جوان آنلاین: در روزهای اخیر، موضوع مذاکرات پیرامون تلگرام و احتمال رفع فیلتر آن بار دیگر به یکی از مباحث اصلی فضای رسانهای کشور تبدیل شده است. این بحث، که سالهاست در محافل سیاسی و اجتماعی جریان دارد، اکنون در پرتو سیاستهای جدید دولت و نگاه ملی به مدیریت فضای مجازی، اهمیت تازهای یافته است. پرسش اصلی این است که آیا بازگشایی تلگرام میتواند اقدامی مثبت تلقی شود یا خیر، و اگر مثبت است، چه شرایطی باید برای آن در نظر گرفته شود تا منافع ملی کشور حفظ گردد.
اصل بازگشایی تلگرام، اگر با نگاه ملی و در چارچوب منافع کشور صورت گیرد، باید همواره با هوشیاری نسبت به تهدیدات همراه باشد. این پیامرسان در سالهای گذشته، علاوه بر کارکردهای ارتباطی، بستری برای روایتسازیهای جعلی، عملیات روانی علیه افکار عمومی و گسترش اخبار نادرست بوده است. تجربه نشان داده که دشمنان و جریانهای معاند، از ظرفیت این شبکه برای ایجاد بیاعتمادی، تشویش اذهان و ضربه زدن به انسجام اجتماعی بهره گرفتهاند؛ بنابراین هرگونه تصمیم برای رفع فیلتر و بازگشت رسمی آن، تنها زمانی میتواند مثبت تلقی شود که سازوکارهای دقیق برای مقابله با خطرات سایبری، کنترل جریانهای اطلاعاتی و جلوگیری از سوءاستفادههای سازمانیافته در نظر گرفته شود.
دولت در این مسیر تأکید دارد که هرگونه رفع فیلتر باید همراه با یک بدهبستان واقعی باشد. به عبارت دیگر، بازگشایی نباید صرفاً یک امتیاز یکطرفه تلقی شود، بلکه باید در قالب توافقی متوازن و مبتنی بر احترام متقابل صورت گیرد. این بدهبستان میتواند شامل مواردی همچون رعایت قوانین داخلی کشور، همکاری در زمینه امنیت سایبری، جلوگیری از انتشار محتوای مجرمانه و همچنین حمایت از کسبوکارهای ایرانی در بستر این پیامرسان باشد. تنها در چنین شرایطی است که بازگشایی تلگرام میتواند به جای تهدید، به فرصتی برای تقویت امنیت و توسعه ملی تبدیل شود.
از سوی دیگر، تجربه سالهای گذشته نشان داده است که اتکای صرف به پلتفرمهای خارجی نه تنها پاسخگوی نیازهای ملی نبوده، بلکه در بسیاری موارد زمینهساز تهدیدات امنیتی و آسیبپذیریهای جدی شده است. به همین دلیل، دولت امروز بیش از هر زمان دیگری بر صیانت و توسعه اینترانت ملی تأکید دارد؛ بستری که میتواند امنیت پایدار، مدیریت هوشمند جریان اطلاعات و استقلال دیجیتال کشور را تضمین کند. در این چارچوب، رشد فناوری بومی و حمایت از پیامرسانهای داخلی نه تنها به کاهش وابستگی به خارج میانجامد، بلکه فرصتهای تازهای برای نوآوری، اشتغال و توسعه اقتصادی فراهم میسازد. تقویت این زیرساختها به معنای ایجاد فضایی امن و پایدار برای ارتباطات شهروندان است؛ فضایی که در آن تهدیدات خارجی کمترین مجال نفوذ خواهند داشت و مسیر پیشرفت کشور در حوزه فناوری اطلاعات با اطمینان بیشتری ادامه خواهد یافت.
کارشناسان بر این باورند که بازگشایی تلگرام، اگر در قالب توافقی واقعی و همراه با تضمینهای امنیتی صورت گیرد، میتواند به کاهش مخاطرات و افزایش اعتماد عمومی منجر شود. اما این اعتماد تنها زمانی شکل خواهد گرفت که مردم ببینند دولت با نگاه واقعبینانه و در جهت منافع آنان عمل میکند. در کنار این، سرمایهگذاری بر توسعه پیامرسانهای داخلی و ایجاد بسترهای امن و پایدار، میتواند به عنوان مکملی راهبردی عمل کند و نشان دهد که کشور در مسیر استقلال دیجیتال گام برمیدارد.
در نهایت، باید تأکید کرد که مذاکرات پیرامون تلگرام صرفاً یک موضوع فنی یا ارتباطی نیست، بلکه نمادی از رویکرد جدید دولت به تعامل با جهان دیجیتال است. اگر این مذاکرات با موفقیت به نتیجه برسد، میتواند الگویی برای دیگر پلتفرمها و شرکتهای بینالمللی باشد و نشان دهد که ایران آماده است در چارچوب منافع ملی و با رعایت اصول قانونی، به همکاری سازنده در عرصه جهانی بپردازد. در عین حال، تقویت اینترانت ملی و حمایت از پیامرسانهای داخلی، تضمین خواهد کرد که کشور حتی در صورت بروز تهدیدات خارجی، از امنیت و پایداری لازم برخوردار است. این دو مسیر، یعنی تعامل هوشمندانه با جهان و توسعه زیرساختهای داخلی، در کنار یکدیگر میتوانند آیندهای روشن برای فضای مجازی ایران رقم بزنند.
