جوان آنلاین: این روز‌ها که بازار تماشای آنلاین فیلم و سریال گرم است، تماشای مستند‌هایی با حال و هوای متفاوت و موضوع‌های جذاب می‌تواند برای افرادی که از دیدن فیلم‌های داستانی یکنواخت یا سریال‌های شبکه نمایش خانگی خسته شده‌اند، سرشار از طعم نو و تجربه‌ای ویژه باشد.
همچون رودی خروشان
مستند «همچون در یک آیینه» ساخته مجید برزگر، فیلمساز و تهیه‌کننده شناخته شده سینما بر اساس مصاحبه و گفتوگو و تصاویری از پشت صحنه شکل گرفته است. سوژه فیلم برزگر، رسول ملاقلی‌پور است؛ یکی از مهم‌ترین چهره‌های سینمای پس از انقلاب که خیلی زود از میان ما رفت و تجربه‌های درخشانش در سینما ناتمام ماند. «همچون در یک آیینه» پس از درگذشت ناگهانی ملاقلی‌پور ساخته شده است. برزگر در این فیلم با همکاران و دوستان این فیلمساز صحبت کرده و کوشیده است وجوه مختلف کارنامه این سینماگر را ثبت کند. با توجه به اسناد فراوان و عکس‌های پرشماری که از ملاقلی‌پور وجود دارد، «همچون در یک آیینه» اطلاعات تازه و دست اولی به بیننده‌اش نمی‌دهد؛ یک مستند ۴۰ دقیقه‌ای که بدون توجه به دنیای چند بعدی و غریزه ناب فیلمسازی رسول ملاقلی‌پور و فیلم‌های درخشانش، همه چیز را به تعریف خاطرات تقلیل داده است. آنها که سینمای ملاقلی‌پور را خوب می‌شناسند، دریافت جدیدی از او در این مستند ندارند، کاملاً روشن است که برزگر، شناخت کاملی از سینمای ملاقلی‌پور نداشته و نمی‌توانسته است تحلیل جدی از روح عصیانگر و تجربه‌های درخشان او داشته باشد، با این حال در سرزمینی که گذشته و تجربه‌های نسل قبل بی‌اعتبار است، «همچون در یک آیینه» به عنوان یک سند کوچک تصویری از یکی از مهم‌ترین سینماگران ایرانی قابل توجه است. ارزش و اعتبار سینمای ملاقلی‌پور در این است که هیچ فیلمسازی نتوانست مانند او فیلم بسازد و «سفر به چزابه»، «نجات یافتگان»، «مزرعه پدری» و «هیوا» در سینمای ایران تکرارنشدنی و بی‌مانند هستند.
ایران، کاسپین و محیط زیست
مستند «برکرانه‌های کاسپین» ساخته پژمان مظاهری‌پور از آن دست مستند‌هایی است که تماشایش دوستداران ایران را دل‌آزرده می‌کند. فیلم، روایتی است از تاریخ دریای خزر، اقوامی که در آن زندگی کرده‌اند، رویکرد‌های تجاری، اقتصادی و سیاسی مؤثر بر شکل‌گیری آن و مشکلات محیط زیستی فراوان. «بر کرانه‌های کاسپین» دو ویژگی شاخص دارد که آن را به مستندی تماشایی تبدیل کرده است؛ پژوهشی عمیق، جدی، چندوجهی و گفتار متنی پالوده و خوشخوان و خوانش دلنشین مهرداد اسکویی.
در «بر کرانه‌های کاسپین» می‌توان تأثیر پژوهش و رویکرد را در یک مستند دید. فیلم به واسطه ورود به حوزه‌های مختلف بحران، تأثیرگذار از کار درآمده، محتاط و دست به عصا نیست. از سیاست‌ها انتقاد می‌کند، نقش مدیران را به نمایش می‌گذارد، نگاهی منطقه‌ای دارد و کشور‌های حاشیه دریای کاسپین را زیر نظر گرفته و تأثیر آنها در نابودی محیط زیست را به تصویر می‌کشد.
مظاهری‌پور، تهیه‌کننده و کارگردان مستند سوژه اثرش را اینگونه توضیح می‌دهد: «بر کرانه‌های کاسپین» درباره آلودگی‌های زیست‌محیطی دریای کاسپین و عواقب ناشی از آن است، به همین بهانه تاریخچه‌ای هم از این دریا و به کار بردن لغت دریا برای این دریاچه در فیلم گفته می‌شود. همچنین به شیوه تقسیم‌بندی‌هایی که با سرزمین روسیه و سپس پنج کشور دیگر داشته است، می‌پردازیم. مباحث اقتصادی، محیط‌زیستی، آلودگی و تبدیل این دریا به یک مجموعه آلوده عظیم که می‌تواند کل کشور را از نظر طبیعی، اقتصادی و توریستی تهدید کند، در این مستند روایت می‌شود.
تماشای «بر کرانه‌های کاسپین» نه تنها برای مدیران و مسئولان که برای هر ایرانی ضروری است، شاید هر کس به سهم خود مقابل جریان نابودی محیط زیست ایران و به ویژه دریای کاسپین بایستد که در غیر این صورت آینده، وحشت‌زاست.
یک رابطه عاشقانه با طعم بریتانیایی
سریال مستند «هری و مگان» به خواسته این زوج مشهور ساخته شده و به گفته خود آنها قرار است، برخلاف تصویر رسانه‌های غربی واقعیت زندگی جنجالی این زوج را به تصویر بکشد. «هری و مگان» به هدفش می‌رسد، یک سریال جذاب و تماشایی که ماجرای آشنایی شاهزاده هری و مگان مرکل بازیگر امریکایی را به شکل پرفراز و فرود و تأثیرگذار روایت می‌کند و می‌کوشد زندگی در سایه سیاست را نقد کند.
نقطه تمرکز سریال، مثل اغلب آثاری که از خانواده سلطنتی در انگلستان یاد می‌کند، اشاره به محبوبیت دایاناست. این مستند تلاش می‌کند با یادآوری خاطرات هری از مادرش، او را انسان دوست و فراری از آداب تجملی کاخ بداند. مگان هم مانند دایانا در محیط کاخ غریبه است، نقطه تفاوت اینکه مگان خیلی زود، حساب خودش را از کاخ و سلطنت و آداب دست و پاگیرش جدا کرده و به عنوان یک زن رنگین‌پوست، علیه اشرافیت شورش می‌کند.
«هری و مگان» برای تماشاگر باهوش، اشاره و عناصر قابل تحلیلی دارد. خانواده سلطنتی در بریتانیا می‌کوشد با ایجاد محبوبیت و خبرسازی، خود را به مردم نزدیک کند و همچنان خود را عامل اتحاد و یکپارچگی بریتانیا بداند. صاحبان قدرت در بریتانیا، مجبورند به این نمایش تن دهند و دست‌کم در ظاهر، تصویری مردمی از خود به جای بگذارند، این تصویری است که مردم دوست دارند و حاضرند به خاطرش پول خرج کنند یا در مراسم و آیین‌های سنتی حاضر شوند که ردپای خانواده سلطنتی را در آن می‌توان یافت. هری و مگان با جدا شدن از خانواده سلطنتی و کوچ از کاخ، تصویر خانواده سلطنتی را در بین مردم مخدوش کردند و آن تصور زندگی بدون نقص در افکار عمومی را از بین بردند.
رسانه‌های بریتانیا با خشم فراوان با این مستند برخورد کردند و آن را توهین به میراث ملکه الیزابت خواندند. دیلی میل انتقاد شدیدی از این زوج سلطنتی کرده و با استناد به منتقدانی که این زوج را به «سرنگونی سلطنت» متهم کرده‌اند، این مستند را توهین به میراث ملکه توصیف کرده است.
