جوان آنلاین: کاخ سفید بالاخره از نسخه ۲۰بندی طرح ترامپ برای غزه رونمایی کرد، متنی که منتقدان می‌گویند تقریباً همه مفاد آن به نفع اسرائیل تنظیم شده و بند راهبردی درباره تلاش برای تأسیس کشور فلسطین در آخرین لحظات و بنا بر فشار نتانیاهو حذف شده است. در این نسخه گزینه جنجالی خلع سلاح حماس و کنار گذاشتن این گروه از اداره سیاسی غزه بار دیگر پیش‌بینی شده و آزادی همه اسیران اسرائیلی و ارسال کمک‌های بشردوستانه تعیین شده است، طرحی که نمایی فریبنده و مبهم از تأمین مطالبات مردم فلسطین ارائه می‌دهد. اگرچه برخی کشور‌های اسلامی به صورت رسمی از این طرح استقبال کرده‌اند، رهبران مقاومت فلسطین آن را «فاقد ضمانت» خوانده و هشدار می‌دهند که هدف نهایی آن از میان بردن موجودیت فلسطینیان است. بنابراین، با احتمال مخالفت حماس با برخی بند‌های آن که از هم اکنون نیز زمزمه آن از سوی رهبران مقاومت شنیده می‌شود، چشم‌انداز نسخه واشینگتن برای پایان مناقشه دوساله در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
پس از دو هفته گمانه‌زنی درباره طرح دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا برای بحران غزه، سرانجام دوشنبه‌شب او در دیدار با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل از کلیات نسخه جدید خود رونمایی کرد. این طرح ۲۰بندی در ظاهر مسیر توقف درگیری‌ها و چشم‌انداز سیاسی آینده غزه را مشخص کرده است.
طبق این طرح، آزادی همه اسیران زنده و مرده باید ظرف ۷۲ ساعت پس از موافقت اسرائیل انجام شود. این طرح بر پایان جنگ در غزه به‌محض موافقت طرفین تأکید دارد. به گزارش الجزیره، ورود فوری کمک‌های انسانی به غزه از دیگر بند‌های این طرح است. همچنین، برای اعضای حماس که مایل به خروج از غزه باشند مسیر امنی در نظر گرفته خواهد شد. از سوی دیگر، قرار است روند خلع سلاح در غزه با نظارت ناظران مستقل اجرا شود. متعاقب آن، ارتش اسرائیل به تدریج از غزه خارج خواهد شد و جای خود را به یک نیروی بین‌المللی موقت برای تثبیت اوضاع خواهد داد. تضمین‌هایی ارائه خواهد شد تا اطمینان حاصل شود حماس و سایر گروه‌های فلسطینی به تعهدات‌شان پایبند می‌مانند. طرحی برای بازسازی غزه تدوین خواهد شد که از طریق یک کمیته کارشناسی اجرا می‌شود. ورود و توزیع کمک‌های انسان‌دوستانه از طریق سازمان ملل، نهاد‌های وابسته به آن و هلال‌احمر صورت خواهد گرفت.
حذف یک بند
طرح ترامپ پیش‌تر ۲۱ بند داشت ولی کاخ سفید بندی را که از توافق کشور‌های عربی و اسلامی در مورد کشور فلسطینی صحبت کرده بودند، در لحظات آخر تغییر داد و به جای آن اعلام شد امریکا برای گفت‌وگوی فلسطین و اسرائیل به منظور دستیابی به «چشم‌انداز سیاسی» تلاش خواهد کرد، یعنی در این بند به جای کلمه کشور، «چشم‌انداز سیاسی برای همزیستی مسالمت‌آمیز» جایگزین شده است. به نظر می‌رسد نتانیاهو که در زمان اعلام این طرح در کاخ سفید حضور داشت به ترامپ فشار آورده تا این بند را که به فلسطینیان مشروعیت می‌دهد، حذف کند.
درحالی که بسیاری از کشور‌های اروپایی در سازمان ملل به صورت رسمی کشور فلسطین را به رسمیت شناختند، نتانیاهو این اقدام را «خطری برای موجودیت اسرائیل» دانست و تأکید کرد که با این اقدام مخالفت کرده و ترامپ نیز با او در این زمینه هم‌عقیده است. به گزارش العربی‌الجدید، نتانیاهو ادعا کرد: «جهان اکنون به حماس فشار می‌آورد تا طرح ترامپ را بپذیرد. به جای اینکه حماس ما را منزوی کند، ما ورق را برگرداندیم و آنها را منزوی کردیم.»
ترامپ منتظر پاسخ حماس
ترامپ در حمایت از نسخه جدید خود که پیش‌تر آن را بی‌سابقه و تاریخی خوانده بود، ادعا کرد: اکنون در آستانه حل یک مشکل دیرینه هستیم. موضوع فقط توقف جنگ در غزه نیست، بلکه درباره صلح در سراسر خاورمیانه صحبت می‌کنیم. ترامپ وعده داد به‌زودی اصول طرح امریکا را برای تحقق صلح در منطقه اعلام کند. رئیس‌جمهور امریکا گفت که منتظر پاسخ جنبش حماس به طرح است و حماس و گروه‌های مقاومت فلسطینی را تهدید کرد و گفت: «حماس سه الی چهار روز وقت دارد به این پیشنهاد پاسخ دهد والا اسرائیل آنچه را بخواهد، انجام خواهد داد.» در همین رابطه، اسماعیل السنداوی از رهبران جهاد اسلامی طرح ترامپ را «سند جنگ» و نه آتش‌بس خواند و آن را حاوی شروط غیرممکن دست‌نیافتنی دانست. یک مسئول فلسطینی نزدیک به حماس نیز دیروز به خبرگزاری فرانسه گفت: «حماس امروز مذاکرات در چارچوب رهبری سیاسی و نظامی در داخل فلسطین و در خارج را شروع می‌کند و پاسخ ملی را که از جانب حماس و گروه‌های مقاومت است ارائه خواهد کرد. مذاکرات احتمالاً به چند روز زمان نیاز دارد.»
نسخه جدید ترامپ برای غزه به گونه‌ای تنظیم شده که به ادامه حضور ارتش اسرائیل در این منطقه تا زمان استقرار نیرو‌های بین‌المللی مشروعیت می‌بخشد. یکی از ابهامات اصلی این طرح، ماهیت همین نیرو‌های بین‌المللی است؛ مشخص نیست چه کشور‌هایی مسئولیت آن را برعهده خواهند گرفت و احتمالاً امریکا، اسرائیل و برخی شرکای اروپایی حامی تل‌آویو نقش محوری در این مأموریت خواهند داشت. همان‌گونه که پیش از این نیز حاکم موقت آن از بین مقامات سابق انگلیسی تعیین شده بود. منتقدان می‌گویند چنین سازوکاری می‌تواند استمرار اشغال و کنترل منطقه‌ای را تحت عنوان «حمایت بین‌المللی» توجیه و حقوق فلسطینیان را محدود کند.
جامعه بین‌المللی راه‌حل دو دولتی را تنها مسیر واقعی پایان مناقشه ۷۷ ساله فلسطین می‌داند و به همین دلیل برخی کشور‌ها اخیراً کشور فلسطین را به رسمیت شناختند، اما از آنجا که طرح ترامپ با این روند سیاسی همسو نیست، حتی در صورت برقراری آتش‌بس در غزه نیز تنش‌ها فروکش نخواهد کرد و این مناقشه همچنان به‌عنوان «آتش زیر خاکستر» باقی خواهد ماند و هرازگاهی با درگیری میان فلسطینیان و اسرائیلی‌ها زخم کهنه دوباره باز خواهد شد.
واکنش گروه‌های فلسطین
از آنجا که ترامپ بزرگ‌ترین حامی اسرائیل است و در جزئیات طرح‌های خود همواره منافع ۱۰۰ درصدی این رژیم را در نظر می‌گیرد، لذا گروه‌های فلسطینی از این طرح استقبال نکردند. زیاد النخاله، دبیرکل جهاد اسلامی فلسطین روز سه‌شنبه تأکید کرد که طرح اعلام شده ترامپ یک توافق امریکایی- صهیونیستی و بیانگر موضع تل‌آویو و همچنین نسخه‌ای برای تداوم تجاوزات علیه ملت فلسطین به شمار می‌رود. به گزارش خبرگزاری معا، وی اضافه کرد: اسرائیل تلاش دارد از طریق امریکا هر آن چیزی را که نتوانسته در جریان جنگ‌افروزی علیه غزه محقق کند، تحمیل کند. این طرح دستورالعملی برای به انفجار کشیدن منطقه است. مصطفی البرغوثی، دبیرکل ابتکار ملی فلسطین نیز با بیان اینکه طرح ترامپ فاقد ضمانت اجرایی است، آن را مملو از «مین‌های سیاسی» دانست که می‌تواند کل جریان را منفجر کند. به گزارش الجزیره، او «خطرناک‌ترین مین» موجود در این طرح را «تحمیل حکومت خارجی بر فلسطینیان در غزه» دانست که به جدایی این منطقه از کرانه باختری و نابودی هرگونه امکان تشکیل کشور مستقل فلسطین می‌انجامد. او افزود که طرح ترامپ، فلسطینیان و علت اصلی بحران یعنی «اشغالگری و آپارتاید اسرائیل» را نادیده گرفته است. یک مقام ارشد در جنبش حماس با رد دریافت رسمی طرح ترامپ، تأکید کرد که خلع سلاح مقاومت هرگز امکان‌پذیر نیست.
واکنش‌های جهانی
اگرچه جزئیات طرح مبهم ترامپ به ضرر فلسطینیان نوشته شده، اما با این حال برخی کشور‌های عربی و اسلامی بدون توجه به نحوه اجرایی شدن این نسخه بلافاصله از آن حمایت کردند. وزرای خارجه هشت کشور از جمله ترکیه، اردن، امارات، اندونزی، پاکستان، عربستان سعودی، قطر و مصر در بیانیه‌ای مشترک تأکید کردند: از مدیریت و رهبری ترامپ و تلاش‌های صادقانه وی برای پایان دادن به جنگ غزه استقبال می‌کنیم، بر اهمیت مشارکت با واشینگتن در برقراری صلح در منطقه تأکید داریم. به گزارش خبرگزاری آناتولی، وزرای خارجه هشت کشور در این بیانیه بر آمادگی برای تعامل مثبت و سازنده با امریکا و طرف‌های ذی‌ربط برای نهایی کردن و اجرای توافق به گونه‌ای که صلح، امنیت و ثبات را برای مردم منطقه تضمین کند، تأکید کردند.
از سوی دیگر، امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه در واکنش به طرح اعلامی ترامپ گفت: از تعهد رئیس‌جمهور ترامپ برای پایان دادن به جنگ در غزه و آزادی تمام اسیران استقبال می‌کنم و از اسرائیل انتظار دارم که به طور قاطع به طرح ترامپ برای پایان جنگ در غزه پایبند باشد. همچنین، جورجیا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا نیز اعلام کرد: «از طرح رئیس‌جمهور ترامپ برای پایان جنگ غزه استقبال می‌کنیم و آماده‌ایم نقش خود را ایفا کنیم.»
با حمایت برخی کشور‌های منطقه و غربی از طرح ترامپ، عملاً امریکا و اسرائیل توپ تصمیم‌گیری را به زمین حماس انداخته‌اند تا این جنبش را در مقام تعیین‌کننده نهایی نشان دهند، اما از آنجا که حماس هم‌اکنون با بند‌های کلیدی به‌ویژه خلع سلاح و خروج کامل نیرو‌های مقاومت از غزه مخالف است و بار‌ها هشدار داده که سلاح مقاومت خط قرمز بوده و بر سر آن مذاکره نخواهد کرد، از این رو، مقامات تل‌آویو و واشینگتن روی این موج سوار شده و با متهم‌کردن فلسطینیان به کارشکنی در مسیر آتش‌بس، هر اقدام تهاجمی آتی اسرائیل را مشروع جلوه خواهند داد. از دید رهبران مقاومت، این سلاح بوده که تاکنون مانع از اشغال کامل غزه و کرانه باختری شده و تحویل آن به معنای فراهم کردن زمینه برای اشغالگری و بیرون راندن اجباری فلسطینیان است. رهبران فلسطینی به وعده‌های نتانیاهو و ترامپ اعتماد ندارند و با توجه به تجربه‌های گذشته و نقض‌های مکرر توافقات آتش‌بس توسط اسرائیل، گروه‌های مقاومت نیز درباره خروج ارتش صهیونیستی از غزه و واگذاری کنترل آن به نیرو‌های بین‌المللی تردید دارند و به راحتی سلاح‌شان را تقدیم دشمن اشغالگر نخواهند کرد.
