سرویس بینالملل جوان آنلاین: نتایج اولیه انتخابات پارلمانی عراق حاکی از پیشتازی جریان صدر نسبت به دیگر احزاب سیاسی است. با این حال تعداد آرای هیچکدام از احزاب و گروههای سیاسی به آن اندازه نیست که آنها به صورت مستقل قادر به تشکیل دولت شوند. جریان صدر که با شعارهای ضدفساد و خروج امریکا از عراق توانسته پیشتاز این انتخابات باشد، برای عملی کردن شعارهای خود ناچار به ائتلاف با دیگر احزاب سیاسی خواهد بود و در این میان احزاب شیعی و نزدیک به گروههای مقاومت بیشترین همسویی را با جریان صدر خواهند داشت؛ موضعی که ایجاد ائتلاف بزرگ احزاب شیعی در دوران پسا انتخاباتی را بیش از پیش محتمل میکند.
نتایج اولیه شمارش آرای انتخابات پارلمانی عراق نشان میدهد که جریان صدر به رهبری مقتدی صدر ۷۳ کرسی کسب کرده و بعد از آن ائتلاف تقدم متشکل از احزاب و گروههای سنی با ۴۰ کرسی، ائتلاف شیعه دولت قانون به رهبری نوری مالکی، نخستوزیر پیشین عراق با ۳۷ کرسی و حزب دموکرات کردستان با ۳۲ کرسی در ردههای بعدی قرار دارند. همچنین ائتلاف فتح عراق در این دوره از انتخابات ۱۴ کرسی به دست آورده است.
نتایج این دوره از انتخابات پارلمانی عراق که به صورت زودهنگام و در واکنش به اعتراضات چند ماه پیش این کشور برگزار شد، برای احزاب جریان شیعی تا حد زیادی غیرمنتظره و البته تا حدی هم مشکوک بود تا آنجا که «هادی العامری»، رئیس ائتلاف الفتح عراق بیانیهای اعتراضی صادر و اعلام کرد: «به هر قیمتی که شده، ما این نتایج ساختگی را نمیپذیریم و از آرای نامزدهای خود و رأیدهندگانمان با تمام قدرت دفاع خواهیم کرد.»همچنین چارچوب هماهنگکننده احزاب شیعی در بیانیهای اعتراضشان را به کمیساریای عالی انتخابات عراق درباره نتایج اعلام شده اعلام کردند. در بیانیه این احزاب آمده است: «در راستای پافشاری چارچوب هماهنگکننده بر درستی روند دموکراتیک و تحقق الزامات انتخابات زودهنگام که مرجعیت دینی خواستار آن شد و از سوی دیگر در راستای پشت سر گذاشتن شبهات و مشکلات بزرگی که در انتخابات سال ۲۰۱۸ ایجاد شد و به یک بنبست سیاسی انجامید و همچنین به منظور حمایت از روند دموکراتیک و بیطرفی در انتخابات، ما تمام نکات فنی را به کمیساریای انتخابات ارائه کردیم و کمیساریا متعهد شد که تمام مشکلات را با گامهایی عملی مرتفع کند.» پس از اعلام نتایج انتخابات، رئیسجمهور و نخستوزیر عراق هرکدام در پیامهای جداگانهای، برگزاری این انتخابات را به عنوان یک موفقیت ملی به همه رأیدهندگان تبریک گفتند. هیئت اعزامی اتحادیه اروپا برای نظارت بر انتخابات عراق اعلام کرد اگرچه تخلفاتی در برخی مراکز اخذ رأی عراق صورت گرفته، اما این موارد بر روند انتخابات اثرگذار نبوده است. این هیئت همچنین افزود: «ما خواهان ایجاد برگزاری یک گفتوگوی گسترده با اقلیتهای عراق هستیم.»
حرکت احزاب شیعی به سمت ائتلاف پسا انتخاباتی
در حالی که چارچوب هماهنگکننده احزاب شیعی با انتشار بیانیهای نسبت به نتایج انتخاباتی اعتراض کرده است، اما به نظر میرسد که پس از اعلام نتایج انتخابات پارلمانی، احزاب نزدیک به گروههای مقاومت اقبال بیشتری نسبت به شکلدهی به یک ائتلاف بزرگ داشته باشند. چارچوب هماهنگکننده احزاب شیعی شامل ائتلاف «الفتح»، «دولهالقانون»، «عصائب اهل الحق» به اضافه «کتائب حزبالله» و دیگر جریانهای شیعی است، اما این احزاب در رقابتهای انتخاباتی هرکدام به صورت جداگانه شرکت کردند و حال نتایج انتخاباتی راهی جز ایجاد یک ائتلاف بزرگ را پیش روی آنها نگذاشته است. از سوی دیگر، نتایج انتخاباتی نشان میدهد که هیچ یک از احزاب میزان آرایی که بر اساس آن به تنهایی قادر به تشکیل کابینه باشند، کسب نکردهاند و ائتلاف میان احزاب برای تشکیل کابینه ضروری است. در همین حال، تعدادی از رسانههای عراقی نوشتند که نشستی بین تعدادی از رهبران سیاسی برای بحث درباره انتخابات و نتایج آن در منزل «نوری المالکی» نخستوزیر این کشور برگزار شده است. برگزاری همین نشست میتواند نشانهای از حرکت احزاب جریان شیعی به سمت تشکیل یک ائتلاف سیاسی در دوره جدید باشد.
اشتراکات در عین اختلاف
نتایج انتخابات عراق واکنشهای تندتری نیز به همراه داشته است. از جمله «ابوعلی العسکری»، مسئول امنیتی کتائب حزبالله عراق، انتخابات عراق را تقلب و فریبکاری بزرگ خواند و از «گروههای مقاومت» خواست که آماده مرحله حساس باشند. حزب اسلامی عراق نیز با انتشار بیانیهای اعلام کرد که نتایج اعلام شده نادرست است. «سالم العبادی»، عضو دفتر سیاسی جنبش عصائب اهل حق هم نتایج انتخابات را توطئهای علیه ائتلاف الفتح و حشدالشعبی دانست و با انتقاد از عدم شفافیت کمیساریای عالی انتخابات عراق در عملکرد خود، اعلام نتایج انتخابات را «بینظم و آشفته» توصیف کرد. در عین حال، «مقتدی صدر»، رهبر جریان صدر که براساس اعلام نتایج اولیه انتخابات پارلمانی، پیشتاز است، در اولین واکنش خود در توئیتی هشدار داده که «جناحهای داخلی و خارجی نباید در تصمیمهای کمیساریای عالی انتخابات دخالت، یا اینکه فشارها را بر این نهاد بیشتر کنند، چرا که انتخابات از جمله امور داخلی کشورها است.» با وجود اختلاف نظری که میان احزاب شیعی درباره نتایج انتخابات وجود دارد، همه آنها بر یک موضوع تأکید دارند و آن جلوگیری از دخالتهای خارجی در عراق و خروج امریکا از این کشور است. «مقتدی صدر» در نخستین سخنرانی خود پس از اعلام نتایج انتخاباتی، بدون نام بردن از امریکا یا سایر کشورهای غربی، اعلام کرد که از همه سفارتخانههای خارجی میخواهیم در تشکیل دولت عراق مداخله نکنند. مقتدی صدر همچنین تأکید کرد: «دولت و احزاب نباید بر اموال و ثروتهای عراق سیطره یابند و این اموال و ثروتها برای ملت عراق است. از امروز دیگر فساد و فاسدین هیچ جایگاهی در عراق نخواهند داشت.» به نظر میرسد که یکی از مهمترین دلایل اقبال رأیدهندگان عراقی به جریان صدر نیز همین شعارها و برنامههای او برای مبارزه با فساد در عراق بوده است؛ شعاری که نتایج انتخاباتی نشان میدهد به مذاق رأیدهندگان خوش آمده است.
مقتدی صدر در سخنرانی خود پس از انتخابات همچنین خواستار انحصار سلاح در دست دولت شد. مقتدی صدر همواره در تبلیغات انتخاباتی خود همزمان با تأکید بر انحصار سلاح برای دولت مرکزی، موضعگیری ضدامریکایی از خود نشان داده و بر خروج نظامیان امریکایی از عراق تأکید کرده است. در جریان تشدید احساسات ضد امریکایی به دنبال اقدام تروریستی دولت واشنگتن در فرودگاه بغداد که منجر به شهادت سردار «قاسم سلیمانی»، «ابومهدی المهندس»، معاون فرمانده گروه مقاومتی «حشدالشعبی» و شماری از همراهانشان شد، صدر با اعلام فراخوان تاریخی تظاهرات میلیونی در اعتراض به حضور نظامیان امریکایی جریانساز شد. با این حال جریان صدر با وجود آرای قابلتوجهی که در انتخابات پارلمانی عراق به دست آورده، برای عملی کردن شعارهای خود در راستای مقابله با فساد و خروج امریکا از عراق ناچار به ائتلاف با دیگر احزاب خواهد بود و در این میان نزدیکترین گروههای سیاسی به جریان صدر، احزاب شیعی عراق است و شاید با درنظرگرفتن همین شرایط بتوان تشکیل ائتلاف بزرگ میان جریان صدر و دیگر احزاب شیعی را بسیار محتمل عنوان کرد.