جوان آنلاین: استانهای ساحلی ایران ظرفیت بالایی در جهت تولید انواع آبزیان دارند و در این میان مازندران با برخورداری از سواحل طولانی در کناره دریای خزر، رودخانههای متعدد و آب و هوای معتدل، از دیرباز یکی از کانونهای اصلی پرورش و صید آبزیان بوده است. این شرایط جغرافیایی بینظیر، بستری ایدهآل برای توسعه انواع سیستمهای پرورش ماهی بهویژه پرورش در قفس فراهم کرده است. حالا و با ساخت بزرگترین قفس دریایی کشور با ظرفیت تولید بیش از ۲۰۰ تن ماهی در هر مرحله در شهرستان نوشهر که به مراحل پایانی خود نزدیک شده، مازندران درصدد است این پروژه را به عنوان الگویی موفق به دیگر استانها معرفی کند.
بررسی وضعیت آبزیپروری در استان مازندران نشان میدهد این صنعت با بهرهگیری از مزیتهای طبیعی و فناوریهای نوین، به یکی از ارکان مهم اقتصادی و اشتغالزایی در منطقه تبدیل شود و نقش بیبدیلی در تأمین امنیت غذایی و توسعه صادرات غیرنفتی ایفا کند. ساخت بزرگترین قفس دریایی کشور در نوشهر بیانگر عزم این استان برای رسیدن به تولید انبوه ماهی و آبزیان است. قفسی عظیم که در هر نوبت ظرفیت تولید بیش از ۲۰۰ تن ماهی را دارد و در کنار آن مشاغل زیادی هم بهصورت مستقیم و غیر مستقیم ایجاد میشود.
تحول بزرگ در صنعت شیلات
مسئولان در مازندران معتقدند با راهاندازی قفسهای دریایی گامی مهم در جهت بهرهبرداری پایدار از منابع دریایی و ایجاد فرصتهای شغلی برای جوانان استان برداشته میشود و حالا این پروژه میتواند زمینهساز تحولی بزرگ در صنعت شیلات و پرورش آبزیان در دریا باشد و به عنوان الگویی برای سایر استانها و شهرستانها مورد توجه قرار گیرد. در همین رابطه فرماندار نوشهر با اشاره به ساخت بزرگترین قفس دریایی کشور در این شهرستان و با بیان اینکه در راستای تحقق اهداف اقتصاد دریامحور و به ویژه پس از سفر سفیر ایتالیا به نوشهر این پروژه عظیم در دستور کار قرار گرفت، میگوید: «این قفسهای دریایی که در حال حاضر در مراحل پایانی ساخت قرار دارند، به عنوان بزرگترین و کمنظیرترین قفس دریایی در سطح کشور شناخته میشوند. هدف از این پروژه توسعه پرورش ماهی در دریا و افزایش ظرفیت تولید در این حوزه است.»
شاهرخ جهانشاهی ادامه میدهد: «از ویژگیهای بارز این پروژه میتوان به قطر ۴۰ متری، ارتفاع تور ۳۰متر و وزن ۸۰ تنی سازه فلزی اشاره کرد و این قفسها مجهز به دو پانتون ۱۸ متری هستند که هرکدام ظرفیت شناوری ۷۵ تن را دارند که در مجموع ظرفیت شناوری آنها به ۱۵۰ تن میرسد.» این مسئول توضیح میدهد: «این پروژه نه تنها به توسعه پرورش ماهی در دریا کمک میکند، بلکه به صورت مستقیم در ایجاد اشتغال برای مردم منطقه و افزایش بهرهبرداری پایدار از منابع دریایی شهرستان نوشهر نقش مهمی ایفا خواهد کرد. علاوه بر این انتظار میرود این پروژه در راستای تحقق اقتصاد دریامحور و تقویت صنعت شیلات در استان مازندران تأثیرات مثبتی داشته باشد.»
کسب رتبه نخست آبزیپروری
شیلات مازندران در زمینه پرورش ماهیان خاویاری با تولید ۲هزار و۸۰۰ تن، بیش از ۵۰ درصد تولید کشور را به خود اختصاص داده و بر همین اساس، در این حوزه رتبه نخست کشور را دارد. موضوعی که سرپرست اداره کل شیلات مازندران هم آن را تأیید و با بیان اینکه این استان در پرورش ماهی در قفسهای دریایی که از مصادیق اقتصاد دریامحور است ۸ هزار تن ظرفیت ایجاد کرده و تاکنون ۲ هزار تن آن به تولید رسیده است، میگوید: «مازندران همچنین در پرورش ماهیان گرمابی با تولید ۹۵ هزار تن رتبه اول کشور را به خود اختصاص داده است. اساس فعالیت شیلات با توجه به کاهش ذخایر دریایی، توسعه آبزیپروری است و چند مگاپروژه در حوزه ماهیان خاویاری در دست اجراست که میتواند الگویی برای کشور باشد.»
نیما حسینزاده با اشاره به ظرفیت صادراتی محصولات شیلاتی مازندران تصریح میکند: «کیفیت آب دریا و سازگاری شرایط، امکان پرورش محصولات صادراتمحور را فراهم کرده است بهطوری که در سال گذشته ۱۱هزار تن انواع محصولات شیلاتی به ارزش ۱۴ میلیون دلار از استان صادر شد.» وی درباره صید و صیادی هم توضیح میدهد: «در سال گذشته ۲۵ هزار تن صید از دریای خزر با مشارکت جامعه صیادی و شیلات انجام شد. همچنین دو مرکز بازسازی ذخایر آبزیان در استان فعال هستند که در مرکز شهید رجایی ۸۵ میلیون قطعه ماهی دریایی تولید و در دریا رهاسازی شد و ۷۰۰ هزار قطعه ماهی خاویاری تکثیر و پرورش یافت.»
ایجاد زنجیرهای از مشاغل
در کنار مرکبات مازندران که زیانزده هستند، ماهیان پرورشی بهویژه محصولات باکیفیت قفسهای دریایی هم سهم عمدهای در توسعه صادرات غیرنفتی ایران دارند. طی سالهای اخیر این محصولات به دلیل کیفیت مطلوب به بازارهای کشورهای همسایه و منطقه صادر شدهاند و منبعی برای ارزآوری به کشور محسوب میشوند و توسعه صادرات در این بخش به تنوعبخشی و ثبات بیشتر اقتصاد ملی کمک میکند. فناوری پرورش ماهی در قفس به عنوان یک روش متراکم و مدرن، در سالهای اخیر در شهرستانهای ساحلی مازندران مانند نور، محمودآباد و جویبار به سرعت در حال توسعه است.
لیلا چراغیان، کارشناس شیلات با بیان اینکه روش پرورش قفس امکان بهرهبرداری از آبهای آزاد را بدون نیاز به زمین وسیع فراهم میکند و ظرفیت تولید را به طور چشمگیری افزایش میدهد میگوید: «در حال حاضر صنعت آبزیپروری مازندران برای افزایش بهرهوری به سمت استفاده از فناوریهای نوین پیش میرود. این در حالی است که پژوهشهای دانشگاهی نیز استفاده از گیاهان دارویی را به عنوان جایگزینی ایمن و ارزان برای آنتیبیوتیکها در تقویت سیستم ایمنی ماهیها و کنترل بیماریها تأیید کردهاند.»
وی با تأکید بر اینکه تأمین تجهیزات به وسیله شرکتهای داخلی صورت میگیرد و تولیدکنندگانی هستند که به تولید بلوئرهای هواده برای تأمین اکسیژن مورد نیاز مزارع پرورش ماهی پرداختهاند که از خروج ارز جلوگیری میکنند، ادامه میدهد: «در این سیستمها، گونههای باارزش و پرمصرفی مانند قزلآلا و ماهیان خاویاری پرورش مییابند که از بازارپسندی و ارزش اقتصادی بالایی در داخل و خارج برخوردارند.» چراغیان تصریح میکند: «با رونق گرفتن صنعت پرورش ماهی در قفس، زنجیرهای از مشاغل مستقیم و غیرمستقیم ایجاد میشود.»
این کارشناس شیلات تأکید میکند: «این صنعت نیازمند نیروی انسانی برای فعالیتهایی مانند تغذیه ماهیها، نظارت بر سلامت آبزیان، تعمیر و نگهداری تأسیسات و صید است. به همین دلیل با گسترش این صنعت، زمینه برای ایجاد مشاغل غیرمستقیم در بخشهای تولید خوراک آبزیان، حمل و نقل، فرآوری و بستهبندی ماهی، بازاریابی و فروش فراهم شده است.»
