دو روز پیش خبری در رسانهها مخابره شد که هایپرها کاسبی خردهفروشی را با تبلیغات غیر واقعی کساد کردهاند و در این وانفسای کاهش قدرت خرید و کاهش شدید تقاضای کالاهای دوامدار، رئیس اتحادیه مربوط پیگیر قانونی تبلیغات غیر قانونی این فروشگاههای بزرگ است.
هنوز از خواندن این خبر زمانی نگذشته بود که توسط یکی از دوستانم در توئیتر تصاویری از کاهش وزن برخی بستههای شکلات برند «ب» برای حفظ قیمت روی جلد به نمایش گذاشته شدهبود. در توئیت مذکور نشان میداد که تولیدکننده شکلات برای اینکه گرانی به چشم مردم نیاید، وزن بستهبندی ۵۰۰ گرمی را به ۴۰۰ گرم تقلیل دادهاست. به نظر میرسد موج جدیدی از کمفروشی به خصوص درحوزه مواد غذایی رخ دادهاست، اما این تمام ماجرا نیست، زیرا رئیس انجمن شرکتهای تأمین و توزیع فرآوردههای نفتی نیز بار دیگر در روز گذشته در گفتگو با «ایرنا» با تأکید بر اینکه امکان کمفروشی بنزین در جایگاههای سوخت وجود ندارد، گفت: «کمشدن سهمیه از کارت سوخت شخصی به دلیل کاملنشدن فرآیند سوختگیری است که این مسئله ۴ لیتر از سهمیه بنزین را کسر میکند.»
پیشتر نیز برای یک فروشگاه زنجیرهای به دلیل قاطی کردن برنجهای خارجی با ایرانی و فروش آن پرونده قضایی تشکیل و جوکهای متعددی از کمفروشی نیز درباره بستههای چیپس در فضای مجازی ساخته شدهبود.
تجربه دیگر این وضعیت کمشدن حجم مایع نوشیدنیها به ویژه نوشابههای گازدار بود که در گذشته به شدت سرو صدا کرد.
اینها و سایر مواردی که ذکر آنها خارج از حوصله خوانندگان این مطلب است به نوعی موجب غبن ناشی از کمفروشی یا فریب مشتری است که متأسفانه برخی از اینها بنا به مصلحت و بر اساس توافق مخفیانه با سازمانهای قیمتگذار و برخی هم بدون هماهنگی رخ میدهد و ما به راحتی از کنار این موضوع میگذریم در حالی که تبعات آن تنها به نارضایتی خفته و کاهش سرمایه اجتماعی محدود نیست و به حد و اندازهای است که در صورت انطباق کامل اعمال کمفروشی فعلی با آنچه در دین اسلام به آن اشاره شده، در حکم گناه کبیرهای است که برکت را از بین میبرد.
از یاد نبریم که اصلاح کردن اقتصاد یک ملت و یک قوم یکی از برنامههای مهم انبیای الهی بوده و برای مثال خداوند متعال در آیات متعددی جریان حضرت شعیب را نقل میکند که از مردم خودش میخواسته که آداب خرید و فروش را رعایت کنند و کمفروشی نکنند: «ویا قَوْمِ أَوْفُوا الْمِکیالَ وَ الْمیزانَ بِالْقِسْطِ وَ لا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْیاءَهُمْ وَ لا تَعْثَوْا فِی الْأَرْضِ مُفْسِدینَ»: اى قوم من، پیمانه و ترازو را به داد تمام دهید و حقوق مردم را کم مدهید، و در زمین به فساد سر برمدارید. (هود۸۵)
از اهمیت مسئله کمفروشی همین بس که در قرآن کریم خداوند متعال یک سوره را با نام این مسئله قرار دادهاست و با استفاده از کلمه ویل از آن نهی کرده و فرموده است (وَیلٌ لِلْمُطَفِّفینَ: واى بر کمفروشان) و تبعاتی که برای کمفروشی در نظر گرفته شدهاست، عبارتند از:
۱- کمفروشی باعث قحطی و خشکسالی میشود.
۲- هرگاه مردم گرفتار گناه کمفروشى شوند، زمین روییدنىهاى خود را از مردم باز مىدارد و مردم به قحطى تهدید مىشوند.
۳- کلمه ویل به معنای هلاکت و عذاب که بیشتر در قرآن کریم در مورد کافرین و مشرکین و دروغگویان استفاده شدهاست، اینبار در حق کمفروشان به کار بردهاست که نشاندهنده زشتی و پلیدی این عمل است.
به عبارت بهتر از نظر قرآن، کمفروشی عامل مهمی در محرومیت انسان از رحمت خداوندی میشود. مراقب این رویههای غلط برای پنهانکردن افزایش قیمتها باشید.