جوان آنلاین: نسلهای پیشین ما شاید حتی یک عکس هم از روز اول مدرسه خود نداشته باشند و یاد آن روز تنها در ذهنشان باقی مانده است. مراسم روز اول مدرسه هم تغییر کرده است. در گذشته، بیشتر رسمی و کوتاه بود. معرفی معلم، زنگ تفریح کوتاه و چند فعالیت ساده. امروز مدارس تلاش میکنند روز اول را تجربهای نشاط آور و متفاوت کنند. امروزه بازیهای گروهی، نمایشهای کوتاه، داستان گویی و حتی استفاده از فناوری همه برای کاهش اضطراب و ایجاد حس تعلق به مدرسه انجام میشود که در گذشته خبری از آنها نبود.
کارشناسان بر این باورند، مدرسه اولین پایگاه انتقال فرهنگ و ارزشهای هویتی است. کودکان از همان روزهای ابتدایی با مفاهیمی مانند احترام به دیگران، رعایت نظم، همکاری در گروه و مشارکت فعال در فعالیتهای جمعی آشنا میشوند. یاد میگیرند مسئولیت انجام کارهای کوچک مانند جمع آوری وسایل خود، رعایت نوبت در بازیها یا کمک به همکلاسیها را بر عهده بگیرند و حس تعلق به جمع را تجربه کنند.
اینجا باز هم تفاوتهای نسلی جلوه میکند. نسلهای قدیم تجربه وسایل مدرسه را ساده و محدود داشتند. دفترها و مدادها تقریباً شبیه به هم بودند و شاید تنها دو یا سه طرح روی هر دفتر وجود داشت. پاککنها و مدادها در کلاس تقریباً یک شکل بودند و بیشترین رنگ به یادماندنی از پاککن، آبی و قرمز بود که با یک خط سفید از هم جدا میشد. کولهپشتیها، جامدادیها و کفشهای مدرسه رنگ و شکلشان محدود و یک دست بودند.
امروزه، علاوه بر بازیها و مراسم رسمی، تنوع لوازم التحریر، کولهپشتیها، جامدادیها و کفشهای مدرسه چشم والدین و کودکان را خیره میکند. وقتی به بازار میروند، با مجموعهای گسترده از دفترهای رنگی با طرحهای مختلف، پاک کن و مدادهای متنوع، کوله پشتیهای ایرانی و خارجی با انواع رنگها و مدلها، جامدادیهای شخصیت محور و کفشهای متنوع روبهرو میشوند. وقتی به خانه بازمی گردند، دهها وسیله با طرح و رنگهای متفاوت در کیسههای خرید دیده میشود که شاید خیلی از آنها غیرضروری و نوعی اسراف باشد. حال اگر همین تنوع را در یک کلاس با تعداد بالای شاگرد تصور کنیم، مجموعهای رنگارنگ و متنوع از وسایل شخصی که هر کدام نماینده سلیقه و شخصیت کودک است، شکل میگیرد.
به عقیده کارشناسان، این تنوع مزایایی دارد. کودکان با دیدن رنگها و طرحهای مختلف خلاقیت و حس زیبایی شناسی خود را پرورش میدهند، فرصت انتخاب و ابراز شخصیت فردی پیدا میکنند و محیط کلاس از حالت یکنواخت و کسل کننده خارج میشود، اما این تنوع معایبی هم دارد. تمرکز کودک هنگام درس ممکن است کاهش یابد، حس مقایسه و رقابت ناسالم بین دانشآموزان ایجاد شود و خانوادهها فشار مالی بیشتری را متحمل شوند تا کودکشان از نظر وسایل عقب نماند.
به هر حال، تنوع امروز بخشی از تجربه فرهنگی و اجتماعی ورود به مدرسه است. کودکان با دنیای رنگارنگ و متنوع هویت شخصی و جمعی خود را شکل میدهند. این والدین و معلمان هستند که باید این تجربه را مدیریت کنند تا اسراف، رقابت ناسالم و حواس پرتی کاهش پیدا کند.
به هر حال آغاز مدرسه فقط شروع یادگیری الفبا و اعداد نیست. آغاز تجربهای اجتماعی و فرهنگی است که شخصیت و خلاقیت کودک را شکل میدهد. آغازی که با ثبت خاطرات و مدیریت درست، کودکان میتوانند روزهای شیرین و ماندگار مدرسه را تجربه کنند و حس تعلق، مسئولیت پذیری و اعتماد به نفس را بیاموزند تا پایانی توأم با موفقیت در تحصیل و اخلاق را داشته باشند.