جوان آنلاین: دنیای کودکان با بازی گره خورده است، به همین خاطر هم بازی و اسباب‌بازی در رشد و توسعه فکری و خلاقیت کودکان نقش بسزایی دارد، به گونه‌ای که می‌تواند موجب شود بچه‌ها تجربیات متعددی را از طریق بازی و اسباب‌بازی به دست آورند و در مسیر رشد ذهنی قرار گیرند، با تمام اینها، اما به نظر می‌رسد در حوزه بومی‌سازی بازی و اسباب‌بازی با چالش‌های متعددی مواجهیم.
نگاهی اجمالی به بازار اسباب‌بازی کشور نشان می‌دهد اغلب اسباب‌بازی‌ها یا وارداتی یا کپی‌برداری از اسباب‌بازی‌های غربی هستند، این در حالی است که در حوزه بازی و اسباب‌بازی نیازمند تمرکز بر فرهنگ و ویژگی‌های کشور خودمان هستیم. اهمیت بازی و اسباب‌بازی در دنیای کودکان برکسی پوشیده نیست؛ دنیایی که می‌تواند به عنوان ابزاری برای آموزش و یادگیری کودکان از ظرفیت آن بهره گرفت، مشروط به آنکه رگ مدیریت بازار اسباب‌بازی کشور را خودمان در دست بگیریم. در همین زمینه لیلا بابایی، مدیر کل سرگرمی‌های سازنده کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، از پیشرفت چشمگیر طراحی بازی‌های فرهنگی و بومی خبر داد و تأکید کرد: «بازی‌های ایرانی علاوه بر سرگرمی، ابزار مهمی برای آموزش و تقویت مهارت‌های کودکان و نوجوانان هستند.»
طراحی اسباب‌بازی با تمرکز بر فرهنگ و مؤلفه‌های ملی
مدیر کل سرگرمی‌های سازنده و بازی‌های رایانه‌ای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان که از رویداد دو روزه «بازیستا» دیدار کرد، با بیان اینکه خلاقیت بچه‌ها در طراحی بازی‌ها در رویداد ملی بازیستا واقعاً شگفت‌انگیز بود، گفت: «در سال‌های اخیر، توجه به نیاز به تولید اسباب‌بازی‌هایی که با المان‌های فرهنگ ایران هماهنگ باشند، اهمیت زیادی پیدا کرده است. این بازی‌ها نه تنها سرگرم‌کننده هستند، بلکه به‌طور دقیقی به آن چیزی که بازار ما نیاز دارد نزدیکند. این رویداد یک فرصت عالی بود که به دغدغه‌مندی‌های موجود در حوزه طراحی اسباب‌بازی پرداخته شود.»
وی ادامه داد: «یکی از مشکلات بزرگ در حوزه اسباب‌بازی در گذشته، نبود سرمایه‌گذاری کافی روی طرح‌های داخلی بود. اغلب اسباب‌بازی‌های موجود در بازار، تا حدود ۱۰سال پیش، اقتباسی از نمونه‌های خارجی بودند، اما خوشبختانه طی این سال‌ها، جریانی شکل گرفته که طراحی اسباب‌بازی‌های ایرانی، با تمرکز بر فرهنگ، دین و ویژگی‌های اقلیمی کشور، جدی‌تر شده است. این رویداد‌ها به ما کمک می‌کنند این مفاهیم غنی فرهنگی را در قالب بازی به نمایش بگذاریم و این باعث افتخار است که چنین اقداماتی در سطح‌های مختلف، از دانش‌آموزی تا حرفه‌ای، در حال انجام است.» بابایی تأکید کرد: «مطمئن باشید هر چقدر که در این حوزه کار کنیم، در نهایت اسباب‌بازی‌هایی که از دل این طرح‌ها به مرحله تولید می‌رسند، بر مبنای فرهنگ ایرانی و اسلامی ساخته می‌شوند. این نوع اسباب‌بازی‌ها نه تنها برای کودکان و نوجوانان، بلکه برای بزرگ‌تر‌ها نیز مفید و مناسب خواهند بود.»
رقیبی برای بازی‌های رایانه‌ای
مدیر کل سرگرمی‌های سازنده و بازی‌های رایانه‌ای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان سپس به تأثیر بازی‌های رومیزی اشاره کرد و گفت: «در دنیای امروز که بچه‌ها بیشتر درگیر فضای مجازی و بازی‌های آنلاین هستند، بازی‌های رومیزی همچنان از اهمیت زیادی برخوردارند. بازی‌ها نه تنها برای آموزش و پرورش، بلکه در تقویت ویژگی‌های شناختی و روان‌شناختی کودکان نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند. بازی‌ها به عنوان یک ابزار آموزشی، توانمندی‌هایی مانند مهارت‌های اجتماعی، تقویت کارکرد‌های اجرایی مغز و حتی تقویت ارتباطات را به همراه خواهند داشت.»
نقش بازی‌ها در سیاست‌های کلان جامعه
بازی‌ها، اما در دنیای کودکان خلاصه نمی‌شود، به خصوص با داغ شدن بازار بازی‌های رایانه‌ای و دیجیتال این بازی‌ها در حوزه بزرگسالان هم اهمیت زیادی یافته و حتی می‌توانند در سیاست‌های کلان جامعه هم اثرگذار باشند!
بابایی ادامه داد: «بازی‌ها نه تنها در حوزه تعلیم و تربیت بلکه در سیاست‌های کلان جامعه نیز نقشی جدی دارند. در بسیاری از انتخابات‌های مهم، حتی از بازی‌ها برای هدایت مردم به سمت انتخاب‌های درست استفاده می‌شود. بازی‌های آنلاین و محیطی امروزه به‌طور خاص برای ایجاد ویژگی‌های اجتماعی و فرهنگی طراحی می‌شوند و با وجود همه بازی‌های دیجیتال، اسباب‌بازی‌های فیزیکی و بازی‌های رومیزی همچنان جایگاه ویژه‌ای دارند.»
وی به تأثیر بازی‌ها در بحران‌ها هم اشاره کرد و گفت: «حتی در زمان بحران‌ها، مانند کرونا یا جنگ‌ها، نیاز به اسباب‌بازی و سرگرمی برای کودکان و خانواده‌ها بیشتر احساس می‌شود. در دوران کرونا، مصرف اسباب‌بازی افزایش پیدا کرد و در بحران‌های اجتماعی، این نیاز بیشتر هم می‌شود، بنابراین بازی‌های فیزیکی و اسباب‌بازی‌ها همچنان در فضای خانواده و مدارس نقش اساسی دارند.»
