شاک ویوتراپی درمانی ایمن، موثر و غیرجراحی است که از امواج صوتی پرتوان با طول موج کوتاه برای درمان تاندونها، استخوان و ضریع استخوان (پریوستئوم یا غشاء حساس به درد روی استخوان) استفاده میکند. اثر التیامبخشی شاک ویوتراپی باعث ترمیم و بازسازی استخوان و تاندون، افزایش رشد رگها و کاهش القائی شیمیایی درد و حساسیت گیرندههای درد میشود.
به نقل از
متخصصین ستون فقرات امید تکنولوژی شاک ویو برای درمان طیف وسیعی از عارضهها به کار برده میشود، که از آن جمله میتوان به زانو درد، پاشنه درد، پا درد، درد مچ پا، خار پاشنه، تاندون آشیل، التهاب آرنگ کف پا، درد عضله همسترینگ، کمردرد، گردن درد، شانه درد، درد آرنج، درد مچ دست، دست درد، تنیس البو و گلف البو، درد ساق پا، بافت همبند جای زخم، شکستگی استرسی، تسریع جوش خوردن استخوان، سندرم اختلال مفصل فکی ـ. گیجگاهی (TMJ) و ... اشاره کرد.
استفاده از روش شاک ویوتراپی چه مزایایی دارد؟
موفقیت و سودمندی شاک ویوتراپی به اثبات رسیده است و این درمان اگر موثرتر از روشهای دیگری مانند جراحی یا درمان دارویی نباشد، به اندازه آنها کارآمد است، بدون آن که خطرات، عوارض جانبی یا دوران نقاهت طولانی آنها را داشته باشد. شاک ویوتراپی درمانی غیرتهاجمی است که دوران بهبود را کوتاه میکند. از مزایای شاک ویو میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
• غیرجراحی بودن
• قابل انجام در کلینیک یا مطب پزشک
• عدم نیاز به بیهوشی
• بدون عوارض جانبی
• درمانی موثر با هزینه متعارف
شاک ویوتراپی چیست؟
شاک ویوتراپی درمان موثر و غیرتهاجمی مدرنی است که در آن امواج صوتی پرتوان به ناحیههای دردناک بدن رسانده میشود. تکنولوژی شاک ویو با تحریک متابولیسم و بهبود گردش خون فرایند التیام را تسریع میکند و به این ترتیب بافت آسیب دیده سریعتر ترمیم و بازسازی میشود. پالسهای قوی انرژی برای مدتی کوتاه به ناحیه آسیب دیده و درگیر اعمال میشود، در نتیجه حبابهای بسیار کوچک خلأ تشکیل میشود که بزرگ و در نهایت منفجر میشود. نیروی حاصل از انفجار این حبابها در بافت نفوذ میکند و سلولهایی را تحریک میکند که مسئول التیام بافت پیوندی و استخوان هستند.
شاک ویو تراپی چه کمکی به بهبودی بیماران میکند؟
شاک ویو تراپی به شکل زیر عمل میکند:
تشکیل رگهای جدید
رسیدن خون سرشار از مواد مغذی به ساختار بافت آسیب دیده، برای التیام یافتن آن ضروری است. امواج صوتی پارگیهای بسیار ریزی را در تاندون و استخوان ایجاد میکند، آزاد شدن فاکتورهای رشد در نتیجه پاره شدن مویرگها به شدت افزایش مییابد.
در نتیجه این فرایندها، مویرگها تغییر شکل میدهد، رشد آنها تحریک میشود و مویرگهای جدید شکل میگیرد. رگهای جدید خونرسانی و اکسیژن رسانی را در موضع درمان بهبود میدهد و فرایند التیام تاندون و استخوان شتاب میگیرد.
معکوس کردن التهاب مزمن
چنانچه واکنش التهابی به طور کامل متوقف نشود، التهاب حالت مزمن پیدا میکند. التهاب مزمن به بافت سالم آسیب میزند و در نتیجه درد نیز مزمن میشود. ماست سلها یکی از مولفههای اصلی در فرایند التهابی هستند که فعالیتشان در اثر استفاده از موجهای صوتی فراگیر افزایش مییابد.
فعالیت مست سل، تولید سیتوکین و کموکین را به دنبال دارد. این ترکیبات التهابی در وهله اول، فرایند التهاب را شدت میدهند و در مرحله بعد باعث بازیابی فرایندهای طبیعی ترمیم و التیام میشوند.
تحریک تولید کلاژن
تولید کلاژن کافی شرط اصلی برای ترمیم شدن ساختارهای رباطی و استخوانی ـ. عضلانی است. شاک ویوتراپی فرایند سنتز پروکلاژن را برمیانگیزد. شاک ویو فیبرهای کلاژن تازه شکل گرفته را در ساختار طولی جای میدهد، در نتیجه فیبرهای تاندون جدید سفتتر و متراکمتر میشود و در نهایت ساختار محکمتر میشود.
انحلال فیبروبلاستهای کلسی شده
رسوبات کلسیمی عموماً پیآمد پارگیهای ریز یا آسیبهای دیگر تاندونها است. موج صوتی رسوبات کلسیمی را متلاشی میکند. شاک ویوتراپی باعث تجزیه شدن بیوشیمیایی رسوبات کلسیمی با غلظتی در حد خمیردندان میشود و در نتیجه تاندون درمان میگردد. در نهایت سیستم لنفاوی دانههای کلسیم را دفع میکند.
توزیع واسط درد "ماده پی"
ماده پی انتقال دهندهای عصبی است که اطلاعات درد را از طریق فیبرهای سی منتقل میکند. این نوروپپتید معمولاً در احساس درد مزمن، شدید و مداوم نقش دارد. ماده پی پیام درد را به سیستم عصبی مرکزی میفرستد. چنانچه غلظت ماده پی کاهش یابد، تحریک فیبرهای منتقل کننده درد نیز کمتر میشود و در نتیجه درد تسکین مییابد. کاهش ماده پی، هیستامینها و دیگر متابولیتهای گیرنده درد از بروز ورم التهابی جلوگیری میکند.
آزاد شدن نقاط ماشهای
نقاط ماشهای علت اصلی درد کمر، گردن، شانه و دست و پا هستند. نقاط ماشهای در گرههای ملموس روی نوارهای فیبری عضلانی محکم قرار دارند و سارکومرهای بسیار منقبض دارند. انقباض سارکومرهای معیوب آنقدر شدید است که خونرسانی را در خود بافت قطع میکنند. در نتیجه مواد زائد در بافت جمع میشود. مواد زائد پایانههای اعصاب حسی را تحریک میکند و در نتیجه انقباض شدیدتر میشود. این دور باطل اصطلاحاً بحران متابولیک گفته میشود. مکانیسم فرضی شاک ویوتراپی به این شکل است که انرژی صوتی گرفتگی پمپ کلسیم را برطرف میکند و در نتیجه بحران متابولیک در میوفیلامنتها معکوس میشود و نقاط ماشهای آزاد میگردد.
شاک ویو تراپی چه بیماریهایی را درمان میکند؟
برخی از کاربردهای روش شاک ویو تراپی در طب فیزیکی (لینک) عبارتاند از:
آرتروز زانو
به گفته
دکتر حیدریان فوق تحصص درد آرتروز بیماری شایعی است که بیش از ۱۰ % جمعیت جهان به آن مبتلا هستند. شاک ویوتراپی برون اندامی (ESWT) روش محافظهکارانه و غیرجراحی نویدبخشی برای بیماران مبتلا به آرتروز است که به نظر میرسد، جایگزین مناسبی برای جراحی آرتروز زانو تغییر شکل دهنده زانو باشد.
برای
درمان آرتروز زانو باید ۶ ـ. ۳ جلسه شاک ویوتراپی در فواصل ۶ ـ. ۳ روزه انجام شود. ۸۵ % بیماران پس از اتمام دوره درمان متوجه بهبود عارضه میشوند.
تنیس البو
تنیس البو یا آرنج تنیس بازان عارضه شایعی است که در بیش از ۱۰ % جمعیت جهان مشاهده میشود. متاسفانه درمان غیرجراحی اپی کوندیلیت (استراحت) بسیار زمانبر است و شامل درمان دارویی (مصرف مسکن و تزریق استروئید) میشود و غالباً باید تکرار شود. حال آن که شاک ویوتراپی روشی موثر برای تسکین سریع درد است و درد ۷۰ درصد بیماران پس از حداکثر ۵ جلسه بهبود مییابد.
زانوی پرندگان
زانوی پرندگان پیآمد التهاب یا آسیب دیدن تاندون کشکک زانو است که با درد، حساسیت به لمس و نقص عملکرد زانو همراه است. این عارضه، صرف نظر از سن بیمار، فعالیت ورزشی وی را مختل میکند یا حتی به آن پایان میهد. به علاوه درمان زانوی پرندگان دشوار است. شاک ویوتراپی راهحلی ساده و سریع برای درمان این عارضه دردناک است. درد بیماران پس از همان جلسه اول تسکین مییابد و علت عارضه و درد پس از چند جلسه برطرف میشود.
شانه درد
شانه درد میتواند پیآمد کلسیفیکاسیون، سندرم گیرافتادگی شانه یا یخ زدن شانه باشد. تمام این عارضهها باعث دردی خفیف تا شدید میشوند و فعالیت روزمره بیمار را محدود میکنند. چنانجه التهاب تاندون همراه با کلسیفیکاسیون به روش شاک ویو درمان شود، رسوبات کلسیمی در بیش از ۸۵ % موارد کاملاً از بین میرود. کاهش درد و بهبود عملکرد شانه پس از ۴ هفته محسوس است. اکثر بیمارانی که به جز جراحی یا تزریق چاره دیگری ندارند، میتوانند از روش غیرتهاجمی شاک ویوتراپی بهره بگیرند.
خار پاشنه
رسوب کردن کلسیم زیر استخوان پاشنه (خار پاشنه) باعث ایجاد جای زخم (اسکار) یا التهاب پلانتار فاشیا میشود. هر یک از این دو عارضه یا ترکیب آنها فعالیت روزمره بیمار را محدود میکند؛ اما شاک ویوتراپی هر دو را همزمان درمان میکند. موجهای صوتی دوران نقاهت را کوتاه میکنند تا بیمار سریعتر به روال عادی زندگی بازگردد؛ نتایج درمان برای بیش از ۸۸ % بیماران ماندگاری قابل قبولی دارد.
درد در محل پیوند عضلات
درد در محل پیوند عضلات معمولاً نتیجه فعالیت طولانی مدت یا مکرری است که فشار شدیدی را به یک تاندون خاص وارد میکند. شاک ویوتراپی فرایند رگزایی را برمیانگیزد که باعث افزایش جریان خون در موضع آسیب دیده میشود و در نتیجه روند التیام تسریع میشود، بدون آن که نیازی به مصرف مسکنهای اعتیادآور باشد.
تاندینوپاتی مزمن
تجمیع آسیبهای جزئی ناشی از تحمیل بار مکرر منجر به تاندینوپاتی (التهاب تاندون) مزمن میشود. تاندینوپاتی ناحیههای مختلف بدن عارضهای شایع هم برای ورزشکاران و هم برای افراد معمولی است. التهاب و آسیب دیدگی تاندون در سطح سلولی با موفقیت به روش شاک ویو درمان میشود. معمولاً لازم است که ۵ ـ. ۳ جلسه درمان در فواصل ۱۰ ـ. ۵ روزه برای درمان تاندینوپاتی انجام شود.
سندرم استرس داخلی درشت نی
سندرم استرس داخلی درشت نی (تیبیا) معمولاً از انجام دادن فعالیتهایی ـ. مانند دویدن یا پیادهروی سریع (به ویژه روی سراشیبی یا سطوح ناهموار و سخت) یا ورزشهای همراه با لگد زدن ـ. نشأت میگیرد که فشار و استرس شدیدی را به عضله تیبیالیس خلفی وارد میکند. در این شرایط به بیمار توصیه میشود که برای مدتی طولانی از انجام دادن فعالیتهای مولد درد خودداری کند. چنانچه درمان به روش شاک ویوتراپی انجام شود، دوره غیرفعال (پسیو) درمان کوتاهتر میشود و دوران بهبود حداقل به نصف تقلیل مییابد.
کلسیفیکاسیون
التهاب تاندون همراه با جمع شدن رسوبات کلسیمی نوعی اختلال دردناک مزمن است که در اثر کلسیفیکاسیون تاندون روتاتور کاف بروز مییابد. چنین عارضهای به درد و محدودیتهای دامنه حرکتی دامن میزند. شاک ویوتراپی یکی از موثرترین روشهای درمان کلسیفیکاسیون است. موجهای صوتی رسوبات کلسیمی را متلاشی میکند و به بازجذب کلسیم و دفع آن از بدن کمک میکند. شاک ویوتراپی برون اندامی طول درمان را کاهش میدهد و بیمار را سریعتر از درد مزمن نجات میدهد.
درد لگن و مفصل ران
تحلیل رفتن و ساییدگی غضروف یا آسیب دیدن آن پیآمد ناگزیر بالا رفتن سن و استفاده مکرر است. عضلات و تاندونهای مفصل ران بخشهایی از بدناند که بیش از حد از آنها استفاده میکنیم. به علاوه هنگام زمین خوردن یا آسیبهای دیگر احتمال شکستگی استخوان مفصل ران وجود دارد. هر یک از این عارضهها به درد و آسیب دیدن ناحیه لگن و مفصل ران میانجامد. شاک ویوتراپی فرایند التیام را تسریع میکند، با التهاب مقابله میکند، درد و حساسیت به لمس را برطرف میکند و ضرورت جراحی تعویض مفصل ران را از بین میبرد. شاک ویوتراپی استئونکروز سر استخوان ران ۷۹ % از بیماران را بهبود داده است.
پرسش و پاسخ
برخی از سوالات رایج درباره روش شاک ویو تراپی عبارتاند از:
شاک ویوتراپی چگونه انجام میشود؟
شاک ویوتراپی درمانی غیرتهاجمی است. ژل روی موضع درمان زده میشود، سپس متخصص اپلیکاتور را روی موضع حرکت میدهد تا موجهای شوکی به آن برسد.
شاک ویوتراپی برای چه افرادی مناسب نیست؟ به گفته
دکتر سعادتی متخصص فیزیوتراپی اکثر افراد میتوانند شاک ویوتراپی را انجام دهند، بااین حال شاک ویو در صورت بارداری، وجود باطری قلب (پیس میکر) در بدن یا ابتلا به سرطان توصیه نمیشود. متخصصین طب فیزیکی اطلاعات لازم را درباره عوارض احتمالی درمان ارائه میدهند.
آیا شاک ویوتراپی کمکی به تسکین درد میکند؟ اکثر بیماران دچار درد مزمن برای رهایی از چنگال درد روشهای مختلفی را امتحان کردهاند، اما نتیجهای نگرفتهاند. بیش از ۸۰ % از همین بیماران ناامید توانستهاند با بهرهگیری از شاک ویوتراپی با درد خداحافظی کنند.
آیا شاک ویوتراپی دردناک است؟ بیمار هنگام شاک ویوتراپی ناراحتی مختصری را حس میکند، شدت ناراحتی به شدت درد فعلی بیمار بستگی دارد. بااین حال، چون شاک ویوتراپی فقط ۵ دقیقه طول میکشد، اکثر بیماران میتوانند این ناراحتی را تحمل کنند. به علاوه شدت درمان را میتوان تنظیم کرد.
چند جلسه درمان باید انجام شود؟ تعداد جلسات درمان به نوع عارضه و واکنش بافت بستگی دارد. چون اثر درمان به تدریج افزایش مییابد، باید بیشتر از یک جلسه درمان (۵ ـ. ۳ جلسه) انجام شود. هرچند درد اکثر بیماران پس از همان جلسه اول تسکین مییابد.
زمانبندی جلسات درمان چگونه است؟ درمان اکثر عارضهها به ۵ ـ. ۳ جلسه درمان نیاز دارد که با توجه به تحمل بیمار و واکنش بافت، در فواصل ۱۰ ـ. ۳ روزه انجام میشوند.
آیا پس از درمان دردی حس میشود؟ درد اکثر بیماران بلافاصله پس از شاک ویوتراپی تسکین مییابد. بااین حال ممکن است، بیمار ناراحتی و درد مختصری را تا ۴ ـ. ۲ ساعت پس از درمان در موضع حس کند؛ البته این ناراحتی قابل تحمل است و محدودیتی ایجاد نمیکند.
آیا محدودیت خاصی پس از درمان وجود دارد؟ به بیماران توصیه میشود که تا ۴۸ ساعت پس از هر جلسه درمان، از انجام فعالیت بدنی، به ویژه فعالیت درگیر کننده موضع درمان خودداری کنند.
عوارض جانبی احتمالی شاک ویوتراپی چیست؟ درمان شاک ویوتراپی به معنای واقعی بدون عوارض جانبی است. برخی بیماران ناراحتی مختصری را تا چند روز حس میکنند. بیماران میتوانند پس از درمان در محل کار حاضر شوند و تقریباً هیچ یک از بیماران نیازی به استراحت کردن پس از شاک ویو ندارند.