سرویس سیاسی جوان آنلاین: ملت‌ها و نظام‌های سیاسی در طول تاریخ حیات خود با چالش‌ها و مشکلات فراوانی روبه‌رو می‌شوند که بسته به واکنش آن‌ها به هر کدام از این بحران‌ها مسیر آینده آنان تعیین می‌گردد. نگاهی به گذشته نشان می‌دهد که بهترین فرصت‌ها از دل چالش‌ها و بحران‌های سنگین برای ملت‌ها برخاسته است.
در صورتی که روحیه و همبستگی اجتماعی در قالب یک ملت در یک دوره سخت حفظ شود، می‌توان انتظار داشت که دوره‌ای از رشد معنوی و مادی در انتظار آن ملت خواهد بود. نمونه‌های فراوانی در این باره می‌توان مطرح کرد. یکی از این مصادیق بحران بزرگ اقتصادی امریکا در سال ۱۹۲۹ میلادی بود که سبب شد این کشور دوره طولانی از رکود اقتصادی را تجربه کند. فشار بر اقشار مختلف جامعه چنان بود که بر اساس گزارش کنگره این کشور جامعه امریکا تا انقلاب تمام عیار کمتر از دو سال فرصت داشت.
مثال دیگر در همین باره که برای همه آشنا است، انهدام گسترده فیزیکی و معنوی ژاپن در جریان جنگ جهانی دوم بود که تاکنون در کشور دیگری تجربه نشده است. در هر دو مورد رستاخیز ملی برای مقابله مشکلات و در قلب بحران توانست به دستاورد‌های چشمگیری برسد. امریکا پس از چند سال و در قالب یک برنامه گسترده اقتصادی توانست بار دیگر به اقتصاد برتر دنیا تبدیل شود و ژاپن امروز سومین قدرت اقتصادی دنیا بعد از چین و امریکاست.
وقتی تشییع حاج قاسم سلیمانی همه چیز را تغییر می‌دهد
نگاهی به شرایط فعلی کشور‌ها در جنبه‌های گوناگون همچون اقتصاد و امور اجرایی نشان می‌دهد که انباشت مشکلات در ۳۰ سال گذشته و عدم توجه به حل آن‌ها سبب شده تا برخی گره‌های اجرایی غیرقابل باز شدن به نظر برسند. گره‌هایی که برخی از آن به عنوان ابر بحران یاد می‌کنند و تنها راه موجود در مقابل نظام اجرایی کشور را جلوگیری از تبدیل شدن آن به آشفتگی‌های امنیتی و سیاسی می‌دانند. طیف‌های موضوعی این معضلات و مشکلات نیز گسترده و از ماجرای رشد سرسام آور نقدینگی در سال‌های اخیر تا خشکسالی و عدم توانایی صندوق‌های بیمه برای تأمین نقدینگی مورد نیازشان را شامل می‌شود. نقطه اوج این ناکارآمدی در نظام اجرایی کشور به ماجرای سهمیه‌بندی بنزین در آبان ماه سال جاری مربوط می‌شود که با سوءاستفاده گسترده گروه‌های ضد انقلاب به یک آَشوب چند روزه انجامید. به رغم اینکه با برخورد مؤثر دستگاه‌های مسئول این آَشوب‌ها در کمترین زمان ممکن مدیریت شد، اما این سؤال جدی در اذهان عمومی ایجاد شد که آیا اساساً راهی برای اصلاح برخی ناکارآمدی‌ها وجود دارد و یا نه؟
سوختی برای اصلاح نظام اجرایی و اقتصادی
حضور گسترده مردم در تشییع پیکر سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی را می‌توان نمونه‌ای از تغییر سطح بازی در سرمایه اجتماعی یک کشور دانست. طبق برآورد‌های صورت گرفته در این مراسم نزدیک به ۲۵ میلیون نفر از مردم در شهر‌های مختلف همچون مشهد، قم، تهران، اصفهان، تبریز، کرمان و دیگر شهر‌های کشور شرکت کردند. این حضور گسترده که در نهایت با نماز جمعه مقام معظم رهبری تکمیل شد، نشان از بازسازی گسترده سرمایه اجتماعی نظام جمهوری اسلامی در سطح جامعه دارد. نکته‌ای که به صراحت از سوی مقام معظم رهبری نیز مورد اشاره قرار گرفت. ایشان در بخشی از بیانات خود در این باره به حضور گسترده مردم در تشییع پیکر سردار سلیمانی اشاره کرده و فرمودند: ده‌ها میلیون ایرانی، باطن و معنویات خود را در این حادثه عظیم نشان دادند و ثابت کردند ملت از هر حزب، جناح و مجموعه و از هر قوم و منطقه جغرافیایی، با وحدتی مثال زدنی، طرفدار «انقلاب، حاکمیت اسلامی، ایستادگی در مقابل ظلم و نه گفتن به همه مطامع دولت‌های استکباری» هستند. این فریاد انتقام که در سراسر ایران به‌گوش می‌رسد، در واقع سوخت حقیقی موشک‌هایی بود که پایگاه امریکا را زیر و رو کرد.
این سخنان نشان‌دهنده این واقعیت است که موج گسترده هفته‌های پیش نیرویی عظیم را آزاد کرده است که می‌تواند نتایج فراوانی برای انقلاب و کشور داشته باشد. نیرویی که می‌تواند به عنوان سرمایه اجتماعی برای اصلاحات جدی در حوزه‌های مختلف اجرایی به کار رود.
واقعیت این است که نظام جمهوری اسلامی ایران هم اکنون با یکی از سخت‌ترین تحریم‌های طول تاریخ روبه رو است. هدف این تحریم‌ها استفاده از نقطه ضعف‌هایی است که سال‌های طولانی درباره حل آن‌ها غفلت شده و هم اکنون مورد سوءاستفاده امریکا قرار گرفته است. حل این مشکل نیاز به یک جراحی وسیع اقتصادی دارد که جز با حمایت مردمی امکان‌پذیر نخواهد بود. جراحی‌ای که باید در بودجه سال ۹۹ انجام شود. طبیعی است که این جراحی در ابتدا با سختی‌هایی روبه رو خواهد بود و طرف مقابل نیز با تمام قدرت تلاش خواهد کرد تا از آن همانند آبان ۹۸ سوءاستفاده کند.
در این میان نیروی آزاده شده از تحولات دو هفته اخیر به خصوص شهادت سردار سلیمانی می‌تواند به عنوان نقطه اتکایی برای این اصلاح بزرگ مورد استفاده قرا بگیرد. در حقیقت این حمایت مردمی علاوه بر سوخت موشک‌های سپاه باید به عنوان سوخت موتور تحول در اقتصاد و حوزه اجرایی کشور نیز مورد استفاده قرار بگیرد. نعمتی که اگر از آن استفاده نشود می‌تواند تبدیل به یک نقطه ضعف بزرگ و حتی سرخوردگی مردمی شود.
در این میان حتی پاسخ دندان‌شکن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به نیرو‌های امریکایی نیز می‌تواند مبنایی برای ایجاد امنیت در تعاملات کلان اقتصاد ملی باشد. مجید شاکری، کارشناس اقتصادی و مالی در همین باره به خبرگزاری فارس می‌گوید: تصور من این است که به جای اینکه فکر کنیم ما در یک وضعیت تثبیت شده‌ای قرار داریم باید به سراغ انجام کار‌های ایجابی برویم. یعنی به جای اینکه صدای این سیلی بخوابد یک مرحله این شبکه ارزی را بالا ببریم و به صورت ایجابی به سمت فعالیت‌های‌جدیدی برویم که در نهایت ما را به یک نقشه ارزی جدید برساند. در حال حاضر می‌توانیم شاهد مجموعه‌ای از باز شدن ذخایر ارزی بلوکه شده در کشور‌های مختلف باشیم که احتمالاً آن‌ها هم همراه مسیر ما خواهند بود.
جذب حداکثری با اصلاح نظام اجرایی و حکمرانی
مقام معظم رهبری در خطبه‌های نماز جمعه بر این نکته تأکید کردند که باید مقاطعی همچون تشییع پیکر شهیدحاج قاسم سلیمانی به عنوان ایام الله حفظ شود. طبیعی است که در شرایط فعلی منطقی‌ترین و بهترین راه ممکن برای حفظ این ایام الله هدایت این نیروی آزاد شده در مسیر بهبود فضای حکمرانی کشور است. اتفاقی که در صورت وقوع می‌تواند جذب حداکثری در جامعه به همراه داشته باشد و اگر کسانی به واسطه مشکلات اجرایی دچار زاویه با نظام جمهوری اسلامی‌شده‌اند، بار دیگر به سمت نظام جذب کرد تا شاهد سوءاستفاده دشمن از آنان در مقاطع حساس نباشیم.
