سرویس سیاسی جوان آنلاین: یکی از مهم‌ترین اهداف در مسیر تکمیل دستاورد‌های فضایی کشورمان که می‌تواند کمک مؤثری به توان راهبردی کشور کند، قراردادن ماهواره در مدار ۳۶هزار کیلومتری زمین است. شاید در وهله اول این سؤال برای هر خواننده ایجاد شود که چرا این مدار آنچنان مهم است که بار‌ها و بار‌ها از زبان مدیران فضایی و نظامی کشور بر آن تأکید شده است، البته این موضوع برای سایر کشور‌ها نیز اهمیت زیادی دارد به گونه‌ای که سرمایه گذاری‌های فراوانی در این مسیر برای دسترسی به مدار فوق صورت گرفته است. نمونه آن پرتاب چندی پیش یک ماهواره‌بر سنگین ۲۰ تنی به مدار ۳۶هزار کیلومتری بود که حدود ۶۰ سال پیش از سوی بنیانگذار رهبر چین هدف گذاری شده بود.
پس شاید بد نباشد اندکی به اهمیت این ماهواره و ابعاد مختلف آن بپردازیم.
چرا رسیدن به مدار «زمین آهنگ» برای کشور‌ها مهم است
دو مدار مهم و اصلی برای قرار‌گیری ماهواره‌ها لئو و ژئو نام دارند. مدار‌های کم ارتفاع زمینی«لئو: Low Earth Orbit» به مدار‌های واقع در ارتفاع ۲۰۰ تا ۲ هزارکیلومتری سطح زمین اطلاق می‌شود. سرعت گردش ماهواره‌ها به دور زمین با کاهش ارتفاع مداری افزایش می‌یابد، برای مثال، زمان یک دور گردش ماهواره‌ای که در مداری به ارتفاع ۴۰۰ کیلومتری از سطح زمین قرار دارد، حدود ۹۰ دقیقه است.
این در حالی است که یک ماهواره واقع در مدار زمین ثابت به ارتفاع حدود ۳۶ هزار کیلومتری سطح زمین به ۲۴ ساعت زمان نیاز دارد تا یک بار به دور زمین بگردد. از طرفی ماهواره‌های واقع در مدار‌های کم ارتفاع تنها می‌توانند محدوده‌ای به شعاع حدود هزار کیلومتر را بر سطح زمین پوشش دهند، بنابراین برای یک ارتباط بدون اختلال، حتی برای کاربر‌های منطقه ای، تعداد زیادی از این نوع ماهواره‌ها لازم است.
قرار دادن ماهواره در مدار کم ارتفاع زمینی کم هزینه‌تر از پرتاب ماهواره به مدار زمین ثابت بوده و به دلیل نزدیک بودن ماهواره به زمین، قدرت سیگنال کمتری مورد نیاز است (قدرت سیگنال با مجذور فاصله نسبت عکس دارد، بنابراین این کاهش در فاصله‌های زیاد چشمگیر خواهد بود) از این رو بین تعداد ماهواره‌ها و هزینه آن‌ها باید حالت بهینه انتخاب شود.
ماهواره‌های ژئو در مدار‌های ژئواستیشنری قرار دارند، یعنی ۳۶هزار کیلومتر با زمین فاصله دارند و از فناوری پیچیده‌ای بهره‌مند هستند چراکه ماندگاری آن‌ها در این مدار زیاد است.
مدار ژئو در ۳۶هزار کیلومتری کره زمین قرار دارد، بنابراین باید سرعت ماهواره‌ای که در این مدار قرار می‌گیرد با سرعت چرخش زمین برابر باشد. هنگامی که ماهواره در مدار ژئو قرار گرفت همیشه از روی زمین در یک نقطه مشخص قابل ردیابی است، در حالی که این ماهواره با سرعت ۱۱هزار متر در ثانیه حرکت می‌کند، اما سرعت زاویه‌ای آن با چرخش زمین برابر است.
در مدار ژئو ماهواره‌های مخابراتی قرار می‌گیرند چراکه این ماهواره‌ها با قرار گرفتن در یک نقطه ثابت همیشه با زمین ارتباط برقرار می‌کنند.
توانمندی سوخت جامد؛ برگ برنده ایران
در این میان تلاش‌های فراوانی برای رسیدن به قابلیت فوق در ایران صورت گرفته است. از جمله این تلاش‌ها می‌توان ساخت ماهواره‌بر سیمرغ را عنوان کرد که قرار بود، زمینه دسترسی ایران به مدار‌های بالای هزار کیلومتر را فراهم کند.
در این میان و با وجود اینکه نزدیک سه پرتاب برای دسترسی به چنین مداری صورت گرفته، اما متأسفانه به دلایل مختلف تمام پرتاب‌های فوق ناکام مانده است. یکی از مهم‌ترین موانع موجود در این مسیر را می‌توان فرآیند پیچیده ساخت موتور‌های سوخت مایع دانست.
در این میان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با توجه به تجارب قبلی خود در استفاده از سوخت جامد در موشک‌های نظامی به سمت ساخت این فناوری با استفاده از سوخت فوق حرکت کرده است. یکی از مهم‌ترین اقدامات سپاه در این میان ساخت موتور‌های سوخت جامد با توانمندی تغییربردار رانش بود که در پرتاب ماهواره‌بر سفیر به خوبی آزموده شد.
استفاده از این سامانه برای انتقال مدار ماهواره‌ای می‌تواند قدمی بزرگ برای دسترسی به مدار زمین آهنگ باشد. در حقیقت استفاده از سامانه‌های انتقال مداری کمک می‌کند تا بدون سنگین‌تر شدن سیستم ماهواره‌بر ماهواره در صورت لزوم در فضا صعود کرده و در مدار‌های بالاتری قرار بگیرد. در عین حال این سامانه می‌تواند برای خارج شدن از مدار سیاره‌ها و ستاره‌ها و حرکت در فضا نیز به کار رود. این مسئله با توجه به محدودیت فعلی حامل‌های ماهواره در کشور که تنها مدار‌های پایین برای قرار دادن ماهواره‌ها در دسترس است، یک توانمندی راهبردی است.
مدار ۳۶هزار کیلومتری در لیست اهداف فضایی سپاه
با توجه به توانمندی فوق انتظار می‌رفت که این هدف به زودی در کانون توجه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قرار بگیرد و حالا فرمانده فضایی نیروی هوافضای سپاه از تحقق چنین هدفی در آینده نزدیک سخن می‌گوید.
سردار علی جعفرآبادی در گفتگو با مجله اینترنتی «نگار» در خصوص موضوع ارتقای مداری ماهواره‌های ایرانی برای مدار ۳۶هزار کیلومتری، اظهار داشت: برنامه داریم با دعای خیر رهبر انقلاب و مردم عزیزمان و کمک دانشمندان‌مان در سپاه پاسداران و وزارت دفاع، ارتفاع مداری را افزایش دهیم و در سال‌های آتی به مدار ۳۶هزار کیلومتری برسیم.
وی افزود: این ارتفاع مداری یا مدار ژئو از آنجا مهم است که مختص ماهواره‌های مخابراتی و تلویزیونی است و یک مدار بسیار راهبردی است که ماهواره‌ها در آن نسبت به یک ناظر زمینی به شکل ثابت و ساکن هستند. رساندن ماهواره به این مدار هم از جنبه اقتصادی برای کشور عایدات دارد و هم ابزاری برای حفظ دارایی‌های فضایی کشور مثل نقاط مداری ژئو است.
سردار جعفرآبادی تأکید کرد: رسیدن به این مهم نیاز به پیوستگی برنامه‌های فضایی دارد که با نصرت الهی و حمایت مسئولان به نتیجه خواهد رسید.
فرمانده فضایی نیروی هوافضای سپاه در خصوص میانگین سنی تیم طراحی، ساخت و پرتاب ماهواره نور و ماهواره‌بر قاصد نیز عنوان کرد: تقریبا تمام تیم‌های طراح، سازنده و کنترل کننده ماهواره‌بر و ماهواره از جوانان این کشور هستند. قاطعانه اعلام می‌کنم که ۹۰ درصد این عزیزان زیر ۳۰ سال سن دارند و همه متخصصانی که نقش مستقیم در پروژه دارند بلااستثنا در دانشگاه‌های داخل کشور تحصیل کرده‌اند.
وی گفت: ذهن و قلب این عزیزان سرشار از انگیزه‌های جهادی است و تمام اتاق‌ها و آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های آن‌ها با عکس‌های بزرگ و کوچک شهید حاج قاسم سلیمانی و شهید حاج حسن طهرانی‌مقدم مزین شده و این دو شهید بزرگوار عملاً به سراج منیر جهادگران عرصه هوافضا تبدیل شده‌اند. پرتابی که انجام شد هم محل پرتاب و هم تیم پرتاب ادامه تیمی هستند که با سردار طهرانی‌مقدم کار می‌کردند.
سردار جعفرآبادی با اشاره به پیچیدگی‌های پروژه‌های فضایی، عنوان کرد: پیچیدگی این پروژه جدای از پیچیدگی‌های طراحی و ساخت و مونتاژ این سامانه، از لحظه پرتاب تا لحظه تزریق ماهواره حداقل در ۱۰مکانیسم عمده مکانیکی، شیمیایی و الکترونیکی اتفاق می‌افتد که هرکدام جزئیاتی در دل خود دارند.
فرمانده فضایی نیروی هوافضای سپاه گفت: سرعت ۷ هزارو ۵۰۰ متر بر ثانیه که رهبر انقلاب اعلام کردند معادل سرعت ۲۷هزار کیلومتر بر ساعت است و به دلیل همین سرعت زیاد ماهواره می‌تواند ظرف ۵/۱ ساعت یک دور به دور کره زمین بزند، این سرعت یعنی مسافت تهران- مشهد را ما ظرف دو دقیقه طی کنیم و این سرعت عدد بزرگی است.
وی تأکید کرد: سخت‌تر از رسیدن به این سرعت، دقت آن است که در محدوده ۷ هزارو ۵۰۰ متر بر ثانیه، دقت تزریق باید کمتر از دو متر بر ثانیه باشد تا مدار تزریق به شکل دایروی باشد.
در صورت محقق شدن این هدف می‌توان این انتظار را داشت که ایران نیز به صف کشور‌هایی بپیوندد که از این دارایی راهبردی در فضا استفاده می‌کند؛ هدفی که با توجه به اراده صنعتگران و دانشمندان جوان کشور دور از انتظار نیست.
وقتی فرمانده نترس .شجاع .واقع بین .اهل پژوهش ومطالعه باشد .علمی تصمیم بگیرد و عمل کند .بی گمان پیروانش نیز چنین کنند و بر هر چالشی فائق خواهند امد 
