(بخش اول)
محمدرضا هادیلو | به قول بزرگي، سبك زندگي‌ها تغيير كرده و در بحث سبك‌هاي جديد مشكل اين است كه از سبك زندگي اسلامي دور شده‌ايم. اسلام براي زن و مرد با توجه به جايگاه و رسالتشان حقوقي را تعيين كرده است. در دنياي غرب تحت تأثير نگاه‌هاي فمنيستي مي‌گويند اول زن، بعد فرزند، بعد سگ و بعد مرد و اين يعني سرآغاز تنزل خانواده و سقوط آن به قهقرا، همان چيزي كه امروز در اين جوامع شاهدش هستيم. حالا بايد چه كار كرد و جوانان با چه اصول و معياري مي‌توانند زندگيشان را چنان بنا كنند كه با رستگاري به سرانجام برسد؟ به سراغ دكتر اصغر كيهان‌نيا، حقوقدان و مشاور خانواده رفتيم تا در گفت‌وگويي مبسوط بهترين روش‌هايي كه با معيارهاي اسلامي، سعادت زندگي زوج‌هاي جوان را تضمين مي‌كند مورد بررسي قرار داده و به معرفي آنها بپردازيم.
آقاي دكتر! در حال حاضر و با وجود رسانه‌هاي مختلف كه هر كدام به تبليغ و ترويج فرهنگ‌هاي گوناگون مشغولند، چنين به نظر مي‌رسد كه برخي از زوج‌هاي جواني كه تازه زندگي مشترك خود را آغاز كرده‌اند نمي‌دانند از چه سبكي بايد پيروي كنند و به قول معروف ناخواسته در يك بلاتكليفي و سردرگمي به سر مي‌برند. توصيه شما براي اين گروه از زوجين در جهت ساختن يك زندگي پردوام چيست؟
ما هميشه به يك زندگي ايده‌آل فكر مي‌كنيم و دوست داريم خوشبخت باشيم اما نمي‌دانيم معيارهاي اصلي براي ساختن يك زندگي آرماني چيست. در اين مسير رعايت چند اصل مي‌تواند از زندگي‌هاي مشترك يك بهشت بسازد.
وابستگي و دلبستگي به فرهنگ‌هاي غربي و بيگانه هرگز نمي‌تواند انتخاب خوبي براي جوانان باشد، در شرايطي كه در دين اسلام بهترين راه‌ها براي داشتن يك زندگي ايده‌آل ارائه و سبكي معرفي شده كه مي‌تواند دنيا و آخرت آنها را بسازد. مثلاً يك روانشناس امريكايي مي‌گويد اگر مي‌خواهي شوهرت مهربان باشد تشويقش كن. اين دقيقاً همان دستوري است كه در دين ما به آن توجه شده است، چون خدا در وجود مرد به طور طبيعي اقتدار را قرار داده است. اين خانم روانشناس مي‌گويد اگر زن از همسرش اطاعت كند، مردش او را مي‌پرستد. آنها بر اساس تجربه به اين اصل رسيده‌اند در حالي كه ما با تكيه بر دستورات دين اين آموزه‌ها را فرا گرفته‌ايم.
خشوع و خضوع در اسلام از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است و استفاده از كلمه «مرا ببخش» نيز در زير مجموعه همين مورد مي‌گنجد. ما بايد بدانيم كه اعتراف به گناه و اشتباه، ما را كوچك نمي‌كند بلكه عزيزتر مي‌كند. اگر كار خلافي كرده‌ايد بايد عذرخواهي كنيد. آدم ضعيف وقتي اشتباهي مرتكب شده قادر نيست عذرخواهي كند، او صد دليل غلط مي‌آورد تا يك كار غلط خود را توجيه كند، در حالي كه فكر نمي‌كند اقرار به اشتباه ما را بزرگ و بزرگ‌تر مي‌كند، در زبان فارسي مثلي داريم كه مي‌گويد «عذر بدتر از گناه» يعني دليلي كه نه تنها ديگران را مجاب نمي‌كند بلكه آنان را نسبت به عقايد و منطق ما مشكوك مي‌سازد. روي سخنم با پسر جواني است كه حالا آقا داماد شده! شما كه به راحتي از دوست دوران مدرسه خود عذرخواهي مي‌كنيد و او را بر سر شوق مي‌آوريد و دوستي‌تان دوباره رونق مي‌گيرد. شما دختر خانمي كه حالا عروس خانه شده‌ايد! و به راحتي از دوستان خود عذرخواهي مي‌كنيد و دلخوري فيمابين را از بين مي‌بريد، آيا حاضريد به همين راحتي از همسرتان عذرخواهي كنيد؟ آيا حاضريد در مقابل اشتباهي كه كرده‌ايد بگوييد:«مرا ببخش!» بياييد منصف باشيد و صادقانه پاسخ بدهيد! آيا برايتان راحت است كه اين جمله را به زبان بياوريد، يا برايتان سخت است كه از كسي عذرخواهي كنيد؟ آيا شما هم از آن جمله آدم‌هايي نيستيد كه مي‌گويند « معذرت خواهي» آدم را كوچك مي‌كند؟ يا شما به آن درجه از رشد و معرفت رسيده‌ايد كه برعكس، اعتقاد داريد كه عذرخواهي ارزش انسان را بالا مي‌برد. خب اگر جوابتان كه بايد از روي صدق و راستي باشد منفي است، بايد درباره طرز فكر خود «دوباره سنجي» كنيد و از خود بپرسيد:«راستي چرا براي من معذرت خواهي اينقدر سخت است؟» و براي پيدا كردن پاسخ، كمي «خودكاوي» كنيد تا با خصوصيات خودتان بهتر آشنا شويد. گاهي يك عذرخواهي ساده قادر است بالاترين اختلافات را حل كند. چرا از اين جمله ساده و بدون دردسر استفاده نمي‌بريد؟ اگر بين روابط زن و شوهرها فرهنگ عذرخواهي جا بيفتد بيشتر مشكلات قابل حل خواهند بود.
يكي ديگر از توصيه‌هاي اسلام براي داشتن زندگي‌هاي آرام و باتفاهم، قدرداني همسران از يكديگر است. شما در اين مورد چه نظري داريد و چطور مي‌شود اين اصل را در زندگي‌ها جاري كرد و از آن بهره برد؟
دختران و زنان ما نبايد بازي و رفتارهايي كه از طريق نسخه‌هاي غربي براي آنها تجويز مي‌شود را باور كنند و خداي ناكرده الگوهايشان را از ميان آنها انتخاب كنند. چون آنها خودشان در اين عرصه به بن‌بست رسيده‌اند. خدا كه خالق ماست ساختار وجودي ما را بر اساس رسالتمان خلق كرده است. در دنياي غرب مخارج بر عهده مرد نيست و زن بايد خودش كار كند. اما در اسلام حقوق زن را شرع مشخص كرده و مرد بايد براي رفاه و آسايش همسرش كار كند، اما در اين ميان هيچ منتي وجود ندارد و زن و مرد در مقابل تلاش‌هاي يكديگر، قدردان همديگر نيز هستند.
قدرشناسي مي‌تواند خريد يك شاخه گل باشد، خريد يك سكه طلا يا جواهر يا هر چيز ديگر. ولي قدرشناسي با زبان و كلام، هم ارزان‌تر و هم اثرگذارتر است. مثلاً زن به همسرش بگويد: «براي سعادت من و بچه‌ها خيلي زحمت مي‌كشي، مي‌دونم بعضي از اوقات خسته مي‌شي، من و بچه‌ها قدر كارهاي تو را مي‌دونيم، زحمات تو به بار نشسته و زندگي راحتي براي ما تدارك ديده‌اي» و آقاي خانه به همسرش بگويد:«من احساس مي‌كنم كه وجود شما در اين خانه سعادت و نشاط براي ما آورده است، از شما ممنونم كه به خاطر مراقبت‌هاي شما بچه‌ها راحت زندگي مي‌كنند و كاري به كار من ندارند، تو با حوصله و دقتي كه داري خوشبختانه همه چيز به خوبي پيش مي‌رود.» اين حرف‌ها از طرفين به استحكام خانواده كمك مي‌كند. حالا اگر تشكر و قدرشناسي همراه با كادوي ارزان يا گران باشد، زندگي به هر دو لبخند خواهد زد. اغلب مردان گمان مي‌كنند چون زن‌ها در خانه هستند پس كار مهمي ندارند، كارهاي خانه گرچه ظاهراً به نظر نمي‌آيد ولي كمتر از كار خارج از خانه نيست، بله آقاي محترم، خانم محترم، قدرشناسي ارزش ما را بالاتر مي‌برد.
