درعربستان بودن و در عین حال انتقال محل برگزاری یک اجلاس بینالمللی به شهری غیر از پایتخت این کشور که این روزها به هدف آسانی برای انقلابیون یمنی تبدیل شده است، این را طبیعی میکند که یکی از مهمترین موضوعات نشست سالانه سران اتحادیه عرب، یمن باشد. اما غیر از این، دو محور دیگر یعنی ایران و قدس موضوعاتی هستند که شکاف میان اعراب حاضر در این نشست را - به عنوان سمبل همراهی و همگرایی عربی - به سادگی روشن میکند. به خصوص که توجیه آل سعود درباره اینکه مخالفت با صلح با اسرائیل به نفع ایران است، با مخالفت چند کشور عربی روبهرو شده است. قطر هم بهرغم تلاشهای امریکا برای آشتی دوحه و ریاض در این نشست حاضر نشده است تا عمق شکاف بیشتر مشخص باشد.
یک روز پس از حملات غرب به سوریه، عربستان سعودی روز یکشنبه میزبان بیست و نهمین دور نشست سالانه سرانه کشورهای عضو اتحادیه عرب بود. معاون دبیرکل اتحادیه عرب در امور رسانه اظهار داشت که ۱۷ نفر از پادشاهان و رؤسای جمهور عربی در این اجلاس شرکت کردهاند. به گفته وی، مهمترین موضوعی که در این اجلاس بررسی شده، مسئله فلسطین در پرتو تصمیم اخیر «دونالد ترامپ» رئیسجمهور امریکا برای انتقال سفارت امریکا به قدس است. موضع این کشورها تقریباً همان روش سازشکارانه سنتی نیست. سعودیها پیرو خط جدید امریکایی در حال حقنه کردن خط به رسمیت شناختن اسرائیل به سایر اعراب با محوریت ایرانستیزی هستند. روزنامه «ریاض» عربستان در گزارشی قبل از شروع نشست نوشت: اتحادیه عرب در نشست آتی خود در ظهران، تصمیم خواهد گرفت که با اسرائیل صلح کند. مخالفت با این تصمیم، خدمت به ایران خواهد بود. ریاض در ادامه نوشت: هیچ گزینهای پیشروی کشورهای عربی جز صلح با اسرائیل وجود ندارد و لازم است توافق فراگیر در این ارتباط صورت گیرد. این روزنامه رسمی سعودی مدعی شد: کشورهای عربی باید بدانند که خطر ایران از اسرائیل بیشتر است و تنها راه مقابله با آن فارغالبال شدن از مسئله اسرائیل است. این تصمیم به عنوان تصمیمی تاریخی باید در نشست این هفته اتحادیه عرب نهایی و اتخاذ شود. پادشاه عربستان هم از فرصت سخنرانی افتتاحیه نشست سران اتحادیه عرب بهره برد تا فضا را ضد ایرانی کند. به گزارش ایلنا به نقل از اسکای نیوز عربی، «سلمان بن عبدالعزیز»با بیان اینکه خطرناکترین چیزی که ما را تهدید میکند تروریسم است، ادعا کرد که «رفتارهای تروریستی ایران در منطقه» تهدیدی برای امنیت ملی کشورهای عربی است. ملک سلمان در ادامه بار دیگر ادعاهای بی اساس خود را علیه ایران تکرار کرد و گفت: «اقدامهای تروریستی ایران در منطقه را محکوم و دخالتهای جسورانه تهران را در امور داخلی کشورهای عربی رد میکنیم.» با این حال فضا کاملاً در اختیار آلسعود نیست. روزنامه لبنانی النهار روز شنبه نوشت: در حالی که دولت عربستان سعودی تلاش میکند موضع کشورهای عضو اتحادیه عرب را با خود همراه کند، نمایندگان لبنان و عراق، نسبت به بند ضد ایرانی در بیانیه پایانی نشست وزرای خارجه این اتحادیه قبل از نشست سران برگزار شد، اعتراض کردند.
غیبت معنادار قطر
همین چند روز پیش بود که دونالد ترامپ رئیسجمهور امریکا بعد از دیدار با امیر قطر در کاخ سفید، از در پیش بودن اتفاقات خوب درباره رابطه قطر و عربستان خبر داده بود. با اینکه عربستان سعودی و قطر از عملیات نظامی امریکا علیه سوریه حمایت کردند اما نهایتاً امیر قطر به ظهران نیامد. به گفته خالد بن احمد آل خلیفه، وزیر امور خارجه بحرین «حملات رسانهای قطر به نشست سران اتحادیه عرب» و «ادامه بیاحترامی به پادشاه عربستان» نشان داد که «قطر هیچ جایگاه و نقشی در این نشست نخواهد داشت.» وزیر بحرینی که پیش از شروع نشست اتحادیه عرب توئیت میکرد، افزود: حضور قطر به هیچ شکلی ( در این اتحادیه ) به نفع امنیت ملی کشورهای عربی نیست. این اظهارات یک روز بعد از آن صورت گرفت که نشست کمیته چهارجانبه کشورهای تحریمکننده قطر در ریاض تشکیل شد و بر لزوم اجرای شروط سیزدهگانه این کشورها برای از سرگیری روابط با قطر تأکید کرد. این کمیته متشکل از« انور قرقاش» وزیر مشاور در امور خارجی امارات، «عادل الجبیر» وزیر خارجه عربستان، «شامی حربی» وزیر خارجه مصر و «خالد بن احمد آل خلیفه» وزیر خارجه بحرین بود. عربستان، امارات، بحرین و مصر 5 ژوئن 2017 ( 15 خرداد 96 ) با متهم کردن قطر به حمایت از تروریسم روابط خود را با این کشور قطع کردند و مرزهای زمینی، دریایی و هوایی با قطر را هم بستند. این کشورها برای از سرگیری روابط 13 شرط را برای قطر تعیین کردند که اجرای هر کدام از این شرطها به معنای زیر سؤال رفتن حاکمیت قطر بود.