با وجود اين اما قائم مقام معاون بهداشتي وزير بهداشت با اشاره به همين ماده قانوني و بر اساس مصوبه كارگروه مربوطه، تبليغ ۱۰ كالا و اقدام در كشور و خدمات آرايشي را ممنوع اعلام كرد؛ البته با توجه به روند حاكم در اين باره طي سال‌هاي گذشته مي‌توان گفت كه اين ممنوعيت فقط روي كاغذ است و اراده‌اي براي اجراي آن در ميان نيست!
اگر سري به قوانين پنج ساله كشور بزنيد، در مي‌يابيد كه بند ۳۷ قانون پنجم توسعه، تبليغ خدمات و كالاهاي تهديدكننده سلامت را ممنوع اعلام كرده است.
اين ممنوعيت البته در قانون برنامه چهارم توسعه نيز آمده بود. مطابق اين ماده قانوني براي متخلفان حتي جزاي نقدي از ۱۰ ميليون ريال تا يك ميليارد ريال تعيين شده است و در صورت تكرار تخلف هر بار حداقل ۲۰ درصد به جريمه قبلي اضافه ميشود. هرچند اين جريمه هنوز گريبان هيچ يك از جمع كثير متخلفان را نگرفته است.
تبليغ گسترده كالاها و خدمات ممنوعه اگر به فضاي موجود در جامعه بازگرديم و رسانه‌ها را مورد بازبيني قرار دهيم، مي‌بينيم اين قوانين و مجازات‌هاي كاغذي با واقعيت‌ها موجود در جامعه فاصله زيادي دارد.
تبليغات انواع و اقسام مواد و لوازم آرايشي، خوراكي‌هاي مضر بر سلامت و رفتارهايي مانند مصرف فست‌فودها و فرآورده‌هاي غذايي صنعتي و استعمال دخانيات اعم از قليان و سيگار و نمايش استعمال و مصرف اين كالاها بخش مهمي از حجم رسانه‌هاي ما اعم از تصويري و مكتوب و سايت‌ها را به خود اختصاص داده است؛ آنچنانكه شايد كمتر كسي بداند تبليغ اين كالاها و خدمات ممنوع است.
دكتر محمد شريعتي اما از ليست ده‌گانه‌اي سخن مي‌گويد كه وزارت بهداشت و كارگروه تبليغ كالاها و خدمات ضد سلامت در راستاي عمل به قانون برنامه پنجم توسعه تهيه كرده‌اند.
وي مي‌افزايد: تبليغ غلات حجيم شده، نوشابه‌هاي گازدار شامل انواع كولاها اعم از معمولي و رژيمي، نوشابه‌هاي گازدار طعم‌دار رنگي و بي‌رنگ و نوشابه‌هاي انرژي‌زا، انواع چيپس و انواع داروها ممنوع است.
به گفته قائم مقام معاون بهداشتي وزير بهداشت همچنين تبليغ خدمات آرايشي مانند برنزه كردن با دستگاه‌هاي سولاريوم، كاشت مو و ناخن، خالكوبي و امثال آن و خدمات مشاوره تغذيه مانند روش‌هاي لاغري و چاقي، داروهاي لاغري و مكمل‌هاي چاقي، خدمات و اقدامات مداخله‌اي جهت افزايش قد و خدمات بدنسازي نيز در ليست تبليغات ممنوعه جاي مي‌گيرند. استخرها و مراكز تفريحي آبي، خدمات و كالاهاي گندزدايي و ضدعفوني‌كننده آب و محيط ، خدمات سمپاشي نيز نبايد تبليغ شوند.
بنا به تأكيد قائم مقام معاونت بهداشتي وزارت بهداشت، تبليغ اقلام و كالاهايي كه مصرف آنها مبين نمايش رفتارهاي پرخطر است، مانند مصرف فست‌فودها و فرآورده‌هاي غذايي صنعتي و استعمال دخانيات اعم از قليان و سيگار نيز ممنوع است و نمايش استعمال و مصرف اين كالاها و اقلام در رسانه‌هاي عمومي بايد منحصراً محدود به نقش و كاراكترهاي منفي بوده و جنبه تبليغاتي نداشته است.
شكايت‌هايي در انتظار رسيدگي شريعتي در پاسخ به سؤال «جوان» درباره ضمانت اجرايي اين قوانين مي‌گويد: قانون نحوه برخورد با اين رسانه‌ها را مشخص كرده اما بخش عمده‌اي از درآمد آنها از اين تبليغات است.
اين مقام مسئول وزارت بهداشت حتي از شكايت اين وزارتخانه به عنوان دادستان سلامت مردم از رسانه‌هاي متخلف خبر مي‌دهد؛ شكايتي كه هنوز به دادگاه نرسيده است تا جرم و جريمه ثابت و قانون اجرايي شود!
مردم از تبليغ كالاها و خدمات مضر شكايت كنند
قائم مقام معاونت بهداشتي وزارت بهداشت تأكيد مي‌كند: ما بايد مصاديق تخلف را تعيين كنيم تا مردم به حقوقشان آشنا شوند و وقتي اين فرآيند اتفاق افتاد خود مردم مي‌توانند بروند و از متخلفان شكايت كنند. وي بر اين باور است كه قانون تخلف و جريمه‌اش را تعيين كرده اما اينكه شكايت بايد از طرف چه كسي صورت بگيرد، تعيين نشده است؛ پس هم كساني كه حقشان ضايع شده و هم دستگاه‌هاي دولتي و نظارتي مي‌توانند شكايت كنند.
مفهوم حقيقي« با مجوز وزارت بهداشت» قرار گرفتن عبارت« با مجوز وزارت بهداشت» در كنار خدمات و كالاها اعم از خوراكي يا بهداشتي و آرايشي ممكن است شما را به اين اشتباه بيندازد كه مصرف اين كالا و استفاده از اين خدمات مجاز است اما شريعتي مفهوم متفاوتي از مجوز‌هاي بهداشتي را رمز گشايي مي‌كند.
وي با تأكيد بر اينكه كالاها يا خدمات بدون مجوز جرم و تبليغ آنهايي هم كه مجوز دارند ممنوع است، مي‌افزايد: صدور مجوز براي يك كالا يا خدمت به مفهوم اين است كه يكبار استفاده از اين كالا يا خدمت خاص آن هم در شرايط ويژه تهديدكننده سلامت نيست اما استفاده بيشتر مي‌تواند سلامت را به خطر بيندازد و تبليغات خود به خود ترويج دهنده اين افراط و تفريط هاست.
كلاهبرداري‌هاي آرايشي برنزه شدن در تابوت سولاريوم، كاشت مو، كاشت ناخن، افزايش قد و امتحان روش‌هاي عجيب و غريب براي لاغري و چاقي علاوه بر آنكه سلامت افراد را تهديد مي‌كند، نوعي رفتار تجملاتي به حساب مي‌آيد و با گذاشتن هزينه‌هاي گزافي روي دست افراد، به طور قطع با حمايت از كار و سرمايه ايراني در تضاد است وبرخلاف اقتصاد مقاومتي است.
شريعتي نيز در خصوص چنين خدماتي مي‌افزايد: به طور كلي هر عاملي كه موجب ميكروتروما در بدن شود مي‌تواند تغيير در سلول‌ها و در نهايت بروز سرطان را در پي داشته باشد؛ حالا اين تروما چه بر اثر ضربه و چه بر اثر تابش اشعه ماوراي بنفش ايجاد شود. به باور وي چنين كارهايي از جنس «بكشيد وخوشگلم كنيد » است و سلامت انسان را فداي چيزي بي‌اساس مي‌كند. شريعتي خدمات سولاريوم يا افزايش قد وكاشت مو را نوعي سوء استفاده از ناآگاهي و خالي كردن جيب مردم دانست كه اين مسئله از چنين زوايه‌اي نيز تخلف و قابل پيگيري است.
قوانين كاغذي حامي سلامت نيست قوانين نوشته شده بر كاغذ در كشور ما كم نيست اما كمتر قانوني است كه ضمانت اجرايي قابل‌اعتنا داشته باشد. اين اما حق شماست كه بدانيد چه حقوقي داريد و بدانيد رفتارهايي كه به كمك ابزار تبليغ به عادت روزانه‌تان در آمده است، چقدر مي‌تواند سلامت‌تان را به خطر بيندازد تا خودتان جدي‌تر درباره رفتارها، عادت‌ها و آنچه مي‌خوريد و مي‌آشاميد تصميم بگيريد.
