سرويس سياسی جوان آنلاين: با نزدیک‌شدن به موعد گام پنجم کاهش تعهدات هسته‌ای ایران، کماکان مقامات دستگاه دیپلماسی بعد از ۲۰ ماه از زمان خروج ایالات متحده امریکا از توافق هسته‌ای سرگرم اعلام هشدار به طرف اروپایی برای اجرای تعهدات برجامی هستند و در مقابل اروپایی‌ها صرفاً در موضع‌گیری‌شان از ضرورت حفظ توافق هسته‌ای خود با ایران سخن به میان می‌آورند بدون آنکه گامی حداقلی برای چنین هدفی بردارند.
مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا و مقامات سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس هدف اصلی خود را حفظ برجام آن‌هم با اجرای تعهدات یکجانبه از سوی جمهوری اسلامی ایران منهای اجرای تعهدات خود و امریکایی‌ها می‌دانند و در تحقق چنین هدفی بسیار موفق بوده‌اند.
در دکترین روابط بین‌الملل و حقوق بین‌الملل کمتر مصداقی را می‌توان جست‌وجو کرد که طی آن یکی از طرفین توافقنامه بین‌المللی طی شش سال هیچ کدام از تعهدات مشروح خود مندرج در توافقنامه را اجرایی نکند و حتی با اعمال رفتار یا اقداماتی متن و روح توافقنامه را نقض کند و طرف مقابل همچنان خود را متعهد به اجرای تعهدات بداند و تنها به هشدار و تعیین ضرب‌الاجل‌های فاقد اثر دل‌خوش کند!
نخستین سؤالی که اینجا مطرح می‌شود آن است که بعد از تعیین و اعمال چهار دوره از ضرب‌الاجل‌ها توسط یکی از طرفین معاهده، همچنان شاهد تعیین و اجرایی شدن ضرب‌الاجل‌های بعدی باشیم که این تلقی را ایجاد می‌کند که تعیین ضرب‌الاجل‌های فاقد اثر آن‌هم برای چندین بار، فرستادن پالس‌هایی به طرف مقابل است مبنی بر اینکه هدف حتی تعلیق و توقف اجرای تعهدات نیست و تنها برای خرید زمان و تغییر شرایط فعلی در آینده نزدیک است، کمااینکه برخی منابع داخلی و خارجی، هدف رویداد‌های دست‌ساز ۲۰ ماه کنونی را بعد از خروج امریکا از برجام انتخابات جدید ریاست‌جمهوری امریکا و روی کار آمدن فرد دیگری غیر از دونالد ترامپ می‌دانند.
رئیس اینستکس ۲۲ دی به ایران سفر می‌کند
در حالی که اروپایی‌ها حتی نازل‌ترین سطح از تعهدات بعد از خروج امریکا از برجام را اجرایی نکرده‌اند که همان راه‌اندازی کانال مشترک مالی اینستکس است گفته می‌شود رئیس این کانال مالی ویترینی در دی ماه امسال به تهران سفر خواهد کرد.
رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و آلمان اعلام کرد میشائیل بوک، رئیس سازوکار حمایت از مبادلات تجاری با ایران - اینستکس- روز ۱۲ ژانویه (۲۲ دی ماه) به ایران سفر خواهد کرد. عباسعلی قصاعی درباره اضافه شدن شش کشور دیگر اروپایی به اینستکس و امیدواری به راه‌اندازی این سازوکار با اعلام این خبر افزود: «امیدواریم میشائیل بوک در سفر به ایران خبر‌های خوبی را هم به همراه بیاورد.»
برجام منافع فراوانی برای اروپا دارد باید برای ادامه حیاتش تلاش کرد
جالب این است همچنان مقامات ارشد اروپایی در مواضع خود تصریح می‌کنند برجام منافع بالادستی اروپایی‌ها را نیز تأمین می‌کند، اما حاضر نیستند هیچ هزینه و تلاش عملی برای حفظ آن صورت دهند.
جوسپ بورل، مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا در جدیدترین موضع‌گیری خود در این باره گفت: «برجام هنوز زنده است. من شخصاً هماهنگ‌کننده گروه‌های کاری در این زمینه هستم و برای زنده نگه داشتن این توافق تلاش می‌کنیم. حفظ برجام برای ما منافع زیادی دارد و این بخشی از سیاست خارجی مشترک میان اعضای اتحادیه اروپاست و مفهوم سیاست خارجی مشترک، این است که اکثریت با آن موافق هستند اگرچه ممکن است برخی نیز نظری متفاوت داشته باشند. این اتحادیه، یکپارچه از توافق برجام حمایت می‌کند و خواستار حفظ آن است.»
این سخنان مسئول ارشد سیاست اتحادیه اروپا در حالی است که اروپایی‌ها به‌رغم اجرایی شدن چهار دوره از کاهش تعهدات برجامی توسط ایران هیچ اقدام حداقلی برای تغییر شرایط انجام نداده‌اند و این نشان می‌دهد چهار گام برداشته شده کمترین تأثیری روی اراده اروپایی‌ها نداشته است. این مقام اروپایی در ادامه بیان کرد: «به رغم خروج یکجانبه امریکا از برجام ما این مهم را به رسمیت می‌شناسیم که ایران به‌طور کامل به تعهدات خود در قبال برجام پایبند بوده است و از آن می‌خواهیم مسیر عمل به تعهداتش را ادامه دهد تا بتوانیم توافقی را که دست‌کم برای ما اروپایی‌ها و به ویژه برای امنیت ما بسیار مهم است حفظ کنیم.»
اروپا اجرای تعهدات را تا انتخابات ۲۰۲۰ امریکا به تأخیر می‌اندازد
دیاکو حسینی، تحلیلگر سیاسی در گفتگو با باشگاه خبرنگاران درباره تهدید اروپا به اجرای مکانیسم ماشه گفت: «اروپایی‌ها ایران را تهدید به فعال کردن مکانیسم ماشه می‌کنند، چراکه از برداشته شدن گام پنجم از سوی جمهوری اسلامی ایران به شدت نگران هستند.»
وی ادامه داد: «البته اروپا می‌داند اجرای مکانیسم ماشه یا برگشت تحریم‌ها می‌تواند برای آن‌ها خطرناک باشد و جمهوری اسلامی ایران را تشویق به واکنش‌های جدی‌تر درجهت پاسخ به اقدامات کشور‌های اروپایی کند، از سویی دیگر به نظر می‌رسد نامه تروئیکای اروپایی‌ها به ظن آن‌ها نوعی هشدار به ایران بوده و این پیام را می‌رساند که با برداشتن گام پنجم مکانیسم ماشه فعال خواهد شد.»
کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه اروپا قصد دارد اراده ایران در برداشتن گام‌های بعدی را بسنجد، افزود: «اگر تهران در ادامه کاهش تعهدات برجامی واکنش نرم‌تری را نشان دهد، به این معناست که آستانه تحمل ایران می‌تواند در چنین شرایطی بالاتر از حال حاضر هم باشد. ایران متوجه این موضوع شده است.»
حسینی بیان کرد: «در مقابل این سیاست‌ها پیام‌های ایران بسیار قاطع بود و مقامات کشورمان هم به صورت آشکار اعتراض‌ها را به طرف‌های اروپایی منتقل کردند. در همین راستا اروپایی‌ها متوجه این امر شدند که چنین سوءاستفاده‌های غیر موجهی را در قطعنامه ۲۲۳۱ تحمل نخواهیم کرد. همچنین به آن‌ها اعلام شد که چنین هشدار‌هایی نمی‌تواند مانع از برداشته شدن گام‌های بعدی ایران شود، چراکه این تصمیم و واکنش طبیعی به عدم التزام اروپا به تعهدات خود در برجام بوده است.» وی با اشاره به همراهی اتحادیه اروپا با سیاست‌های خصمانه امریکا در قبال ایران تصریح کرد: «ما تقریباً برداشت روشنی از عملکرد اروپا داریم. میزان ایستادگی طرف‌های برجامی برابر امریکا در همین سطحی است که تاکنون شاهد بوده‌ایم. اروپایی‌ها ترجیح می‌دهند با امریکا مواجهه سخت در برابر ایران نداشته باشند. اروپا تلاش دارد تا حد امکان زمان خریده و چشم به نتیجه انتخابات ۲۰۲۰ ریاست جمهوری در ایالات متحده داشته باشد، چراکه ترامپ را پدیده موقتی در عرصه بین‌الملل و سیاست خارجی کشورش می‌دانند برای همین قصد مقابله با آن را دارند. در نتیجه بحث برجام تا انتخابات آتی ریاست جمهوری این کشور به طول خواهد انجامید.»
این تحلیلگر مسائل سیاسی افزود: «با توجه به رفع محدودیت‌های هسته‌ای ایران در راستای گام چهارم از نظر اروپا برجام کاملاً بی‌معنی شده است. همچنین آن‌ها تصور می‌کنند فقط طرف ایرانی ملزم به رعایت تعهداتش در این توافق است.»
