جوان آنلاین: محمدرضا عارف معاون اول رئیس جمهور در همایش گرامیداشت روز پزشک و گرامیداشت ابوعلی سینا، ضمن ابراز خوشحالی از حضور در جمع پزشکان و با تبریک روز پزشک، گفت: در طول پنج دهه گذشته علی رغم مسائل و مشکلات بسیاری که در بخش بهداشت و درمان داشتیم، پزشکان ما در همه صحنه‌ها همواره حضوری مؤثر و پیشتاز داشتند.
وی افزود: در هشت سال دفاع مقدس زمانی که ما وابستگی شدیدی به وسایل درمانی و دارو به خارج از کشور داشتیم، این پزشکان بودند که هم در جبهه حضور جدی و باشکوه داشتند به هم با رویکرد عمیق و دقیق راهبرد خود اتکایی در پزشکی را با توجه به انگیزه بالایی که در دانشجویان این رشته بود رقم زدند.
عارف اظهار کرد: امروز افتخار می‌کنیم که پزشکی ما در یک وضعیت برجسته و خوبی در دنیا قرار دارد.
معاون اول رئیس جمهور ضمن تشکر از خانواده سلامت به خاطر زحمات و خدمات ارزشمندشان در تجاوز ۱۲ روزه رژیم صهیونیست به کشور و گرامیداشت شهدای این جنگ، گفت: یکی از محورهایی که شاید عوامل مؤثر در انسجام و وفاق کشور گروه پزشکی بودند که نه تنها کار تخصصی خودشان را انجام دادند، بلکه هر جا که لازم بود به خدمات دیگر هم پرداختند، که نمونه آن میدان قدس بود که همه ما آن را دیده و از آن خبر داریم.
وی با تبریک هفته دولت و ضمن گرامی داشت یاد و خاطره شهدای دولت به ویژه شهیدان با هنر رجایی و رئیسی، تصریح کرد: حلول ماه ربیع الاول که به قول حضرت امام که فرمودند ربیع المولود را تبریک عرض می‌کنم. این ماه با هجرت پیامبر اکرم اسلام از مکه به مدینه آغاز می‌شود و در طول ماه این ماه اعیاد بزرگی را داریم که بزرگترین آن میلاد با سعادت پیامبر اعظم اسلام (ص) است.
معاون اول رئیس جمهور ضمن تشکر از زحمات پزشکی کشور خاطرنشان کرد: این سازمان در کنار انجام خدمات تخصصی و اجرایی بخشی از خدمات حاکمیتی را انصافاً به خوبی انجام داده است. در بررسی اجمالی سازمان نظام پزشکی این سازمان جز معدود سازمان‌هایی است که مسئولیت‌های حاکمیتی را بر عهده دارد و به خوبی از عهده آن برآمده است
وی ادامه داد: عملکرد این سازمان بود که واگذاری تصدی‌های حاکمیتی هم به بخش‌های دولتی در دستور کار نظام ما قرار گرفت و نظام‌هایی که بعد نظام پزشکی ایجاد شدند. در همین مسیر بوده است که بتوانند غیر از تصدی گری که جز راهبردهای دولت‌ها و به خصوص دولت چهاردهم است که باید به خصوصی واگذار شود. در بخش حاکمیتی قانون اساسی این اجازه را می‌دهد. همچنین عملکرد این سازمان بود که واگذاری تصدی‌های حاکمیتی هم به بخش‌های حاکمیت صورت گرفت.
معاون اول رئیس‌جمهور گفت: با تفسیر سیاست کلی اصل ۴۴، خوشبختانه راه ورود بخش خصوصی به بسیاری از مسائل و برنامه‌های فعالیت‌های حاکمیتی هموار شد که در این بخش دستاوردهای خوبی داشته‌ایم و باید از آن بهره‌گیری کنیم.
عارف با تشکر ویژه از مقام معظم رهبری به دلیل عنایت همیشگی ایشان و توجهی که به دولت داشتند، افزود: به زحمات دولت، به‌ویژه رئیس‌جمهور محترم، باید اشاره کنیم و از عنایت و محبت همیشگی مقام معظم رهبری به دولت قدردانی می‌کنیم؛ البته این عنایت، مسئولیت ما را سنگین‌تر می‌کند و طبیعتاً عزم خدمتگزاران را برای ارائه خدمت بیشتر به مردم افزایش خواهد داد و ان‌شاءالله مایه استحکام، وفاق، همبستگی و تفاهم ملی خواهد شد.
وی ادامه داد: برگزاری این‌گونه نشست‌ها یک جنبه‌اش تقدیر و تشکر از نهادها و افرادی است که خدمات ویژه‌ای انجام داده‌اند که اقدامی بسیار ارزشمند است و تقدیر کردن نیز از ویژگی‌های فرهنگی ما محسوب می‌شود. قطعاً انگیزه دیگر نیز باید مطرح باشد و آن ارزیابی عملکرد است.
وی بیان کرد: هر مناسبتی که به‌منظور پاسداشت یک روز خاص و حتی نامگذاری‌هایی که برای ایام ویژه صورت می‌گیرد، به‌ویژه در دهه ۶۰ در ستاد انقلاب فرهنگی و شورای انقلاب فرهنگی، همواره این نگاه مدنظر بوده است که نامگذاری‌ها بهانه‌ای برای ارزیابی کارها باشد. به نظر من، روز پزشک فرصت مناسبی برای ارزیابی عملکرد این بخش، آسیب‌شناسی فعالیت‌ها و نقد آن است.
معاون اول رئیس‌جمهور افزود: خوشبختانه امروز در صحبت‌های وزیر بهداشت و همچنین آقای رئیس‌زاده نکاتی مطرح شد که باید به آنها توجه کرد. فرمایشات مطرح‌شده را در کل می‌پذیریم. مباحثی که در رابطه با منزلت پزشک و گروه پزشکی، اعم از متخصصین و فعالان بخش سلامت مطرح است، باید مورد ارزیابی قرار گیرد تا مشخص شود در کجاها عملکرد مطلوبی داشته‌ایم و در کجاها ضعف‌هایی وجود دارد که باید اصلاح شود. لذا باید به سمت ارتقای جایگاه این بخش حرکت کنیم.
وی خطاب به پزشکان، تصریح کرد: بهترین ارزیاب نیز خود شما عزیزان هستید که با محوریت وزارت بهداشت و درمان و با بهره‌گیری از تشکل‌های تخصصی و سازمان نظام پزشکی می‌توانید این کار را انجام دهید. یکی از بخش‌هایی که همواره با چالش روبه‌رو بوده است، بخش نظارت است. ما در این ۱۲ روز جنگ تلاش کردیم که با نظارت دقیق، آرامش امور را حفظ کنیم و به خود اجازه ندادیم که در این بخش مداخله کنیم، چرا که فرض ما بر این بود که وزارت بهداشت و درمان و نظام پزشکی این وظیفه را برعهده دارند.
معاون اول رئیس جمهور با اشاره به سهم بخش بهداشت و درمان در تولید ناخالص ملی، افزود: هم‌اکنون نیز سهم پزشکی در تولید ناخالص ملی که هشت درصد است و از سوی وزیر بهداشت مطرح شد، مورد پذیرش ما است. این موضوع از برنامه سوم توسعه به بعد در سند چشم‌انداز گنجانده شد و ما آن را قبول داریم. برای آنکه بتوانیم خدمتی در شأن مردم ارائه کنیم و عزت بیمار و پزشک حفظ شود، باید این هشت درصد تأمین شود.
عارف ادامه داد: البته همه مسائل به امور مادی محدود نمی‌شود و هنگامی‌که درباره سلامت سخن می‌گوئیم، موضوع فقط مبادله اعتبار نیست، بلکه در کنار اقتصاد سلامت، مسائل فراوان دیگری نیز وجود دارد. ما آمادگی داریم که بحث اقتصاد سلامت را در دولت سامان دهیم.
عارف افزود: همواره این موضوع مطرح است که علی‌رغم همه مشکلاتی که در سال گذشته از جمله کسری بودجه بالا داشتیم، اجازه ندادیم که حداقل‌های منطقی بخش بهداشت و درمان دچار آسیب شود.
وی تصریح کرد: در خصوص موضوع تولید دارو و فروش آن، این پرسش مطرح است که آیا میزان ارزی که دولت برای واردات دارو اختصاص می‌دهد به‌درستی مصرف می‌شود یا خیر. به‌عنوان مثال، پزشکی برای من نقل کرد که هر دارویی را می‌توان بدون نسخه از داروخانه تهیه کرد. وی دو داروی ممنوعه که «آلپرازولام» و دیگری «بوتاکس» را از یک داروخانه که به دلیل شخصی نشدن موضوع، نامش را نمی‌آورم، خریداری و ارائه کرد و وقتی از داروخانه پرسید که آیا نسخه یا کارت پزشکی نیاز نیست، پاسخ شنید که تنها برای «آنتی‌بیوتیک» چنین الزامی وجود دارد. این مسئله در مرکز کشور رخ داده است و پرسش این است که چه کسی باید بر آن نظارت کند؟
وی افزود: آیا پزشکان عزیز ما می‌خواهند سازمان‌های نظارتی وارد عمل شوند؟ ما اعتقاد نداریم که سازمان‌های نظارتی به این میدان بیایند، بلکه خودمان باید بر این موضوع نظارت کنیم؛ زیرا بخشی از دارو به این صورت از چرخه درمان خارج می‌شود.
وی بیان کرد: قصد ندارم در این جلسه به موضوع نظارت بپردازم، اما باید توجه داشت که فلسفه تشکیل نظام پزشکی بر پایه نظارت بوده است؛ چراکه پزشک حیثیت دارد و باید خود ناظر باشد. ما در دولت این موضوع را قبول داریم و همچنین حد نصاب‌های جهانی را در این زمینه می‌پذیریم.
عارف عنوان کرد: در خصوص تکالیف و وظایف، نمی‌توان شاخص‌های اروپا را تنها در بخش دستمزدها مطرح کرد و در سایر حوزه‌ها به آن بی‌توجه بود. به‌عنوان مثال، اگر زمان صرف‌شده یک پزشک اروپایی برای یک بیمار مطرح می‌شود، باید دستمزد رزیدنت، انترن یا پزشک نیز در همان چارچوب مورد بررسی قرار گیرد. همه اینها باید در کنار هم دیده شود و ما آمادگی داریم که این موضوعات را به‌صورت جامع بررسی کنیم.
وی تصریح کرد: با وجود شرایط کشور، اکثریت پزشکان آن‌چنان انگیزه بالایی برای خدمت دارند که کمتر به مسائل معیشتی توجه می‌کنند. وظیفه دولت و حاکمیت آن است که این مسائل را تأمین کند تا پزشکان بتوانند زندگی شرافتمندانه و همراه با آرامش داشته باشند و تمرکز و دغدغه اصلی آنان صرفاً درمان بیماران باشد، نه تأمین مایحتاج و کارهای جانبی برای گذران زندگی.
وی افزود: سازمان نظام پزشکی، وزارت بهداشت و سایر نهادهایی که همکاران پزشک ما در آنها حضور دارند، باید برنامه‌ای جامع ارائه دهند تا مشخص شود چه اقداماتی باید انجام گیرد و ان‌شاءالله این مسیر را با قوت ادامه دهیم.
معاون اول رئیس‌جمهور اظهار کرد: حوزه سلامت در زمره اولویت‌های دولت است و بدیهی است هنگامی که درباره امنیت سخن می‌گوئیم، صحت و سلامت بر آن تقدم دارد. تمامی اسناد بالادستی نیز بر این نکته تأکید دارند. در سند چشم‌انداز، جایگاه نخست به بخش سلامت و علوم و فناوری‌های وابسته به سلامت اختصاص یافته است.
وی افزود: سیاست‌های کلی در بخش‌های مختلف و همچنین برنامه هفتم توسعه، در فصل هفتم خود از جمله بخش‌های مترقی برنامه است که احکام و راهبردهایی دارد و باید اجرا شود. کارهای کارشناسی، تکالیف، آئین‌نامه‌ها، مقررات و ضوابط باید نوشته و اجرا شود، نه آنکه آئین‌نامه‌ای صرفاً با انشای زیبا نوشته شود و تا پایان دوره کنار گذاشته شود.
عارف تصریح کرد: اگر از مدیران میانی بخش‌ها درباره آئین‌نامه‌های اجرایی امتحان بگیریم، مشخص نیست چه تعداد از آنان قبول شوند، زیرا گاه آئین‌نامه و قانون نوشته می‌شود اما به گونه دیگری عمل می‌کنیم. از ویژگی‌های پزشکان این است که همواره از نخبگان جامعه و گروه‌های مرجع بوده‌اند. جامعه و انقلاب و کشور ما توقع بیشتری از پزشکان دارند.
وی بیان کرد: اگر در پی حکمرانی خوب هستیم، باید از بخش‌هایی آغاز کنیم که فعالان و کارکنان آن در زمره نخبگان جامعه هستند. یکی از این بخش‌ها، گروه پزشکی است. پزشکان همواره در حوادث انقلاب حضوری جدی و تأثیرگذار داشته‌اند.
معاون اول رئیس‌جمهور اظهار کرد: ما بر این باوریم که افزایش سهم سلامت در تولید ناخالص داخلی ضروری است. ما همان هشت درصد را که متوسط بسیاری از کشورها نیز به آن سمت حرکت کرده‌اند پذیرفته‌ایم و باید به این سمت حرکت کنیم. ادعای سلامت، کارآمدی، بهره‌وری بیشتر، توسعه کمی و کیفی با هدف عدالت‌محوری و محرومیت‌زدایی از ضروریات است که باید به آن توجه شود.
وی افزود: یکی از دلایل منطقه‌بندی آزمون‌ها به‌ویژه در گروه پزشکی، همین موضوع محرومیت‌زدایی بود. در چند استان علاوه بر سهمیه کنکور، ظرفیت جداگانه‌ای قرار داده شد تا دانش‌آموزان آن مناطق در رشته پزشکی تحصیل کرده و در استان خود خدمت کنند. حتی بحثی مطرح شد که مدرک آنان در کوتاه‌مدت داده نشود تا بلافاصله به تهران مهاجرت نکنند.
عارف تصریح کرد: با وجود این، همچنان در بسیاری از نقاط کشور و شهرستان‌ها مشکل داریم. برخی پزشکان در تهران نیز می‌گویند حتی هزینه‌های مطب باز نمی‌گردد. بنابراین اولویتی برای شهرستان‌ها در نظر گرفتیم. نگاه دولت این است که در حد مقدورات و امکانات، استادان و پزشکان متخصص دست‌کم یک یا دو روز در هفته به صورت پروازی در مناطق نیازمند حضور یابند و در آنجا مستقر شوند. لذا بحث عدالت محوری موضوعی جدی است.
وی در ادامه عنوان کرد: به همین دلیل در تعرفه‌های امسال بر خلاف همیشه، توجه مناسبی صورت گرفت. یکی از اولویت‌های دولت، استقرار کامل نظام پزشک خانواده و نظام ارجاع است. این موضوع از مطالبات یکی دو دهه گذشته بوده است که به دلایل مختلف بخوبی اجرا نشد یا مردم بدرستی توجیه نشدند. به دلیل مسائل فرهنگی یا عدم آگاهی، مردم معمولاً به دنبال فوق تخصص مرتبط با بیماری خود هستند، در حالی که بسیاری از بیماری‌ها مانند سرماخوردگی توسط پزشک عمومی درمان‌پذیر است و نیازی به مراجعه به فوق تخصص نیست.
معاون اول رئیس‌جمهور ادامه داد: ما نظام پزشک خانواده را به عنوان یک ضرورت پذیرفته‌ایم و خوشبختانه در قانون برنامه هفتم نیز به خوبی مطرح شده است. همان‌طور که آقای ظفرقندی فرمودند، این کار پیچیده‌ای است و با بخشنامه و دستور پیش نمی‌رود، بلکه نیازمند اصلاح فرهنگ و نگرش تک‌تک مردم است تا روش مناسب‌تر را درک کنند.
وی افزود: آقای دکتر پزشکیان بیش از سهم رئیس‌جمهور در این بخش وقت گذاشته‌اند. ما نیز گام‌های اساسی را بر خواهیم داشت و بستر لازم را با شیوه‌های اجرایی به کمک وزارت بهداشت و سایر نهادها فراهم خواهیم کرد تا ان‌شاءالله این کار در مسیر صحیح خود قرار گیرد.
عارف تصریح کرد: در برنامه هفتم یک سند جامع مراقبت‌ها با همکاری سازمان نظام پزشکی تدوین شده است که تکالیف مشخصی را تعیین کرده و به نظر می‌رسد اقدام شایسته‌ای باشد.
معاون اول رئیس‌جمهوردر ادامه با اشاره به اهمیت نظام هوشمند اطلاعات سلامت، اظهار کرد: در بخش حاکمیت نظام هوشمند اطلاعات سلامت کم‌کاری داشته‌ایم. امروز حریم خصوصی در پزشکی ما متأسفانه به‌عنوان یک واقعیت مطرح نیست؛ سطح دسترسی به اسناد، از منشی یک استاد دانشگاه در بیمارستان تا بالاترین مقام، به پرونده بیمار وجود دارد، در حالی که این موضوع در دنیا حل شده است. خوشبختانه پزشکان ما در استفاده از فناوری‌های نو در جامعه پیشتاز بوده‌اند، اما نیازمند یک سازمان و سامان جدی برای اطلاعات سلامت هستیم.
وی با اشاره به جنگ ۱۲ روزه تحمیلی با رژیم صهیونیستی، افزود: ما هیچ‌گاه جنگ‌طلب نبوده‌ایم و امروز نیز راهبرد ما جنگ نیست، بلکه دفاع محکم و زدن سیلی به متجاوز است، اما هرگز جنگ‌طلب نبوده‌ایم. بنابراین در بخش دارو و تجهیزات نیز باید بازنگری صورت گیرد.
اتفاقاتی که در این ۱۲ روز رخ داد، انسجامی ایجاد کرد که تصور آن را نمی‌کردیم. احساس می‌شود برای حفظ این انسجام باید در بسیاری از بخش‌ها بازنگری جدی داشته باشیم. بخش قابل ملاحظه‌ای از این امور مربوط به حوزه آموزش است؛ از دبستان تا دانشگاه، آئین‌نامه‌ها و مقرراتی که امروز حاکم است، پاسخگوی دهه آینده نیست.
عارف تصریح کرد: آیا باز هم می‌خواهیم به گروهی که ۲۰ استاد برجسته دارد بگوییم حق انتخاب مدیر گروه یا رئیس دانشگاه خود را ندارند؟ آیا می‌خواهیم مقررات اداره دانشگاهی با ۳۰۰ یا ۴۰۰ استاد و همین تعداد دانشجو را از بیرون دیکته کنیم؟ به نظر می‌رسد اینها مسائل جدی است که امروز باید مورد بازنگری قرار گیرد. همان‌گونه که آقای دکتر ظفرقندی نیز مطرح کردند، مصوبات ما وحی منزل نیست و اگر لازم باشد باید اصلاح شود. امروز حول محور وحدت و انسجام، همان‌گونه که در فرمایشات مقام معظم رهبری نیز مورد تأکید قرار گرفت، باید بازنگری کنیم.
وی بیان کرد: در خصوص گزینش‌ها و جذب دانشگاهی، مسئول جذب گزارش می‌دهد که حدود ۹۹/۲ درصد متقاضیان از طریق فرآیند جذب وارد دانشگاه شده‌اند. بنابراین برای کمتر از یک درصد این ساختار عریض و طویل ایجاد کرده‌ایم که خود موجب نارضایتی می‌شود؛ در حالی که همان کمتر از یک درصد نیز از کانال‌های دیگر وارد می‌شوند. پس لازم است در شورای عالی انقلاب فرهنگی، دبیرخانه و وزارتخانه‌های ذی‌ربط، به‌ویژه در حوزه پزشکی به این مسائل توجه شود.
معاون اول رئیس‌جمهور با اشاره به کاهش شیب مهاجرت نخبگان، گفت: خوشبختانه شیب مهاجرت نخبگان به خارج از کشور ملایم‌تر شده است. اما باید توجه داشت که همه مسائل به معیشت خلاصه نمی‌شود، بلکه ابزار کار و دخالت‌ها نیز در این روند بسیار مؤثر است. وظیفه ما ایجاد آرامش است.
وی تصریح کرد: سابقه طب در ایران به دوران ابوعلی سینا، رازی و دیگر بزرگان بازمی‌گردد و امروز باید در دنیا پیشتاز باشیم. سند چشم‌انداز جایگاه نخست را در منطقه برای ما ترسیم کرده و طبق فرمایشات مقام معظم رهبری می‌توانیم جایگاهی برتر در دنیا داشته باشیم. پزشکی ما این ظرفیت و توانایی را داراست.
وی بیان کرد: باید از پزشکان پرسید که چه اقداماتی لازم است انجام شود تا آنان که برجسته و توانمند هستند در این مسیر گام بردارند. دولت چهاردهم این آمادگی را دارد که با بهره‌گیری از مباحث کارشناسی شما و با وجود هماهنگی و انسجام میان قوا و نهادهای مختلف، اقدامات لازم را در این مسیر انجام دهد.
عارف افزود: ممکن است روزی فرارسد که احساس کنیم مهاجرت معکوس آغاز شده و جوانان دانشمند ما دریابند که با ماندن در ایران می‌توانند به دستاوردهای برجسته‌تری دست یابند. با استناد به بیانیه گام دوم انقلاب، اگر انقلاب فرهنگی، دولت و وزارتخانه‌های مربوطه به وظایف خود عمل کنند، مطمئن خواهیم بود که در این مسیر قرار گرفته و جایگاهی برتر نه تنها در منطقه بلکه در جهان به دست خواهیم آورد.
