در مهرماه ۱۴۰۱ بود که یکی از بزرگترین و سازمان یافتهترین توطئهها علیه جمهوری اسلامی آغاز شد. بررسی ابعاد قضیه نشان دهنده این بود که دشمن برنامه ریزی کرده است که تمام توان خود را علیه جمهوری اسلامی به کار بندد. تمام اتفاقات به صورت برنامه ریزی شده انجام میشد و سعی شده بود از تمامی مهرههایی که ظرفیتی برای فعالیت علیه نظام دارند استفاده کنند و همه ظرفیتها را به میدان بیاورند تا مگر بتوانند به اهداف شوم خود برسند. آنها برای این منظور بازیگران، اقوام، زنان، نوجوانان، اهل سنت، منافقین و هرگروه دیگری که قابلیت ایستادگی در برابر نظام را داشتند به میدان آوردند.
در این میان که برخی تحلیلگران سخن از نقاط ضعف نظام میزدند و میگفتند، چون نظام ضعیف شده است این اتفاقات میافتد، اما رهبر معظم انقلاب هدف این اغتشاشات را نقطه مقابل آن تعریف کردند. ایشان در سخنرانی ۱۱ مهرماه فرمودند: «حالا انگیزهی دولتهای خارجی چیست؟ آنچه بنده احساس میکنم، انگیزه آنها این است که احساس میکنند کشور در حال پیشرفت به سمت قدرت همهجانبه است و این را نمیتوانند تحمّل کنند؛ این را احساس میکنند، میبینند. میبینند که بحمدالله بعضی از گرههای قدیمی در حال گشوده شدن است. البتّه کشور خیلی مشکل دارد، بر بعضی از این مشکلات سالها گذشته، [امّا]حرکت جدّیای وجود دارد برای برطرف کردن این مشکلات، برای گشودن این گرهها. حرکت به سمت پیشرفت را میبینند که شتاب گرفته در کشور؛ این واقعیّتی است. در همهی بخشها یک حرکت شتابندهای را انسان مشاهده میکند، احساس میکند؛ این را آنها هم احساس میکنند. آنها نمیخواهند این اتّفاق بیفتد. میبینند که کارخانههای نیمهتعطیل به کار افتاده، میبینند که دانشبنیانها فعّال شدهاند، میبینند که تولیدات پیشرفته در بعضی از بخشها روزبهروز خود را دارد نشان میدهد، میبینند که کارهایی دارد انجام میگیرد که میتواند تهاجم تحریم را ــ که تنها اسلحهی دشمن فعلاً تحریم است ــ خنثی کند؛ این را مشاهده میکنند. برای اینکه این حرکت را متوقّف کنند، نشستهاند برنامهریزی کردهاند؛ برنامهریزی کردهاند برای دانشگاه، برنامهریزی کردهاند برای خیابان؛ برنامهریزی کردهاند؛ دشمن برنامهریزی کرده که دانشگاه تعطیل بشود، نسل جوان سرگرم بشوند، برای مسئولین کشور مسائل جدیدی به وجود بیاید؛ در شمال غرب کشور، در جنوب شرق کشور مسائلی به وجود بیاید؛ اینها همه سرگرمکننده است؛ اینها کارهایی است که برای این دارد ایجاد میشود و تحریک میشود که حرکت پیشروندهی کشور را متوقّف کنند».
دشمن پس از آن که از اغتشاشات نتیجهای نگرفت شروع به بحران آفرینی جداگانه در این عرصهها کرد. در ادامه به بررسی جداگانه برخی از این عرصهها میپردازیم.
عرصه اقتصادی
در عرصه اقتصادی دولت سیزدهم بسیار عملیاتی و چالاکتر از دولت قبل عمل کرد. در این دولت اقداماتی که سبب امید بخشی بود و سبب شد تا دشمن از رشد اقتصادی ایران نگران شود عبارت بودند از:
- ساماندهی نظام مالیاتی
- ممانعت از خلق نقدینگی توسط بانکها (وامها بدون پشتوانه)
- افزایش ورود ارز به کشور
- افزایش صادرات
- به حداقل رساندن کسری بودجه
- سیاستها مثبت بانک مرکزی در تثبیت نرخ ارز
- قرارداد اقتصادی با چین
- ساماندهی سیستم یارانه
- مدیریت و تأمین کالاهای اساسی در شرایط جنگ روسیه و اوکراین
- مدیریت نوسانات شدید ارزی
همچنین در زمانی که کشورهای مختلف در اثر جنگ روسیه و اوکراین دچار تورمهای بی سابقه بودند، آمار تورم ایران کاهشی بود.
در این وضعیت کشورهای غربی سعی بر تحریک مردم داشتند تا این چرخ اقتصاد که در حال راه افتادن بود را متوقف کنند؛ و پس از اینکه اغتشاشات و ناآرامیها راه به جایی نبرد، به التهاب آفرینی در بازار ارز پرداختند به نحوی که نرخ ارز تا بالای ۶۰ هزار تومان رسید، اما چون عوامل سیاسی نیز در آن دخالت داشتند با کنترل آنها نرخ ارز کاهش قابل توجهی پیدا کرد. همچنین در این بازه آمریکا تلاش زیادی برای مسدود کردن راههای دور زدن تحریمها کرد که آن نیز تأثیر به سزایی در التهاب ایجاد شده داشت.
دولت برای مدتی در خصوص بحران به وجود آمده در موضع انفعال قرار گرفت، اما توانست دوباره فضا را در دست بگیرد.
عرصه تولید و اشتغال
یکی از توفیقات دولت سیزدهم در حوزه بازگرداندن کارخانجات تعطیل شده به چرخهتولید بوده است. در دوران دولت حاضر تلاش شد تا کارخانههایی که به دلایل مختلف به مدتی خوابیده بودند با حل مشکلات آنها به عرصه تولید باز گردند.
در حوزه اشتغال آفرینی نیز دولت توانسته است کمترین نرخ بیکاری در دو دهه اخیر را ثبت کند.
اما در اغتشاشات اخیر شاهد آن هستیم که دشمن تمرکز زیادی بر متوقف کردن چرخه تولید و مصرف دارد. دعوت به اعتصاب کارکنان کارخانجات، تعطیلی بازارها، مغازهها و ... از جمله اقدامات آنها است.
همچنین دعوت به تخریب اموال برخی کارخانجات به بهانه دروغین همکاری با نظام چیزی که در خصوص شرکت میهن مطرح میکردند.
اینها نشان دهنده این است که تمام تلاش خود را برای ضربه زدن به تولید به کار بسته بودند.
عرصه سیاست خارجی
یکی دیگر از عرصههایی که دولت حاضر توانسته است به موفقیتهایی دست پیدا کند عرصه سیاست خارجی است. چند اقدام مهم در دوران دولت سیزدهم رخ داده است که دشمنان جمهوری اسلامی را نگران کرده است:
- سیاست همسایگی و توجه به همسایگان
- عضویت ایران در سازمان همکاریهای شانگهای
- به دست گرفتن ابتکار عمل در مذاکرات هستهای
- پیوند دیپلماسی با میدان
- برقراری روابط حسنه با چین بر اساس منافع طرفین
- تلاش برای برقراری روابط با سایر کشورها
- همکاری با آژانس بین المللی انرژی هستهای و نزدیک شدن به توافق
یکی از اتفاقات خوب در دولت سیزدهم این بود که ایران ابتکار عمل را در زمینه مذاکرات هستهای در دست داشت. مذاکرات تا نقاط حساس پیش رفت و در نقطهای که طرف غربی چارهای جز این نداشت که برخی شروط ایران را بپذیرد، اغتشاشات در ایران آغاز شد و طرف غربی مذاکرات را به بهانه اغتشاشات متوقف کرد. در واقع اغتشاشات بهانهای شد برای متوقف کردن مذاکرات تا دولت به دستاوردهای خود نرسد.
همچنین در این برهه با توجه به عضویت ایران در سازمان همکاریهای شانگهای تلاش بسیاری از سوی آذربایجان و ترکیه با حمایت رژیم صهیونیستی انجام شد تا راه ارتباطی زمینی ایران با اروپا بسته شود.
همچنین در جریان اغتشاشات شاهد تلاش معاندین بودیم که با کشورهای مختلف نامه نگاری میکردند و یا ارتباط میگرفتند و درخواست میکردند سفرای ایران را اخراج کنند.
اما علی رغم تمام تلاشهایی که کردند در نهایت دوباره کشورهای اروپایی و آمریکا به میز مذاکره بازگشتند، آذربایجان در حمله خود برای گرفتن کریدور زنگزور ناکام ماند، و از همه مهمتر سند همکاری میان ایران و عربستان به امضا رسید؛ که میتواند نوید بخش مناسبات جدیدی در منطقه غرب آسیا باشد.
عرصه علمی و نخبگان
در عرصه علمی نیز که تا پیش از این توجه کمتری به نخبگان و رشد علمی میشد و نگاه برخی مسئولین معطوف به ظرفیتهای خارج از کشور بود و حتی برخی از مسئولین صراحتاً اعلام میکردند که ایرانیها فقط آبگوشت بزباش میتوانند تولید کنند. در دولت سیزدهم به حمایت از عرصه علمی پرداخته شد و همچنین از شرکتهای دانش بنیان حمایت ویژه صورت گرفت.
از طرف دیگر ظرفیتهای ویژهای برای جذب نخبگان در نظر گرفته شد. مثلا ۲۰ درصد ظرفیت جذب هیئت علمی دانشگاهها به آنها اختصاص داده شد و برای جذب آنها در ظرفیتهای کشور نیز برنامه ریزی شد طرحی که امید میرود مهاجرت نخبگان را کاهش دهد؛ و همچنین سیاستهایی برای بازگشت نخبگانی که مهاجرت کرده اند اتخاذ شده است.
در مقابل همزمان با اغتشاشات تلاش زیادی از سوی دشمنان صورت گرفت که نخبگان را از کشور خارج کنند و روی آن بسیار کار کردند که منجر به شکست شد. همچنین شاهد این بودیم که در تلاش بودند تا کلاسهای دانشگاهها را مختل کنند که آن پروژه نیز با شکست مواجه شد. پس از شکست این پروژهها اقدام به بحران آفرینی و مسموم کردن دانش آموزان مدارس کردند که پس از مدتی این اقدامات آنها نیز با شکست مواجه شد.
اهل سنت
یکی از اقداماتی که دولت سیزدهم در خصوص اهل سنت انجام داده بود این بود که توجه به اهل سنت را تنها معطوف به یک چهره خاص نکرده بود و همچنین منحصر در ایام انتخابات نبود. بلکه نشست ایشان در دوران انتخابات با جمع کثیری از علمای اهل سنت بود و این نشست پس از شکل گیری دولت نیز برگزار شد؛ و زمینه خوبی برای تعامل با نخبگان اهل سنت را به وجود آورد. شکل گیری تعامل مثبت و ایجابی در خصوص اهل سنت در بلند مدت احساس همگرایی ملی را تقویت میکرد و این موضوعی بود که دشمنان نسبت به آن احساس خطر کردند؛ لذا در اغتشاشات اخیر توجه ویژهای به ایجاد نارضایتی در میان اهل سنت کشور به خصوص در استان سیستان و بلوچستان پرداختند و حتی گروههای مسلح نیز در این استان وارد عرصه شدند. این مسئله سبب شد در زمینه تعامل با اهل سنت رویکرد سازنده پیشین در حاشیه برود و رویکرد امنیتی جایگزین شود.
نیاز است در عرصه تعامل با اهل سنت دوباره نگاه سازنده و تعاملی به وجود بیاید و نخبگانی که در اغتشاشات مشکل داشته اند از عرصه حذف شوند.
جمع بندی
در دولت سیزدهم اقداماتی اساسی و مهم در برخی از زمینهها صورت گرفته است که نتایج آن به مرور خود را در وضعیت زندگی مردم خود را نشان خواهد داد. وضعیتی که ثبات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را در پی خواهد داشت. این مسئله افرادی را که خواهان بی ثباتی در کشور هستند و به دنبال سرنگونی نظام بودند را دچار نگرانی کرد و تمام توان خود را برای برهم زدن این وضعیت به کار بستند. اما بازهم تلاش آنها ناکام ماند.
از طرف دیگر نکتهای که وجود دارد این است که یکی از اهداف دشمنان از بحران آفرینی برهم زدن تمرکز دولت از انجام اقدامات مثبت خود است، که نیاز است دولت با توجه بیشتر اهداف و برنامههای خود را پیگیری نماید.