در حالیکه تهران هر روز با میلیونها سفر درونشهری از خواب بیدار میشود، بزرگراهها بیش از همیشه زیر فشار سرعت، ازدحام و رفتارهای پرخطر رانندگان قرار میگیرد. تازهترین دادههای پلیس راهور تهران بزرگ نشان میدهد ۵۸ درصد تمام تصادفات فوتی امسال در همین معابر پرسرعت رخ دادهاست؛ آماری که زنگ خطری جدی برای مدیریت تردد در پایتخت محسوب میشود.
سرهنگ رابعه جوانبخت، رئیس اداره تصادفات پلیس راهور تهران بزرگ، به «جوان» میگوید که با آغاز فصل پاییز و افزایش رفتوآمدهای درون کلانشهری، سهم بزرگراهها از حوادث مرگبار بیشتر هم شدهاست. جوانبخت میگوید بزرگراهها ذاتاً پرخطرترند؛ سرعت بالاتر، خطای کمتر و احتمال برخورد سنگینتر. همین ترکیب باعث شده مرگ در این معابر، در صورت وقوع حادثه، بسیار محتملتر باشد. بهگفته او، الگوی رفتاری رانندگان نیز در بروز این حوادث مؤثر است.
پررنگتر بودن نقش مردان در حوادث مرگبار
تحلیل پلیس از جانباختگان امسال نشان میدهد: که ۸۹ درصد متوفیان مرد و ۱۱ درصد زنان هستند. به گفته جوانبخت، بخشی از این اختلاف به نوع تخلفات ترافیکی در ساعات خاص برمیگردد: «تخلفاتی که با جسارت بیشتر و هنجارشکنی شدیدتر همراه است؛ از جمله سرعتهای غیرمجاز و تغییر مسیرهای ناگهانی، معمولاً در ساعات پایانی شب رخ میدهد و عمدتاً مردان مرتکب آن میشوند.»
موتورسیکلت؛ رکورددار مرگ در بزرگراه
بزرگراههای تهران با وجود محدودیتهای قانونی، هنوز میزبان حجم بالایی از موتورسیکلتها هستند؛ وسایلی که با سرعت زیاد، توقفهای ناگهانی و گاهی ورود به خطوط اضطراری، سهم بالایی در تصادفات دارند. طبق آمار پلیس، از ابتدای سال ۱۴۰۴ تاکنون، سهم گروههای مختلف از تلفات بزرگراهی پایتخت چنین بودهاست: موتورسیکلت: ۴۸ درصد (رتبه اول)، عابر پیاده: ۳۱ درصد (رتبه دوم)، سواری: ۲۰درصد و سایر موارد: یک درصد
جوانبخت میگوید: «واژگونی موتورسیکلت در سرعت بالا یکی از اصلیترین دلایل مرگ این گروه است. بسیاری از این حوادث بدون برخورد و صرفاً بر اثر از دست رفتن کنترل وسیله نقلیه رخ میدهد.»
عابران؛ قربانیان بیصدای بزرگراهها
جایگاه دوم تلفات بزرگراهها به عابرین پیاده اختصاص دارد؛ رفتوآمدهایی که در بسیاری موارد خارج از مسیرهای تعریفشده رخ میدهد. جوانبخت این روند را «یک زنگ خطر جدی» میداند و تأکید میکند باید فرهنگ عبور ایمن و استفاده از پلهای عابر بیش از گذشته جدی گرفته شود.
دوچرخه ممنوع، اما همچنان در بزرگراه
پلیس بار دیگر هشدار داده که بزرگراهها به هیچوجه مسیر ایمن و مناسب دوچرخهسواران نیستند. به گفته کارشناس پلیس راهور، عبور دوچرخه در بزرگراه حتی با بهترین مهارت هم خطر مرگبار دارد و باید از مسیرهای طراحیشده برای دوچرخه استفاده شود.
اولین اشتباه، آخرین اشتباه
در بخش پایانی، جوانبخت به یکی از مهمترین عوامل تصادفات مرگبار اشاره میکند: خستگی، خوابآلودگی و سرعت غیرمجاز. رانندگانی که مسیرهای طولانی را پشت سر میگذارند، بدون استراحت کافی وارد بزرگراهها میشوند؛ جایی که کوچکترین لغزش میتواند جان آنها و دیگران را بگیرد. او میگوید: «در بزرگراه، اولین اشتباه میتواند آخرین اشتباه باشد. از رانندگان میخواهیم با دقت دوبرابر حرکت کنند.»
