محسن براتی در قالب یک رشته توییت نوشت: میپرسی چرا خونه‌های قدیمی بدون کولر خنک بوده ولی امروز یه ساعت برقا میره خونه میشه کوره؟
آخر این رشتو میفهمی با چه برنامه‌ای خونه ایرانی از بهشت تبدیل شد به جهنم!
بادگیر:
توی گرم‌ترین نقاط ایران مثل یزد و سواحل و جزایر خلیج فارس خونه‌ها اغلب بادگیر داشتن.
بادگیر هوای گرم رو میبرده سمت یه حوض یا جریان آب و بعد از خنک شدن، کل خونه رو خنک میکرده.
حیاط مرکزی، باغچه و حوض:
خونه ایرانی معروف بود به حیاط باصفای وسطش با یه حوض آب که از جریان قنات پر میشد...
کنارش یه باغچه پر از گل و درخت میوه.
حالا اگه شهر گرمسیر و خشک‌تر بود تبدیل میشد به «گودال باغچه» تا سایه خنکتر باشه و هم به آب قنات برسن.
ایوان عمیق:
ایوان سایه دائمی و نسیم رو با هم داشت و میشد پاتوق دورهمی‌های تابستونی.
البته مشرف به حیاط مرکزی بود نه مثل تراس‌های امروزی به سمت خونه همسایه!
خِشت و گِل:
دیوار و سقف‌های ضخیم از جنس خشت و گِل که گرمای تابستون و سرمای زمستون رو از خودش عبور نمیداد.
سرداب و زیرزمین:
خونه‌های کویری برا ظهر تابستون که نه باد خنک بوده نه سایه دلپذیر، یه سرداب خنک داشتن...
از کنارش آب قنات رد میشده، اونقدری سرد بوده که حکم یخچال رو داشته؛ و بعضی از مواد غذایی رو اونجا نگهداری میکردن.
دیاگرام عملکردی سرداب و بادگیر و قنات:
امروز همه این عناصر رو از خونه ایرانی گرفتن و به‌جاش کولر دادن تا هم حس مدرن بودن داشته باشیم هم جیب انبوه‌ساز رو پر کنیم!
از طرفی سرمایه‌دار‌های زمین و مسکن با اعمال نفوذ جلوی گسترش شهر‌ها رو گرفتن تا زندگی در شهر‌ها گرون بشه و یه خونه حیاط‌دار بشه رؤیا...
