بیش از دو سال است که قطعه‌سازان و صنایع پایین‌دستی صنعت پتروشیمی از گرانی قیمت‌ها گله‌مند هستند، چراکه معتقدند چرا در زمانی که هزینه تولید صنایع پتروشیمی به صورت ریالی است، قیمت محصولات آن‌ها باید دلاری باشد.
اخیراً وزیر صمت در راستای حمایت از صنایع پایین‌دستی، به ویژه قطعه‌سازان و خودروسازان از حذف مبنای دلاری قیمت برخی کالا‌ها از جمله فولاد و پتروشیمی خبر داد، از این‌رو انجمن ملی صنایع پلیمر ایران مدعی است با اجرای این طرح، قیمت داخلی ارزان‌تر از قیمت جهانی می‌شود و قاچاق افزایش می‌یابد، به همین دلیل وزیر صمت باید تجدیدنظر کند.
موضوع حذف سهمیه‌بندی محصولات پتروشیمی این روز‌ها به داغ‌ترین مسئله در محافل تولیدکنندگان صنایع پلیمر تبدیل شده است؛ خبری که وزیر صمت از آن پرده‌برداری کرد و هنوز فعالان صنعتی از جزئیات آن باخبر نیستند. بر اساس خبر‌های منتشر شده، قرار است حذف سهمیه بهین‌یاب کالا‌های پتروشیمی از ابتدای آبان‌ماه آغاز شود و این طرح با حذف سهمیه چند کالا وارد فاز اجرایی خواهد شد. آخرین اطلاعیه بورس کالا در این زمینه نشان می‌دهد که گرید‌های پلی‌اتیلن سبک خطی، پلی‌اتیلن سبک فیلم، پلی‌اتیلن سنگین فیلم، پلی‌اتیلن سنگین تزریقی، پلی‌اتیلن سنگین بادی و پلی‌استایرن انبساطی پتروشیمی تبریز از روز شنبه اول آبان‌ماه بدون احتساب سقف سهمیه به فروش خواهند رسید. این اطلاعیه حاکی از آن است که برنامه توقف سهمیه‌بندی‌ها در ابتدا برای کالا‌های کم‌التهاب اجرا خواهد شد و بر اساس شنیده‌ها در کنار این جریان، نیاز به کالا‌های پرتقاضا نیز از طریق واردات برطرف خواهد شد. در این بین، اما طرح دیگری که توسط وزیر صمت مطرح شده، حذف دلار از مبنای قیمت‌گذاری محصولات پتروشیمی است که نگرانی‌هایی را هم برای تولیدکنندگان بالادستی و هم تولیدکنندگان صنایع تکمیلی ایجاد کرده است.
قرار است کشف قیمت‌های بورس کالا که با عرضه و تقاضا صورت می‌گیرد جایگزین مبنای دلاری در فرمول قیمت‌گذاری شود. این در شرایطی است که با حذف سهمیه‌بندی نمی‌توان به صورت دقیق بر تقاضای موجود در بازار نظارت داشت. با وجود این وزارت صمت انتظار دارد با تکمیل سامانه جامع تجارت و الزام واحد‌های تولیدی به ثبت اطلاعات در این سامانه و سامانه‌های زیرمجموعه آن تقاضای کاذب و سوداگری از بازار حذف شود.
در این بین، اما تولیدکنندگان صنایع تکمیلی به دلیل آنکه ساز و کار اجرایی این طرح‌ها همچنان در ابهام قرار دارد، دچار نگرانی‌هایی جدی شده‌اند و حتی برخی بر این باورند که جریان کنونی می‌تواند التهابات بازار را به شدت افزایش دهد. برمک قنبرپور، عضو هیئت مدیره و رئیس کمیسیون آموزش انجمن ملی صنایع پلیمر ایران در این خصوص به ایلنا گفت: زمانی که سهمیه‌ها حذف شود، گرید‌هایی که استعداد ملتهب شدن را دارند و مصرف آن‌ها در داخل و کشور‌های اطراف زیاد است، با افزایش تقاضا برای خرید و تمایل به صدور این محصولات رو‌به‌رو خواهند شد که این موضوع در نهایت منجر به رشد قیمت آن‌ها می‌شود.
وی در ادامه گفت: مسئله دیگر این است که چنین محصولاتی استعداد قاچاق دارند و از آنجایی که تجربه نشان داده قاچاق چنین کالا‌هایی از طرق مختلف در کشور صورت می‌گیرد، ممکن است تقاضا در این زمینه نیز افزایش پیدا کند. عضو هیئت مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر ایران توضیح داد: در گرید‌هایی که در حالت عادی التهاب وجود دارد باید نیاز به صورت واردات انجام شود و در شرایطی که تجارت با کشور‌های دیگر به سختی انجام می‌گیرد و طبق قوانین موجود تنها شرکت‌های پتروشیمی اجازه واردات دارند، می‌توان دریافت که در صورت حذف سهمیه‌ها، نیاز به این محصولات به سختی تأمین خواهد شد و ممکن است التهاب برای این گرید‌ها به شدت افزایش پیدا کند. بنابراین چشم‌انداز مثبتی برای این طرح وجود ندارد و تولیدکنندگان صنایع تکمیلی نسبت به اجرای آن نگرانی‌های بسیاری دارند.
وی همچنین در خصوص موضوع حذف دلار از مبنای قیمت‌گذاری محصولات پتروشیمی نیز اظهار کرد: تجربه نشان داده است که در سال‌های گذشته قاچاق محصولات پتروشیمی به سادگی رخ می‌داد و اگر توازن نرخ‌ها با قیمت‌های جهانی از بین برود و قیمت کالا‌ها برای گروهی که این کار را انجام می‌دهند دارای جذابیت شود، احتمال وقوع قاچاق بسیار بالا خواهد بود. قنبرپور ادامه داد: با این شرایط در نهایت فضای بازار به صورت کلی دچار التهاب می‌شود و این موضوع بدون شک به ضرر تولیدکنندگان واقعی خواهد بود.
عضو هیئت مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر ایران افزود: به نظر می‌رسد استدلال تبیین‌کنندگان این طرح این باشد که چرا در زمانی که هزینه تولید صنایع پتروشیمی به صورت ریالی است، قیمت محصولات آن‌ها باید دلاری باشد، این مسئله ممکن است روی کاغذ جذاب به نظر برسد، اما زوایای تاریکی دارد که در طرح مذکور دیده نشده است.
