خبرنگار اعزامی «جوان»
کمکم از هر طرف زائران به کربلا نزدیک میشوند تا یکبار دیگر با شکوهترین مراسم عزاداری را برای سالار شهیدان برگزار کنند.
راههای منتهی به کربلا، مملو از افرادی است که به احترام شهدای عاشورا، با پای پیاده آمدهاند تا ارادت خود را به مولا و آقایشان ثابت کنند.
مسلمانان قدم به قدم پیش میروند و ایرانیها آرام زمزمه میکنند:
قدم قدم دلم بیقرارِ دمِ رسیدن است
تمام جادهها با «الی کربلا» مزین است
آمدم پیاده پابرهنه سویت
پر شده تمام جادهها از بویت
آمدم تماشای تو
به شوق دعای تو
سوی مرقدت، آمدم به هر نفس
تا رها شوم ز دام غفلت و هوس
زائر تو گشتهام، تا رِسم به اصل خود
کربلا به اصل خود رسیدن است و بس...
با اینکه کرونا و محدودیتهای ناشی از آن موجب شده تا امسال زائران کمتری نسبت به سالهای قبل وارد شهرهای مذهبی عراق شوند، اما با تجمیع و اتحاد آنها که از هر سو به کربلا میرسند، موجی عظیم در حال شکل گرفتن است.
دستههای نوحه خوانی و سینه زنی با اجرای برنامههای متنوع، عمودها را یکییکی طی کرده و به خیابانهای منتهی به حرم اباعبدالله الحسین (ع) و ابولفضلالعباس (ع) میرسند.
شور و حالی در خیابانهای کربلا برپاست. موکبها در حال خدماترسانی به زائرانی هستند که از کیلومترها دورتر پیاده راه را طی کردهاند تا به این شهر مقدس برسند. تا به کربلا برسند و در بین الحرمین، چشم به دو گنبدی بدوزند که تاریخ انسانیت را با خون نوشتند.
بین الحرمین با سنگفرش و نخلهای سربهفلککشیدهاش خوب میداند چه بر سر حسین (ع) و یاران باوفایش آمده است.
شکوه بین الحرمین در محرم هر سال، بهخصوص روز عاشورا و تاسوعا و اربعین به اوج خود میرسد. زمانی که دوستداران اهل بیت خود را به این مکان میرسانند و به عزاداری میپردازند. یکی از روحانیونی که برای اربعین خود را به اینجا رسانده میگوید: «بین الحرمین اعمالی دارد که زائران برای زیارت حرمهای امام حسین (ع) و حضرت ابوالفضل (ع) با مناسک و آداب خاصی بخشی از آن را انجام میدهند. رعایت این آداب باعث بهرهمندی بیشتر از زیارت این قبور متبرک میشود.»
وی ادامه میدهد: «از برجستهترین آداب زیارت بین الحرمین و حرمها میتوان به وضو داشتن، پوشیدن لباس تمیز و آراسته، خواندن زیارت عاشورا، خواندن اذن دخول، ذکر گفتن، تلاوت قرآن و خواندن نماز در جوار حرمها اشاره کرد.» بسیاری از شیعیان به نشانه ادب و خشوع در برابر بارگاه متبرک این امامان، در صحن بینالحرمین، بدون کفش راه میروند.
کربلا یعنی بین الحرمین
در طول مسیر و بینالحرمین اماکن متبرک دیگری وجود دارد که زائران آنها را برای زیارت در برنامه دارند. این مکانها شامل مقتل فرزندان و یاران امام حسین (ع) و محل بریده شدن دو دست حضرت ابوالفضل (ع) است. از دیگر اماکن معروف تل زینبیه است. این مکان محل ایستادن حضرت زینب (س) و دیگر بانوان قافله امام حسین (ع) در روز عاشورا بوده که اشراف کاملی به قتلگاه دارد. تل زینبیه تقریباً ۳۵ متر با قتلگاه فاصله دارد و زائران اربعین به آنجا سر میزنند.
اما قتلگاه، جایی است که بنا بر روایات، جایگاه به شهادت رسیدن و جدا شدن سر اباعبدالله الحسین (ع) است و در نزدیکی آرامگاه حبیب بن مظاهر از یاران نزدیک امام (ع) قرار دارد. چون این بخش به نسبت سایر نقاط اطراف پایینتر است، از آن با عنوان گودال قتلگاه یاد میکنند. امروزه در این محل حجرهای نقرهای با پنجرهای رو به صحن ساختهاند که در آن سردابی با در نقرهای قرار دارد.
زائران اربعین گریه کنان به نقطه نقطه حرم و اطراف آنها سر میزنند و تاریخی را مرور میکنند که اسلام را زنده نگه داشته است.
مقام علیاکبر، محل شهادت حضرت علی اکبر، فرزند بزرگ امام حسین (ع) است که در شمال شرقی حرم قرار دارد و به نسبت سایر مکانها فاصله بیشتری تا خیمهگاه دارد. زیارت کودک خردسال و در گهواره، آنقدر سخت است که دل هر زائری را به در میآورد.
مقام علی اصغر، محل شهادت فرزند شش ماهه امام حسین (ع) است. این مقام در خیابان سدره و قبل از مقام علیاکبر قرار دارد. زائران با ورود به کوچه به اتاق کوچکی میرسند که گهوارهای در آن قرار دارد. این مکان، مقام علی اصغر است. زائران هفتهها و روزها راه آمدهاند تا به کربلا برسند. کربلا یعنی بینالحرمین و حالا دوباره بین الحرمین مثل هر سال که در چنین روزهایی میزبان عاشقان سیدالشهداست، شاهد خیل جمعیتی است که روح آزادگی و ایثار و شهادت را از این مکان جذب و به تمام دنیا نشر میدهند. السلام علیک یا اباعبدالله الحسین (ع). السلام علیک یا سیدالشهدا.
حر و داستان آزادگی
در عراق اعلام شده اربعین روز سهشنبه است و به همین خاطر تعدادی از زائران که زودتر به کربلا رسیدهاند، در دستههای مختلف به سمت مرقد حربن یزید ریاحی میروند. حر پسر یزید و از خاندان معروف بنیتمیم عراق و از رؤسای قبایل کوفیان بود که بهدرخواست ابن زیاد، برای مبارزه با امام حسین (ع) فراخوانده شد. او به سرکردگی هزار سوار برگزیده شد و از دارالعماره کوفه، با مأموریت بستن راه بر حسین (ع) بیرون آمد.
اگر از اتفاقات و صحبتهای حر با امام حسین (ع) بگذریم، وقتی حر فهمید کار جنگ جدی است، صبح عاشورا به بهانه آب دادن اسبش، از اردوگاه عمر سعد جدا شد و به کاروان امام پیوست و توبه کنان اظهار پشیمانی کرد. ظاهراً حر با اذن امام حسین (ع) اولین فردی است که به میدان رفت و به شهادت رسید.
روایتی وجود دارد که شاه اسماعیل صفوی بعد از فتح عراق به زیارت کربلا میرود، در آنجا نسبت به عظمت و بزرگی حر تردید میکند. برای روشن شدن حقیقت دستور میدهد تا قبر او را نبش کنند. آنها پیکر حر را با لباسهای خون آلود و در حالیکه آثار تازه جراحت بر بدن و سر وی وجود داشت و دستمالی که حسین بن علی (ع) بر آن جراحت بسته بود را میبینند. شاه اسماعیل تصمیم میگیرد این دستمال را بردارد و دستمال دیگری به جای آن ببندند، امّا وقتی دستمال را از سر حر باز کردند، خون جاری شد. پس با دستمال دیگری سر را بستند، ولی خون قطع نشد. به ناچار همان دستمالی را که بر سرش بود دوباره بستند و خون قطع شد. شاه اسماعیل سپس دستور داد بر مزار او قبهای بسازند.
در شهر کربلا و در ۹ کیلومتری حرم مطهر اباعبدالله الحسین (ع) و در منطقهای به نام کمالیه مقبره حر ابن یزید ریاحی قرار دارد و زائران برای عرض ارادت به زیارت آن میروند.