زلزله ۵/۴ ریشتری چهارشنبه گذشته در شهرستان خوی هر چند صدمات جانی نداشت، اما خسارات مالی زیادی به ۱۵ روستای این منطقه وارد کرد که بر اثر آن ۵۰۰ واحد مسکونی بین ۲۰ تا ۸۰ درصد خسارت دیده و بیش از ۲۰۰ نفر هم دچار مصدومیت شدند. با توجه به سرمای شدید و برودت هوا و شرایط منطقه، سرعت عمل در خدماترسانی بیش از هر زمان دیگری احساس میشود. در حال حاضر اسکانهای اضطراری انجام و وسایل گرمایشی میان زلزله زدگان توزیع شده است. ضمن اینکه با حضور موکبان اربعین روزانه حدود ۷ هزار پرس غذای گرم آماده میشود و به دست ساکنان این منطقه میرسد.
ظهر چهارشنبه گذشته بود که زمین لرزهای به بزرگی ۵/۴ ریشتر شهرستان خوی را لرزاند و خسارات مالی زیادی به ۱۵ روستا وارد کرد. اتفاق خوب اینکه زلزله صدمه جانی نداشت، اما ۵۰۰ واحد مسکونی از ۲۰ تا ۸۰ درصد خسارت دید و بیش از ۲۰۰ نفر هم دچار مصدومیت شدند. پس از وقوع این زمین لرزه ۳۰ تیم ارزیابی، به همراه مسئولان آذربایجان غربی برای بررسی دقیق میزان خسارات، روند امدادرسانی و نحوه خدماترسانی به مناطق زلزله زده اعزام شدند.
سایه ترس از زلزله روی سر خوی
زلزلههای خوی آرامش شهروندان را به چالش کشیده و حالا آنها با ترس زیر سقفها قرار میگیرند. حدود سه ماه پیش یعنی ۱۳ مهرماه سال جاری هم زمین لرزهای با قدرت ۴/۵ ریشتر در خوی اتفاق افتاد که موجب خسارت کلی به هزار و ۱۰۰ واحد و خسارت جزئی به بیش از ۴ هزار واحد مسکونی شهری و روستایی شد. حالا و در اثر زلزله اخیر رئیس سازمان مدیریت بحران کشور عنوان کرده که بیش از ۵۰۰ واحد مسکونی در شهرستانهای خوی آسیب دیده است و تمامی این واحدها در اسرع وقت بازسازی یا نوسازی خواهد شد. اما نکته اینجاست که این مسئول مدت زمان انجام کامل مقاومسازیها را سه تا پنج سال آینده اعلام کرده است. محمدحسن نامی که برای بازدید به مناطق زلزله زده رفته بود در ورزشگاه شهید سلیمانی شهر فیرورق که حالا به اسکان اضطراری زلزله زدگان تبدیل شده است، گفت: «مدیریت استان آذربایجان غربی در ارائه تسهیلات برای نوسازی و بازسازی مناطق زلزله زده بینظیر عمل کرده و الگویی در سطح کشور است.» وی با بیان اینکه میزان ارائه تسهیلات به بازسازی مناطق زلزلهزده خوی افزایش مییابد، افزود: «تسهیلات ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیون تومانی برای بازسازی مناطق حادثه دیده در نظر گرفته شده است. همچنین کمکهای بلاعوض دولت برای بازسازیها نیز افزایش مییابد.»، اما بعد از مدیریت بحران و به منظور اتمام سریع عملیات ارزیابی وضعیت واحدهای مسکونی و تعیین میزان دقیق خسارت وارده به آنها، ۳۰ اکیپ بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان در مناطق زلزله زده شهرستان خوی مستقر شد.
در همین رابطه مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی آذربایجان غربی با بیان اینکه ۱۵ اکیپ ارزیابی متشکل از کارشناسان این بنیاد کار ارزیابی واحدهای مسکونی در شهر فیرورق را از نخستین ساعات صبح پنجشنبه آغاز کردهاند، گفت: «هیچ یک از واحدهای مسکونی مقاومسازی شده از سوی این بنیاد در روستاهای شهرستان خوی در زلزله ۱۳ مهر ماه و ۲۸دی ماه دچار خسارت سازهای نشده است.»
جعفر برزگر یادآور شد: «با توجه به قرار گرفتن استان در پهنه خطرپذیری بالا از نظر وقوع حوادث و بلایای طبیعی از مردم درخواست داریم با مراجعه به شعب بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در شهرستانهای آذربایجان غربی نسبت به اخذ وام مقاومسازی و مقاوم نمودن واحدهای مسکونی روستایی پیش از وقوع حوادث اقدام کنند.» در کنار این ارزیابیها، حضور موکبان اربعین حسینی در منطقه زلزله زده خوی باعث شده تا بخشی از نیازهای روزمره زلزله زدگان مرتفع شود. بهخصوص اینکه این موکبها روزانه تا ۷ هزار پرس غذای گرم بین مردم روستاهای خوی توزیع میکنند. همچنین بیش از ۲هزار و ۵۰۰ چادر برپا و وسایل گرمایشی لازم نیز بین زلزله زدگان توزیع شده است.
کمک نهادها برای بازسازیها
هیچ قطعی در برق، گاز و آب شهرستان خوی بر اثر زلزله وجود ندارد و خدمات پایدار از سوی شرکتهای خدمات رسان ارائه میشود. این بخشی از صحبتهای استاندار آذربایجان غربی است که بعد از بازدید از مناطق زلزله زده عنوان کرد و ادامه داد: «نهادهای حاکمیتی همچون بنیاد مستضعفان، بنیاد برکت و شستا برای ارائه خدمات و کمک به بازسازی مناطق زلزله زده خوی اعلام آمادگی کردند.» محمدصادق معتمدیان تصریح کرد: «این نهادها در بازسازی مناطق زلزلهزده مهرماه خوی نیز پای کار بودند و سیمان، میلگرد و بلوک قابل توجهی برای بازسازی واحدهای آسیب دیده اهدا کردند.» به گفته این مسئول تا پایان امروز (شنبه) باید ارزیابیهای انجام شده، نهایی شود. رئیس سازمان مدیریت بحران هم عنوان کرده که درصدد افزایش وام ۲۰۰ میلیونی به ۳۰۰ میلیون و کمک بلاعوض ۵۰ میلیونی به ۸۰ میلیون تومان به افرادی که در این زلزله منازلشان تخریب شده است، هستیم. نامی با اشاره به وقوع زلزله متعدد در برخی مناطق کشور گفت: «دولت برای نوسازی و مقاومسازی این مناطق طرح دارد و رئیسجمهور همواره به این موضوع تأکید دارد که باید در ساخت و ساز توجه جدی به بحث مقاومسازی شود.»
خسارت زلزله به میراث تاریخی
احمد مجرد، مدیر شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی منطقه ارومیه با اعلام اینکه ساکنین مناطق زلزله زده شهرستان خوی به خصوص در بخش فیرورق نگران تأمین سوخت حرارتی مورد نیاز خود نباشند، گفته است: «وضعیت ذخیرهسازی فرآوردههای نفتی در انبار نفت خوی مطلوب بوده و به محض درخواست کمیته بحران فرمانداری خوی یا مدیریت بحران استان، سوخترسانی به مناطق زلزله زده آغاز خواهد شد.» ضمن اینکه رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی خوی نیز میزان خسارت زلزله به تعدادی از بناهای تاریخی این شهرستان را ۶۰ میلیارد ریال برآورد کرده است.
عزیز میرزایی گفت: «در این بررسیها مشخص شد بخشهایی از بازار تاریخی خوی و خانه تاریخی آیتاللهی دچار آسیب شده است. آسیب به بخشهایی از خانه تاریخی کبیری، ساختمان شهرداری، کلیسای تاریخی قریس، مسجد تاریخی سیدالشهدا (ع)، مناره شمس تبریزی و سالن نمایشگاه میراث مکتوب موزه خوی از جمله عوارض زلزله است.» با توجه به اینکه بخشهای زیادی از آذربایجان غربی روی گسل فعال قرار دارد باید یک برنامهریزی درست، بر مبنای کار اصولی و علمی در منطقه انجام گیرد و مقاومسازیها بسیار جدیتر گرفته شود. هر چند در ایران، قبل از هر اقدامی باید فرهنگسازی صورت گرفته و مردم و مسئولان در یک راستا حرکت کنند. بنا بر گفته مسئولان، از تعداد ۲۷هزار و ۹۹۱ واحد مسکونی روستایی در سطح روستاهای خوی، ۵۲ درصد واحدها یعنی ۱۵ هزار واحد مقاومسازی شدهاند. در شهرهای زیر ۲۵هزار نفر این شهرستان هم از مجموع ۶ هزار و ۳۹۷ واحد، ۴۷ درصد واحدها یعنی ۲هزار و ۹۸۷ واحد مقاومسازی شدهاند.