بررسیهای مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی شهر تهران نشان میدهد ۹۵ درصد اتوبوسهای پایتخت دارای برگه معاینه فنی هستند و تنها ۵ درصد از این اتوبوسها به دلیل فرسودگی بالا و لزوم انجام تعمیرات جدی روی آنها هنوز موفق به دریافت برگه معاینه فنی نشدهاند. این در حالی است که مشکلات اقتصادی حال حاضر کشور و عدم تخصیص ارز دولتی برای تأمین تجهیزات و قطعات مورد نیاز اتوبوسها از یکسو و از سوی دیگر افزایش دو تا چهار برابری هزینه تعمیرات این بخش از ناوگان حمل و نقل عمومی باعث شده است اتوبوسرانی با بحران جدیدتری غیر از فرسودگی روبهرو شود.
از تیرماه سال جاری طی بخشنامهای معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران اعلام کرد از ابتدای آبان ماه همزمان با اجرای فاز دوم طرح کاهش یا همان (L. E. Z) اتوبوسهای فاقد معاینه فنی و دودزا حق تردد در شهر تهران را ندارند.
هر چند از همان ابتدا ابلاغ این بخشنامه با توجه به فرسوده بودن ۳۸۵۰ دستگاه اتوبوس از ۶۲۰۰ اتوبوسی که کل ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران را تشکیل میدهد، باعث بروز مشکلاتی در سیستم خدمات رسانی شرکت واحد اتوبوسرانی شهر تهران به مسافران پایتخت میشود، اما مدیرعامل این مجموعه با تشکیل کارگروه کاهش آلودگی هوا و معاینه فنی سعی کرد تا نظارت کافی روی اتوبوسهای تمامی سامانههای خدماترسان خود داشته باشد. اکنون یک بار وضعیت معاینه فنی تمامی اتوبوسهای شهر تهران از نظر دودزا بودن و اخذ برگه معاینه فنی بررسی شده و از ابتدای مهرماه نیز بررسی دور دوم اتوبوسهای سامانههای پایتخت با هدف رفع نهایی مشکلات مطرح شده در حال بررسی است. اما در این بررسی مجدد کارشناسان شرکت واحد اتوبوسرانی شهر تهران مشکلات جدیتر از اخذ برگه معاینه فنی را برای ناوگان تحت مدیریت این مجموعه مطرح میکنند؛ افزایش هزینه تعمیرات اتوبوسهای فرسوده و بیکیفیت بودن سوخت مصرفی اتوبوسهای گازوئیلی طبق پایش سه ماهه نخست سال جاری مشکلات جدیدی است که مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی شهر تهران نسبت به آن هشدار میدهد. پیمان سنندجی اعتقاد دارد با توجه به الزام ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران به انجام معاینه فنی به صورت سه ماه یکبار و همچنین نظارت ویژه مناطق اتوبوسرانی شهر تهران بر اجرای این الزام باعث شده است ناوگان در وضعیت مطلوبی از نظر اخذ برگه معاینه فنی خودرو قرار داشته باشد.
آمارهای شرکت واحد اتوبوسرانی شهر تهران نشان میدهد ۸۵ درصد از اتوبوسهای ملکی این مجموعه دارای معاینه فنی هستند و ۵ درصد باقیمانده به دلیل فرسوده بودن ناوگان و عمر بالای آن است که نتوانستهاند معاینه فنی دریافت کنند.
افزایش هزینه تعمیرات اتوبوسهای درون شهری
تعمیرات ماهانه اتوبوسهای شهر تهران که حتی یکی دو سالی میشود که سن فرسودگی خود را رد کردهاند، یکی از کارهای ضروری چه دربخش ناوگان ملکی شرکت واحد و چه در بخش ناوگان خصوصی است، اما با توجه به دوتا چهار برابر شدن هزینه تعمیر و نگهداری اتوبوسها به دلیل بحرانهای اقتصادی اخیر، مدیرعامل شرکت واحد شهر تهران هشدار میهد لازم است وزارت صنعت سوبسیدی برای تأمین قطعات و رفع مشکلات اتوبوسهای درون شهری در نظر گیرد.
آنطور که پیمان سنندجی توضیح میدهد، آمارها نمایانگر آن است که در شش ماهه ابتدای سال که کشور با بحران اقتصادی روبهرو بود، هزینه تعمیرات اتوبوسها با یک جهش دوتا چهار برابری روبهرو شده است. این افزایش قیمت باعث شده دریافت برگه معاینه فنی برای اتوبوسهایی که نیاز به انجام تعمیرات اساسی و تعویض برخی از قطعات مصرفی خود را دارند بسیار گران تمام شود. اما وی یک راهکار نیز پیشنهاد میدهد؛ اینکه وزارت صنعت میتواند همانطور که برای بخش حمل و نقل عمومی برون شهری تسهیلات مالی و سوبسیدهایی جهت تأمین اقلام مصرفی در نظر گرفته است، برای اتوبوسهای درون شهری نیز در نظر بگیرد.
عرضه سوخت بیکیفیت برای اتوبوسها
آخرین گزارش پایش سه ماهه دوم سال ۹۷ که از سوی سازمان محیط زیست برای سه کلانشهر تهران، کرج و مشهد تهیه شده است، حکایت از آن دارد که درصد نمونهها با محتوای گوگرد بالاتر از ۵۰۰ (میلیگرم بر کیلوگرم) ۶۷/۱۶ درصد، درصد نمونهها با محتوای گوگرد بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلی گرم صفر درصد، درصد نمونهها با محتوای گوگرد بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیگرم ۳۳/ ۳۳ درصد و درصد نمونهها با محتوای گوگرد بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلی گرم ۶۷/۱۶ درصد بوده است. این پایش در شش نمونهگیری از سوخت گازوئیل عرضه شده در جایگاههای شهر تهران انجام شده است. به گفته پیمان سنندجی مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی شهر تهران، وقتی درصد گوگرد در سوخت مصرفی ناوگان اتوبوسرانی از ۵۰ ppm بالاتر میرود، این ناوگان با مشکلات زیادی روبهرو میشود که حتی انجام معاینه فنی نیز نمیتواند در کاهش میزان آلایندگی این بخش از ناوگان حمل و نقل عمومی تأثیرگذار باشد. با این حال وقتی کیفیت سوخت پایین میآید، در مقابل هزینه تعمیر و نگهداری از اتوبوسهای شهری بالا میرود.