يكي از اصول تفكر انقلابي، تثبيت و تأمين آزادي و آزادانديشي است. آزادي را نبايد بد معنا كرد. آزادي يكي از بزرگترين نعمتهاي الهي است كه يكي از شعبش آزادانديشي است. بدون آزادانديشي، اين رشد اجتماعي، علمي، فكري و فلسفي امكان ندارد. در حوزههاي علميه، دانشگاه و محيطهاي فرهنگي و مطبوعاتي، هو كردن كسي كه حرف تازهاي ميآورد، يكي از بزرگترين خطاهاست؛ بگذاريد آزادانه فكر كنند. البته من فهم غلط از آزادي را تأييد نميكنم؛ من باز گذاشتن دست دشمن را در داخل براي اينكه مرتباً گاز سمّي توليد كند و در فضاي فرهنگي يا سياسي كشور بدمد، تأييد نميكنم؛ من براندازي خاموش را - آنچناني كه خود امريكاييها گفتند و عواملشان چند سال قبل در اينجا سادگي و بيعقلي كردند و به زبان آوردند – برنميتابم و رد ميكنم، اما توسعه آزادي و رها بودن ميدان براي پرورش فكر ، انديشه ، علم و فهم، ربطي به اينها ندارد. ظرافتي لازم است كه آدم اين دو منطقه را از همديگر باز بشناسد و مرز اينها را معين كند. آزادي و آزادانديشي، يكي از مباني اصلي اصولگرايي است... وظيفه حتمى دولت اسلامي، گسترش علم و دانايي است؛ چون دولت اسلامي بدون گسترش علم و دانايي به جايي نخواهد رسيد. گسترش آزادانديشي هم مهم است. واقعاً انسانها بايد بتوانند در يك فضاي آزاد فكر كنند. آزادي بيان تابعي از آزادي فكر است. وقتي آزادي فكر بود، بهطور طبيعي آزادي بيان هم هست. عمده، آزادي فكر است كه انسانها بتوانند آزاد بينديشند. در غير فضاي آزاد فكري، امكان رشد وجود ندارد. براي فكر، براي علم، براي ميدانهاي عظيم پيشرفت بشري اصلاً جايي وجود نخواهد داشت. ما در مباحث كلامي و مباحث فلسفي هرچه پيشرفت داشتيم، در سايه مباحثه ، جدل ، بحث و وجود معارض داشتيم. اشكالي كه ما همواره به بخشهاي فرهنگي داشتهايم، اين بوده كه به نقشِ خودشان به عنوان يك دولت اسلامي در صحنه كارزار فكري درست عمل نميكنند. كارزار فكري بايد باشد؛ منتها كارزار فكري عملاً به اين شكل درنيايد كه ما به قول سعدي، سگ را بگشاييم و سنگ را ببنديم؛ حربه را از دست اهل حق و اهل آن فكري كه حق ميدانيم، بگيريم، اما دست اهل باطل را باز بگذاريم كه هر بلايي ميخواهند، سر جوانهاي ما بياورند؛ نه، او حرف بزند، شما هم حرف بزنيد و در جامعه فكر تزريق كنيد. ما به تجربه دريافتهايم آنجاييكه سخن حق با منطق و آرايش لازمِ خودش به ميدان ميآيد، هيچ سخني در مقابل آن تاب پهلو زدن و مقاومت كردن نخواهد داشت.
بيانات رهبر معظم انقلاب در ديدار رئيسجمهور و اعضاي هيئت دولت 84/6/8 و بيانات ايشان در ديدار مسئولان و كارگزاران نظام جمهوري اسلامي 85/3/29