جوان آنلاین: اثری که هم‌اینک در معرفی آن سخن می‌رود، همانگونه که از عنوان آن هویداست به بازپژوهی در باره دو ادعای «ارتش منسجم رضاخانی» و «ارتش قدرتمند محمدرضا پهلوی» پرداخته است. آگاهان تاریخ معاصر ایران مطلعند که ایجاد ارتش نوین در دوران حاکمیت رضاخان و نیز قدرتمند‌سازی ارتش ایران در دوره فرزندش در زمره سرفصل‌های ادعا‌های جریانات سلطنت طلب در ادوار پیش و پس از انقلاب اسلامی بوده است، این در حالی است که ارتش منسجم رضاخانی، بلافاصله پس از حمله متفقین به ایران تارومار شد و ارتش توانمند فرزندش نیز بدون حضور مستشاران نظامی غرب به ویژه امریکا کاملاً ناتوان و فاقد ابتکار عمل بود. ضرورت بررسی این موضوع به شکلی جامع و مستقل می‌طلبید که در این‌باره پژوهشی مبسوط و ناظر به اسناد صورت گیرد. از ارتش منسجم رضاخان تا ارتش قدرتمند محمدرضا پهلوی (واکاوی دو ادعا)، از سوی حسین مولایی تألیف شده و پژوهشکده تاریخ معاصر ایران آن را منتشر ساخته است. تارنمای ناشر در باب مضمون و محتوای این کتاب اشارت به نکات ذیل را ضروری دانسته است:
«کتاب از ارتش منسجم رضاخان تا ارتش قدرتمند محمدرضا پهلوی (واکاوی دو ادعا)، به قلم حسین مولایی به همت انتشارات پژوهشکده تاریخ معاصر منتشر و راهی بازار کتاب شد. در رأس اقداماتی که به رضاخان نسبت داده می‌شود و البته خود او نیز به‌شدت بدان اصرار و تأکید داشت، ادعای ایجاد اولین ارتش متحد و منسجم در تاریخ معاصر ایران است. البته بی‌نیاز از تذکار است که بعدها، حمله متفقین و انحلال ارتش و فرار نظامیان، ضربه‌ای کاری به این ادعا وارد کرد. با وجود این شکست، بعدها خاندان پهلوی کوشید تا با توسل به ناگهانی بودن حمله ۳ شهریور ۱۳۲۰، ضعف تسلیحاتی ایران در مقابل متفقین و نبود امکان مقاومت آنچه را در شهریور ۱۳۲۰ رخ داد، توجیه کند و برای ارتش پهلوی دوم نیز توصیفاتی مانند پنجمین ارتش دنیا، بزرگ‌ترین نیروی دریایی خلیج‌فارس، پیشرفته‌ترین نیروی هوایی خاورمیانه و... را مطرح سازد. با توجه به این ادعاها، حسین مولایی در کتاب از ارتش منسجم رضاخان تا ارتش قدرتمند محمدرضا پهلوی با بررسی انتقادی دو روایت یاد شده به سراغ ناکارآمدی ساختاری، فقدان تجربه رزمی و اتکای گسترده به نمایش‌های نظامی و آمار‌های وارداتی رفته است. در فصل نخست این کتاب نکات پی آمده مورد بررسی قرار گرفته است: فقدان سیستم مناسب جذب نیرو در ارتش/عدم استقلال سازمانی ارتش/ وظایف غیرتخصصی و فقدان تعهد مشترک/ فقدان قواعد مشخص برای ارتقا و تنبیه/ نبود قوانین و آیین‌نامه‌های سراسری و سطح نازل آموزش‌های نظامی. در فصل دوم این پژوهش، نکات پی آمده مورد بررسی قرار گرفته است: ناتوانی در تأمین نیاز‌های اولیه ارتش/ عدم شکل‌گیری اعتماد متقابل میان شاه و امرای نظامی/ اختلاف بین نظامیان ارتش/ عدم حمایت مردمی از ارتش و ترویج برنامه‌های ضدمذهبی در میان نظامیان. در فصل دوم این تحقیق، نکات پی آمده مورد بررسی قرار گرفته است: بودجه نظامی ارتش محمدرضا پهلوی/ تعداد نیرو‌های نظامی ارتش پهلوی دوم/ توان تسلیحاتی و لجستیک ارتش پهلوی دوم/ موانع تأثیرگذار بر قابلیت تبدیل/ عوامل نظامی تأثیرگذار بر قابلیت تبدیل و عوامل غیرنظامی تأثیرگذار بر قابلیت تبدیل. جهت تهیه این کتاب به فروشگاه پژوهشکده تاریخ معاصر در فضای مجازی یا مراکز پخش کتاب‌های این پژوهشکده در تهران و شهرستان‌ها مراجعه نمایید....»
