جوان آنلاین: وزیر امور خارجه در گفتوگو با شبکه خبری روسی به صراحت اعلام کرد که طی چند ماه گذشته با فرستاده دولت امریکا تماسی نداشته است و توضیح داد که ایران اگرچه هرگز از دیپلماسی رویگردان نیست، اما با توجه به سوابق تیره و تار امریکاییها و البته رویکرد مخرب آژانس بینالمللی انرژی اتمی به این نتیجه رسیده است که با شرایط کنونی، مذاکرهکردن کافی است مگر اینکه امریکا به نقطهای برسد که در پی توافقی عادلانه باشند.
سیدعباس عراقچی در جریان سفر به روسیه در گفتوگو با راشاتودی به صورت مفصل، مواضع ایران در برابر امریکا و آژانس بینالمللی انرژی اتمی را پس از تعرض ۱۲ روزه امریکایی - صهیونیستی به خاک ایران تشریح کرد. طی ماههای گذشته، موضوع ارتباط با طرف امریکایی، همواره یکی از سؤالاتی بود که رسانهها را به خود مشغول کرده بود. عراقچی در این مورد گفت: «من با استیو ویتکاف، مذاکرهکننده ارشد امریکا در تماس بودهام. البته نه در این روزها، زیرا چند ماهی است که تصمیم گرفتیم این تماسها را متوقف کنیم.» وی اضافه کرد: «ما با امریکا پنج دور مذاکره داشتیم و حتی دور ششم را برای ۱۵ ژوئن تعیین کرده بودیم، اما دو روز پیش از آن، اسرائیلیها به ما حمله کردند. این حمله بدون هیچگونه تحریک قبلی و غیرقانونی بود و سپس ایالات متحده نیز به آن پیوست.» وی در گفتوگو با رسانه روسی تأکید کرد: «ما برای یک توافق عادلانه و متوازن که از طریق مذاکره حاصل شود آمادهایم، اما برای پذیرش دیکته آماده نیستیم. ما آمادهایم اطمینان کامل بدهیم که برنامه ما صلحآمیز است و برای همیشه صلحآمیز باقی خواهد ماند. دقیقاً همین کاری است که در سال ۲۰۱۵ انجام دادیم. در آن زمان، ما پذیرفتیم که در ازای رفع تحریمها، اعتمادسازی درباره ماهیت صلحآمیز برنامه خود انجام دهیم. این روند موفق بود.» رئیس دستگاه دیپلماسی ایران خاطرنشان کرد: «این واقعاً بسیار عجیب بود که چگونه در میانه مذاکرات تصمیم گرفتند به ما حمله کنند. این موضوع برای ما یک تجربه بسیار بسیار تلخ بود و در واقع پیش از آن نیز تجربه تلخ دیگری داشتیم، زمانی که امریکا تصمیم گرفت بدون هیچ دلیل موجهی از توافق سال ۲۰۱۵ که با نام برجام شناخته میشود خارج شود. در حقیقت تنها دلیل این بود که یک رئیسجمهور امریکا دستاوردهای دولت پیشین را نمیپسندید. پس از این جنگ ۱۲روزه، من همچنان با استیو ویتکاف در تماس بودم و دیدگاههایمان را رد و بدل میکردیم. آنها بر ازسرگیری مذاکرات اصرار داشتند، اما به نظر من این اصرار با رویکردی کاملاً نادرست همراه بود.»
مذاکره با دیکته فرق دارد
عراقچی در پاسخ به پرسشی با اشاره به این سخن خبرنگار که ایران به تهدید و فشار پاسخ مثبتی نمیدهد، اما به احترام و کرامت پاسخ میدهد و اینکه آیا فکر میکنید دولت فعلی امریکا هنوز قادر است چنین رویکردی را ارائه دهد هم گفت: «این بستگی دارد به اینکه آیا آنها به این نتیجه برسند که مذاکره با دیکته کردن تفاوت دارد یا نه. ما برای یک توافق عادلانه و متوازن که از طریق مذاکره حاصل شود آمادهایم، اما برای پذیرش دیکته آماده نیستیم. اگر آنها با یک ایده عادلانه و متوازن برای یک راهحل مذاکرهشده، مبتنی بر منافع متقابل هر دو طرف، به سراغ ما بیایند آنگاه ما آن را بررسی خواهیم کرد. در واقع، همانطور که میدانید، حتی در همین سال ۲۰۲۵ نیز تجربههای تلخی داشتهایم، چه برسد به سالهای قبل. ما مذاکره کردیم، اما در همان زمان به ما حمله شد. بار دیگر، در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل وارد مذاکره شدیم تا برای مسئله موسوم به «اسنپبک» راهحلی پیدا کنیم. ما ایدههای خوبی ارائه دادیم، اما همه آنها رد شد. پس از آن به این نتیجه رسیدیم که دیگر کافی است. آنها آمادگی یک توافق عادلانه را ندارند. بنابراین باید صبر کنیم تا زمانی که به آن نقطه برسند و آنگاه بتوانیم گفتوگو کنیم.
آژانس به سؤال ما پاسخ دهد
وزیرخارجه در بخش دیگری از این گفـتوگو اعلام کرد: «ما همچنان عضو متعهد پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) و آماده همکاری با آژانس میباشیم. اما ما یک سؤال ساده از آژانس داریم: لطفاً به ما بگویید یک تأسیسات هستهای که مورد حمله قرار گرفته است چگونه باید بازرسی شود؟ و پاسخی برای این سؤال وجود ندارد، چرا که هیچ سابقهای در این زمینه وجود ندارد.» عراقچی همچنین تأکید کرد: «بسیار تأسفبار است که آژانس و مدیرکل آن نتوانستند تجاوز و حمله به یک تأسیسات هستهای صلحآمیز که تحت نظارت و پادمان آژانس بوده است را محکوم کنند. آژانس باید به وظیفه حرفهای خود بازگردد، از هرگونه سیاسیکاری پرهیز و هرگونه درخواست با انگیزههای سیاسی را رد کند. معتقدم روسیه، بهعنوان عضو دائم شورای امنیت و یکی از اعضای برجسته شورای حکام آژانس، باید بر این اصل پافشاری کند؛ امری که انصافاً باید بگویم روسیه همواره در حال انجام آن بوده است.» وزیر خارجه ایران با تأکید بر اینکه «غنیسازی پیش از هر چیز حق ماست و سپس، مسئلهای مربوط به شأن و غرور ملی است، زیرا دستاورد دانشمندان خود ماست»، گفت: «من فکر میکنم با بهرسمیت شناختن این حق، ایالات متحده میتواند کار مثبتی برای رژیم عدم اشاعه انجام دهد.» راشاتودی با اشاره به ارزیابی پنتاگون مبنی بر اینکه برنامه هستهای ایران بین یک تا دو سال عقب افتاده است، از عراقچی پرسید که آیا وی این ارزیابی را معتبر میداند؟ وزیر امور خارجه گفت: «واقعیت این است که تأسیسات ما آسیب دیدهاند؛ آن هم بهطور جدی. اما واقعیت دیگری هم وجود دارد و آن این است که فناوری ما همچنان پابرجاست و فناوری را نمیتوان بمباران کرد. عزم و اراده ما نیز همچنان وجود دارد. ما حق کاملاً مشروعی برای استفاده صلحآمیز از فناوری هستهای، از جمله غنیسازی، داریم و میخواهیم از این حق استفاده کنیم. این فناوری را خودمان توسعه دادهایم. دانشمندان ما برای آن فداکاری کردهاند. مردم ما فداکاری کردهاند؛ آنها از تحریمها و اکنون از یک جنگ بسیار ویرانگر رنج بردهاند. بنابراین ما نمیتوانیم از حقوق خود صرفنظر کنیم.»
تجربه شکستخورده را تکرار نکنید
خبرنگار راشاتودی درباره احتمال حمله دیگری از سوی امریکا یا حتی یک عملیات نظامی گستردهتر علیه ایران از عراقچی پرسید و رئیس دستگاه دیپلماسی اینطور پاسخ داد: «طبیعتاً ما این احتمال را رد نمیکنیم و برای آن کاملاً آماده هستیم؛ حتی آمادهتر از گذشته. این به آن معنا نیست که ما از جنگ دیگری استقبال میکنیم، بلکه دقیقاً برای جلوگیری از جنگ است. بهترین راه جلوگیری از جنگ، آمادگی برای آن است. ما کاملاً آماده هستیم و در واقع همه آنچه را در تجاوز قبلی آسیب دیده بود، بازسازی کردهایم. اگر آنها بخواهند همان تجربه شکستخورده را تکرار کنند، به نتیجه بهتری دست نخواهند یافت.»
