اثری که هم اینک در باب آن سخن میرود، بخشهایی از خاطرات زندهیاد آیتالله سیدمرتضی پسندیده است که توسط محمدجواد مرادینیا تدوین یافته و انتشارات سوره مهر، به نشر آن همت گمارده است. این مجموعه از آن روی که پیشینه خاندانی امام خمینی، رهبر کبیر انقلاب اسلامی را روایت و به برخی عوامل تأثیرگذار در شکلگیری و تکوین شخصیت ایشان اشارت میبرد، جایگاهی بس مهم و حتی منحصربهفرد دارد. تدوینگر این اثر در دیباچه این مجموعه و در باب محتوای آن، چنین آورده است:
«کتابی که پیشرو دارید، خاطرات آیتالله سیدمرتضی پسندیده، برادر بزرگ امام خمینی است که پیرامون حوادث و رخدادهای گوناگون یکی دو قرن گذشته، به صورت شفاهی روی نوار کاست ضبط و پس از تحریر روی کاغذ و ویراستاری، به دست چاپ سپرده شده است. آیتالله پسندیده در سال ۱۳۱۳ ق- هفت سال پیش از تولد امامخمینی- در شهرستان خمین متولد شد و در سال ۱۳۷۵ ش- یعنی هفت سال پس از ارتحال امام- نیز درگذشت. خاطرات وی در برگیرنده دو موضوع به شرح زیر است:
۱. تاریخچه خاندان امام (شامل جد بزرگ، جد، پدر، عمو، عمهها و...) و اطلاعاتی تاریخی از پیشینه شهرستان خمین (زادگاه امام) در طول یک قرن گذشته.
۲. خاطراتی پراکنده از برخی حوادث سیاسی در طول ۱۰۰ سال گذشته، مانند جزئیاتی از: کودتای ۱۲۹۹ ش یا ناگفتههایی از ماجرای کشف حجاب، تبعید امام به ترکیه و تلاش امریکاییها برای رهایی گروگانهای خود در تهران.
بخش اول خاطرات آیتالله پسندیده، به لحاظ منحصربهفرد بودن آن از اهمیت بالایی برخوردار است. این قسمت که شجرهنامه خاندان امام و نیز حوادث و رخدادهای تلخ و شیرین بیت موسوی را دربرمیگیرد، فصلی حساس و خطیر از تاریخ معاصر ایران و تاریخ انقلاب اسلامی به شمار میآید که با توجه به فقدان امام و برادر دیگرشان سیدنورالدین، هیچ منبع و مأخذی برای آن، جز شخص آیتالله پسندیده نمیتوان یافت. این ویژگی باعث شده است خاطرات آیتالله پسندیده، در شمار منابع اصلی و ارزشمند تاریخ انقلاب اسلامی به حساب آید. علاقه همگان به شناخت و آگاهی از مراحل مختلف تکوین شخصیت بزرگ امام و آشنایی با محیط جغرافیایی و خانوادگی ایشان، مسئلهای انکارناپذیر است. همه طالب آنند تا بدانند چه عواملی دست به دست هم داده است موجب پیدایش شخصیتی بینظیر در جهان اسلام شود؛ شخصیتی که منشأ دگرگونیهای بس بزرگ در دنیای کنونی و سرنوشت مسلمانان در زمان حیات خویش و حتی بعد از فقدانش شد. خاطرات آیتالله پسندیده، برخی از عوامل شکلدهنده شخصیت امام را تلویحاً برای خواننده شرح میدهد. خواننده در ضمن مطالعه بخش اول کتاب، همچنین با جغرافیای تاریخی شهرستان خمین و برخی حوادث تاریخی آن طی ۱۰۰ سال گذشته آشنا میشود. این موضوع از دو جنبه حائز اهمیت است: اول آنکه خواننده با تاریخچه شهری آشنا میشود که از سال ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۹ ق
- ۱۹ سال- محل رشد و تکامل رهبر کبیر انقلاب اسلامی بوده است و دوم آنکه این اثر میتواند راهنمای محققان و دانشجویان و علاقهمندان رشته تاریخ، به ویژه در بخش تاریخهای محلی قرار بگیرد. بخش دوم خاطرات آیتالله پسندیده به صورت پراکنده، برخی رخدادهای بااهمیت تاریخ معاصر ایران را مورد توجه قرار داده است که میتوان آن را اوراقی از تاریخ دوران پادشاهی قاجار و پهلوی به شمار آورد...».