جوان آنلاین: مدیر مرکز مستند سوره در نشست خبری تشریح فعالیتهای این مرکز ضمن اشاره به اینکه سینمای مستند ما دچار جشنوارهزدگی شده است، از عدم وجود حکمرانی منسجم برای مستندسازی در کشور و نداشتن آرایش جنگی گلایههایی را مطرح کرد.
به گزارش «جوان»، نشست خبری فعالیتهای مرکز مستند سوره روز گذشته در ساختمان سازمان سینمایی سوره برگزار شد. در ابتدای این نشست محمدرضا امامقلی، مدیر مرکز مستند سوره گفت: سال گذشته به دنبال این بودیم که رویکرد فراتهران را فعال کنیم و به همین منظور در شهرهای مختلف حاضر شدیم، ماحصل کارمان همکاری با مستندسازان شهرهای مختلف شد. در خوزستان مرکز رشد سینمای مستند را تأسیس و تلاش کردیم در حوزه توسعه مخاطب تجربیاتی رقم بزنیم که برای سالهای پیش رو راهگشا بود. ما در حکمرانی تولید فیلم مستند در کشور نیاز به یک همافزایی داریم، با این دستفرمانی که کشور طی میکند امکان تحول خیلی پایین است. جنگ و دفاع مقدس ۱۲ روزه ما نقطه عطفی در تاریخ کشورمان بوده و باید ببینیم نهادهای مسئول چگونه توانستهاند نقش خود را در این برهه ایفا کنند و روایتگر آن باشند.
امامقلی خاطرنشان کرد: در دفاع مقدس هشتساله بدون اینکه نهادی بخواهد متولی امر باشد، نیروهای مختلف تلویزیونی وارد جبههها میشدند و مستندهایی ضبط میکردند، اما جریان رسانهای ما در جنگ ۱۲ روزه آرایش جنگی نگرفت. هنوز در بین نهادهای متولی در کشور ما اجماعی رخ نداده که چه نهادی باید تنظیمگری کند تا در این شرایط مستندسازان امکان ثبت و ضبط وقایع را داشته باشند.
قرارگاه مرکزی مستندسازی
وی در پاسخ به سؤال خبرنگار «جوان» درباره چالشهای ساخت مستند در زمان جنگ و همچنین لزوم تشکیل یک قرارگاه مرکزی برای مستندسازی اظهار داشت: مستندساز جاسوس نیست، مساوی کردن مستندساز با جاسوس و نفوذی کملطفی است. ما چند سال است در شرایط جنگی قرار داریم، موشکها و لانچرهای ما سرجایشان هستند و آرایش مناسب جنگی دارند، اما چرا سازماندهی رسانهای ما میلنگد. باید نظام حکمرانی مستند به شرایط جنگی فکر کرده باشد. ما در روزهای جنگ تحمیلی ۱۲ روزه برای ساخت مستند اقدام کردیم، شرایط طوری بود که کنار ما یک مأمور امنیتی حضور داشت، اما وقتی جلوتر میرفتیم نیروی یک ارگان دیگر به ما اجازه نمیداد که فیلمبرداری کنیم. همه افراد آنجا وظایفشان را درست انجام میدادند و انتقاد من به این مسئله است که چرا سازماندهی درستی برای امکان مستندسازی وجود نداشت.
امامقلی با اشاره به تجربه مستندسازی حزبالله لبنان گفت: حزبالله لبنان با توزیع کارت رنگی اجازه فیلمبرداری به گروهها و افراد مختلف را مشخص میکرد. در کشور ما هم باید حکمران یا همان رگولاتور اصلی با نهادهای نظامی امنیتی صحبت میکرد و شرایط مشخص میشد و ما از این آشفتگی بیرون میآمدیم. با تجربهای که الان داریم، باید برای آینده فکری بکنیم و مراکز تولید مستند را در قالب یک قرارگاه مرکزی تجمیع کنیم تا زمینه همافزایی و تولید مستند فراهم شود.
وی با انتقاد از عدم وجود حکمرانی منسجم برای مستندسازی در شرایط جنگی گفت: برای شکلگیری این انسجام تلاشهایی کردیم ولی ما نهاد تولیدی هستیم و ایجاد این انسجام وظیفه نهاد رگولاتور است که باید تنظیمگری کند. اگر قرار بر راهاندازی یک قرارگاه باشد ما در مرکز مستند سوره این آمادگی را داریم که میزبان اولین جلسه باشیم.
مدیر مرکز مستند سوره در ادامه با اشاره به اینکه آثار مرکز مستند سوره در سال گذشته بیش از ۲۵ جایزه ملی و بینالمللی کسب کردند، افزود: مرکز مستند سوره در خصوص جنگ ۱۲ روزه چند اثر تولید کرد که مجموعه «ستاره شد»، مجموعه «بازداشتگاه»، مستند «پلز اراده سنگی» و کار مهم دیگری درباره شهید طهرانچی با عنوان «شاخهای روی آب» به کارگردانی محسن اسلامزاده ساخته شده است. در مستند «موتورسواران» تلاش کردیم مخاطب سینمای مستند را گستردهتر کنیم. اگر بتوانیم اقشار مختلف را با سینمای مستند آشنا کنیم اتفاق مهمی رقم زدهایم. چندهزار نفر در جشنواره حقیقت و جشنوارههای مشابه حاضر میشوند و فیلم میبینند؟ سینمای مستند ما ظرفیت دیده شدن خیلی بیشتری دارد. من آمار ندارم، اما طبیعتاً غیر از مستندهایی که در گونههای حیات وحش هستند، مستندهای دیگر شانس دیده شدن چندانی ندارند درحالی که آثار دیگری هم هستند که میتوانند دیده شوند و مخاطب داشته باشند.
وی افزود: تجربه دوم اکران آنلاین مستند بود. مستند «شگرد» تا امروز در تلوبیون ۵۰هزار مخاطب داشته که برای مستند عدد نسبتاً خوبی است. مهمترین مأموریت سال ۱۴۰۵ این خواهد بود که قبل از تولید مستند به فکر مخاطب باشیم، ما مستند نمیسازیم که آرشیو کنیم. به همین منظور و برای آشنایی قشرهای مختلف با سینمای مستند، مستندهای «همسایههای خوب» در قزوین، «موتورسواران» در تبریز و «شگرد» در ساری رونمایی شد. با برنامهریزی برای اکران سیار «موتورسواران» بیش از ۱۵هزارنفر در اقصینقاط کشور پای دیدن این مستند نشستند.
امامقلی خاطرنشان کرد: شروع اکران مستند در مدارس موضوع بعدی است، تلاش میکنیم که هم مستندهایی که به محتوا و کتب درسی مربوط است و هم دیگر مستندها را در مدارس اکران کنیم که برای «شگرد» قدمهایی برداشته شده و این اولین اثر برای اکران در مدارس خواهد بود. اگر ذائقه نوجوان با مستند همراه شود، میتوانیم آینده پرمخاطبی برای سینمای مستند متصور شویم.
وی افزود: تنوع موضوع، تنوع قشر تولیدکننده و توجه به بخشهای مختلف جامعه در آثار مستند از مسائلی است که در تولیداتمان مدنظر داشتیم. مستند «رؤیای ناتمام» در خصوص تیم بانوان فوتسال ایران است که به جام جهانی رفت. مستند «آگیرا»، مستندی ویژه به لحاظ قصهگویی و درام است. مستند «شاخهای روی آب» درباره شهید طهرانچی است. «آبراه کوچکی در میان هور» مستندی ویژه در ژانر دفاع مقدس است و «هویدا: یک پرتره صوتی»، مستند دیگری است که با موضوع تاریخ سیاسی کشورمان است.
امامقلی درباره مستندسازی برای نوجوانان گفت: تلاش میکنیم مستندسازانمان را اقناع کنیم که برای نوجوانان مستند بسازند. همراه کردن نوجوانان با آثار مستند کار سختی است چراکه متأسفانه سینمای مستند ما دچار جشنواره زدگی شده است.
مدیر مرکز مستند سوره درباره حمایت از مستندسازان در مرکز مستند سوره گفت: مهمترین روش حمایت از مستندسازان ارائه طرح است که پس از آن ما از آنها در بعد مالی حمایت کنیم. سقف و محدودیتی برای حمایت وجود ندارد، مگر اینکه در محتوای اثر سنخیتی با حوزه هنری نبینیم. همین امسال مستندی با موضوع فوتسال بانوان داریم و فوتسال بانوان در تلویزیون هم نشان داده نمیشود، اما ما از آن مستند ساختیم.
امامقلی در مورد استفاده از تجربه جشنواره عمار برای اکرانهای سیار نیز خاطر نشان کرد: عماریار یکی از بسترهای پخش ماست و از تجربه جشنواره عمار استفاده کردیم. من نمیخواهم تجربه جدیدی از اکران سیار داشته باشم.
