۳ هزار و ۲۱۶ اثر به دبیرخانه جایزه ارسال شده که شامل ۱۵۳۱ عنوان داستان بلند و رمان، ۵۹۶ رمان کوتاه، ۱۰۱۳ اثر در حوزه مستندنگاری و ۷۶ عنوان نقد ادبی است. همچنین ۱۰۲۹ ناشر در این دوره مشارکت داشتهاند.»
او با اشاره به افزایش مشارکت نسبت به دوره قبل افزود: «با وجود چالشهایی که صنعت نشر با آن مواجه است، در مقایسه با دوره گذشته شاهد رشد ۲۷ درصدی آثار ارسالی هستیم که این موضوع از پویایی جریان ادبی کشور حکایت دارد.»
حیدری همچنین اعلام کرد: «در این دوره، ۲۴ اثر به مرحله نهایی داوری راه یافتهاند. یک ناشر با چهار عنوان کتاب و سه ناشر دیگر هرکدام با سه اثر در جمع نامزدها حضور دارند که دو ناشر از میان آنها خارج از تهران هستند.»
وی تنوع سنی و جغرافیایی نامزدها را از ویژگیهای این دوره دانست و گفت: «مسنترین نامزد ۷۵ سال و جوانترین نامزد ۳۲ سال دارد. علاوه بر این، آثار فارسیزبانان غیرایرانی نیز در میان کتابهای رسیده دیده میشود و دو داور غیرتهرانی نیز در ترکیب هیئت داوران حضور دارند.»
مدیرعامل خانه کتاب در بخش دیگری از سخنانش به برنامههای جانبی جایزه اشاره کرد و افزود: «همزمان با روند داوری، برنامههای آموزشی و فرهنگی در استانهایی، چون خراسان شمالی و خوزستان برگزار شد و در مجموع ۱۶ استان در این فرآیند مشارکت داشتند. همچنین حدود ۲۰۰ نفر در قالب دورههای آموزشی مرتبط با جایزه آموزش دیدند.»
او در پایان خاطرنشان کرد: «مرحله نهایی داوری هجدهمین دوره جایزه جلال آلاحمد از ۱۷ تا ۱۹ دیماه برگزار میشود و امیدواریم این دوره نمایانگر تنوع و گستردگی ادبیات معاصر ایران باشد.»
حیدری از افزایش ۲۰ درصدی میزان جایزه جلال خبر داد و گفت: ۶۰۰ میلیون تومان به برگزیدهها اهدا خواهد شد و ۲۰۰ میلیون تومان نیز به آثار شایسته تقدیر.
بخش پایانی نشست به پرسش و پاسخ با خبرنگاران اختصاص داشت. غلامرضا طریقی در پاسخ به پرسشی درباره میزان اثرگذاری جایزه جلال گفت: «بهطور میانگین، کتابهای برگزیده این جایزه پس از دریافت جایزه تا هشت نوبت تجدید چاپ شدهاند که این موضوع بیانگر افزایش دیدهشدن و اقبال مخاطبان است.»
وی افزود: «البته اثرگذاری کتابها تنها بر عهده دبیرخانه جایزه نیست و سایر نهادهای فرهنگی و فعالان حوزه کتاب نیز باید در حمایت و ترویج آثار نقشآفرینی کنند.»
طریقی همچنین از برنامهریزی برای فروش ویژه و ارائه تخفیف کتابهای نامزد خبر داد تا دسترسی مخاطبان به این آثار تسهیل شود.
نقد ادبی بدون برگزیده
مجید قیصری، دبیر علمی هجدهمین دوره جایزه جلال، نیز با آرزوی سلامتی برای رضا امیرخانی، نویسنده برجسته کشور، اعلام کرد: «در بخش نقد ادبی، هیچ اثری بهعنوان نامزد معرفی نشد. هیئت داوران پس از بررسی دقیق به این جمعبندی رسیدند که آثار رسیده، حد نصاب کیفی لازم برای نامزدی را نداشتهاند.» او تأکید کرد: «این تصمیم، نشاندهنده پایبندی جایزه جلال به استانداردهای کیفی و داوری سختگیرانه و منصفانه است.»
دبیر جایزه ادبی جلال آلاحمد، با اشاره به روند اقتباس در ایران گفت: «بعد از چند سال، شاهد تولید سریالهایی مانند سووشون و بامداد خمار هستیم. این نشان میدهد ادبیات از سینما جلوتر حرکت کرده است. در هالیوود، یک اثر ادبی بهمحض انتشار، بلافاصله به فیلم یا سریال تبدیل میشود؛ این همپوشانی ضروری است و باید میان ادبیات و سینما ارتباطی جدی برقرار شود. البته در حوزه سینما و پلتفرمها، این روند به ضرورت و میزان آمادگی هم بستگی دارد.»
قیصری افزود: «امسال بخش اقتباس بهطور جدیتری در جایزه دیده شده و با مشارکت انجمن سینمای جوان، تلاش کردهایم این حوزه تقویت شود؛ روندی که سال گذشته نیز آغاز شده بود.»
در پایان این نشست، نامزدهای هجدهمین دوره جایزه ادبی جلال آلاحمد در بخشهای مختلف معرفی شدند. هیئت داوران بخش نقد ادبی ضمن قدردانی از پژوهشگران این حوزه اعلام کردند که در این بخش هیچ اثری شایسته نامزدی تشخیص داده نشد. داوران این بخش مریم حسینی، بهناز علیپور گسکری و عبدالحسین آذرنگ هستند.
فهرست نامزدها در بخشهای داستان کوتاه، داستان بلند و رمان، کتاب اولیها و مستندنگاری مطابق اعلام رسمی دبیرخانه منتشر شد.
