در آستانه انتخابات سراسری پاکستان، کشمکشهای سیاسی در این کشور به اوج خود رسیده است .در حالی که کمتر از پنج ماه به انتخابات سال آتی پاکستان باقی مانده ،احزاب سیاسی این کشور تلاش می کنند با حذف رقیبان خود دولت آینده پاکستان را ازآن خود نماید .
*آرایش احزاب سیاسی پاکستان
الف) حزب مسلم لیگ نواز شریف:
حزب مسلم لیگ در حال حاضر دولت پاکستان را در اختیار دارد . و در صورتی که حدود پنج ماه آینده دوام یابد، دوره پنج ساله آن تمام می شود . البته پیش از این نخست وزیر پاکستان نواز شریف بود اما به دلیلفساد مالی از سوی دادگاه عالی پاکستان رد صلاحیت شد و در نهایت مجبور به کناره گیری از قدرت شد . در حال حاضر"شاهد خاقان عباسی " از حزب مسلم لیگ نواز شریف پست نخست وزیر پاکستان را بر عهده دارد .به هر تقدیر، کمتر از پنج ماه به انتخابات آتی پاکستان باقی مانده است و اینک علاوه بر نواز شریف "اسحاق دار" وزیرخزانه داری پاکستان و "شهباز شریف "سروزیر ایالت پنجاب نیز به شدت تحت فشار هستند.افزون بر این ،" اسحاق دار" وزیر خزانهداری پاکستان و همراه همیشگی نواز شریف در پرونده فساد اقتصادی نیز در نهایت با افزایش فشار سازمان بازرسی این کشور مجبور به استعفا شد تا اوضاع برای" حزب نواز" بدتر از قبل شود.در واقع استعفای" اسحاق دار" در اصل پرده از وضعیت بسیار بحرانی حزب نواز برداشته است که این حزب در انتخابات سال آینده با چالشهای جدی روبهرو خواهد شد.بدون شک خبر استعفای اسحاق دار بیش از هر کس سبب خوشحالی" عمران خان" خواهد شد، زیرا یک امتیاز مهم دیگر را نیز از حزب نواز گرفته است.از سویی دیگر این خبر به همان اندازه که موجب خوشحالی تحریک انصاف شد، موجب ناراحتی حزب نواز شد زیرا آنها یک قدم دیگر نیز از رقیب خود عقب افتادند.تا به اینجا هم نواز شریف و اسحاق دار، فقط مسئولیتهای مهم خود را از دست دادهاند و قطعاً این برای آنها پایان کار نخواهد بود .سخنرانیهای عمران خان نشان میدهد که او بهدنبال زدن تیر خلاص به نواز شریف و دوستان وی است تا در انتخابات پیشِرو بدون هیچ مشکلی به پیروزی برسد.شاید بر در ک همین شرایط است که "عمران خان" بهدنبال برگزاری انتخابات زودهنگام در این کشور هستند.
ب) حزب مردم:
نگاهی به سخنان ماههای اخیر حزب مردم نشان میدهد که آنها به شدت در تلاش هستند تا جایگاه سیاسی گذشته خود را به دست آورند. "آصف علی زرداری" و دیگر سران حزب مردم درجلسات متعدد، سفرهای فراوان، و اظهارنظرهایی که در مدت پنج ساله حکومت نواز شریف خبری از آنها نبود همه در ماههای اخیر شدت یافته است .حزب مردم اخیرا لایحه ای را به مچلس ارائه کرده که طبق این لایحه افرادی که رد صلاحیت شدهاند نمیتوانند ریاست یک حزب رسمی را در پاکستان به عهده داشته باشند.پیشنهاد این لایحه از سوی حزب مردم در اصل زورآزمایی مجدد احزاب موافق و مخالف نواز شریف در پارلمان پاکستان است.البته با توجه به آرایش فعلی پارلمان که در آن 209 نفر از نمایندگان موافق دولت پاکستان-حزب نواز شریف - و تنها 132 نفر متعلق به احزاب اپوزیسیون هستند تصویب چنین لایحهای در نشست امروز دور از انتظار است. به هرتقدیر پیشنهاد این لایحه از سوی حزب مردم در این مقطع زمانی بیانگر تغییر دیدگاه آن نسبت به حزب نواز در آستانه انتخابات است.افزون بر این، حزب مردم که همیشه یکی از قطبهای مهم تکیه زدن بر کرسی قدرت در پاکستان بود، اینک به طور محسوسی از رقیب نو ظهورش یعنی «تحریک انصاف» با چالش جدی مواجه شده است
ج) حزب تحریک انصاف :
"حزب تحریک انصاف" به رهبری "عمران خان " که در سالهای اخیر به دلیل اعتراضهای خیابانی - با حمایت غیر مستقیم ارتش - وارد صحنه سیاسی پاکستان شده است ، در ماههای اخیر با اعتراضها و راهپیمایی هواداران خود توانست در نهایت نوازشریف نخست وزیر پاکستان را از قدرت به پایین بکشد . وی افزون بر این ، اخیرا با مولانا سمیعالحق رهبر حزب جمعیت علمای اسلام برای انتخابات آینده ائتلاف کردند .. جمعیت علمای اسلام بزرگترین حامی تفکر دیوبندی بوده و به دو شاخه بزرگ به رهبری «فضل الرحمن» و «سمیع الحق» تقسیم شده است . البته "شاخه فضل الرحمن" از مدتها پیش طرفدار حزب "نواز شریف" بوده و «سمیع الحق» نیز از در زمینه دفاع از افراط گرایان بسیار فعال بوده است.البته "عمران خان" برای پیروزی در انتخابات کار سادهای پیش رو ندارد و تلاش او برای تشکیل ائتلاف با سران احزاب مختلف نشان از سختی کار دارد.در برخی مناطق، احزاب شیعی نظیر مجلس وحدت مسلمین با عمران خان همراه شدهاند و در برخی دیگر از مناطق احزابی نظیر جمعیت علمای اسلام شاخه سمیع الحق که تحت بیعت طالبان است، واین یعنی اینکه اگر تشکیل دولت آینده به دست عمران خان افتد، وی کار بسیار سختی پیش رو دارد.او اینک متحدانی را گرد هم جمع کرده است که افکار و نظریات و عقایدی کاملا متفاوت دارند و این ممکن است برای وی نقطه ضعفی جدی و یا نقطه قوتی مطمئن باشد.
نتیجه گیری
تقریبا حدود پنج ماه به انتخابات سراسری پاکستان باقی مانده است .در این میان احزاب پاکستان از جمله حزب نواز، تحریک انصاف و حزب مردم همه در تلاش هستند با پیروزی درانتخابات سراسری آینده ، دولت آینده پاکستان را در اختیار بگیرند . آنچه مسلم است ،تاریخ پاکستان گواه بر این است که در غیاب حکو مت نظامیان ، احزاب" مسلم لیگ" و"مردم" همواره بر مسند قدرت پاکستان تکیه زدند .اما در شرایط کنونی احتمال اینکه دولت آینده پاکستان یک دولت ائتلافی باشد ( نه متعلق به یک حزب خاص) بیشتر محتمل به نظر میرسد، چرا که مردم پاکستان از وعدههای مکرری که مسئولین احزب "مردم و مسلم لیگ" پیش از انتخابات وعده داده و از حل مشکلات چون بیکاری و کمبود انرژی و... به تنگ آمده و به دنبال یک نوآوری در فکر و اندیشه و حرکت هستند.با درک این شرایط احتمال اینکه" عمران خان" با تشکیل ائتلافی در انتخابات آینده به پیروزی برسد ، دور از انتظار نیست .افزون بر این به اعتقاد برخی کارشناسان ،نظامیان برای کنار گذاشتن احزاب معروف "مردم و مسلم لیگ نون"که دو دوره متوالی - 10 ساله - قدرت این کشور را در اختیار دارند ، از حزب سوم دیگری یعنی "تحریک انصاف" به رهبری عمران خان حمایت می کنند .به بیان دیگر نظامیان بدون انجام کودتا یی در پاکستان، تلاش می کنند با حمایت و جانبداری از" عمران خان "بار دیگر قدرت پاکستان را در اختیار بگیرند .
* کارشناس مسائل آسیا