جوان آنلاین: دیدار دیشب نماینده دونالد ترامپ با رئیسجمهور روسیه در کرملین، حس رهاشدگی را بیش از هرموقع دیگری به اروپا تزریق کرد، وضعیتی که در کنار طرح یکطرفه ترامپ برای پایان جنگ اوکراین، دولتها، ارتشها و نهادهای امنیتی اروپا را بهتدریج به سمت سناریویی میبرد که تا چند ماه پیش برای بسیاری «غیرقابل تصور» بود؛ احتمال جنگ با روسیه ظرف سه تا چهار سال آینده. رهبران اروپایی که از جزئیات نسخه اولیه طرح ترامپ برای پایان جنگ اوکراین شوکه شدهاند، حالا احساس میکنند واشینگتن دیگر نه تنها ضامن امنیت آنان نیست، بلکه ممکن است با توافقی دوجانبه با مسکو، اروپا را در برابر تهدید روسیه «رها» کند. ایتالیا خواستار تعجیل اتحادیه اروپا در ایجاد یک ساختار دفاعی مشترک شده و وزیر خارجه مجارستان هم با استناد به اسناد بالادستی اروپا گفته که آنها خودشان را برای جنگ با روسیه تا ۲۰۲۹ آماده میکنند.
چند هفته است که اظهارنظرهایی کمسابقه از مقامهای ارشد اروپایی منتشر شده که تصویری روشنتر از نگرانی امنیتی بیسابقه پیش روی میگذارد. بعد از اظهارنظر چند روز قبل ویکتور اوربان، نخستوزیر مجارستان که گفته بود اعتراف به شکست اوکراین در جنگ «یک زلزله سیاسی بزرگ در اروپا ایجاد خواهد کرد» و هشدار داد که پایتختهای اروپایی بر اساس ارزیابیهای امنیتی مشترک، احتمال درگیری با مسکو ظرف چهار سال آینده را «واقعی» تلقی میکنند، حالا پیتر سیجارتو، وزیر خارجه مجارستان هم میگوید که سند راهبردی جدید اتحادیه اروپا دوره ۲۰۲۵ تا ۲۰۲۹ را «دوران خطر بالا» توصیف کرده و تلویحاً از احتمال جنگ با روسیه در همین بازه سخن گفته است. او به خبرنگاران گفته است: «اسناد راهبردی که نقشه راه رسمی اتحادیه اروپا هستند، احتمال وقوع درگیری با روسیه تا سال ۲۰۳۰ را پیشبینی کرده و اعضای این اتحادیه را برای آمادهسازی نظامی تشویق میکنند.» همزمان، «سرجیو ماتارِلا» رئیسجمهور ایتالیا روز سهشنبه درباره عواقب عدم موفقیت اروپا در ایجاد یک ساختار دفاعی واحد هشدار داد و خواستار تعجیل در ایجاد یک ساختار دفاعی مشترک شد. ماتارلا در سخنرانی خود در مجمع گفتوگوی ایتالیا و اسپانیا اظهار داشت: «امروز، ناکامی در ایجاد یک دفاع مشترک اروپایی، تمام پیامدهای قابلتوجه عدم اقدام در فرآیند ادغام را نشان میدهد.»
احیای خدمت سربازی
روندهای نظامی در اروپا نیز بازتاب پیشبینیهایی مشابهند. فرانسه با سرعتی بیسابقه در حال گسترش سیستم داوطلبان نظامی جوان است و هدفگذاری کرده تا سال ۲۰۳۵ دستکم ۵۰ هزار نیروی جوان آمادهبهخدمت داشته باشد. آلمان، پس از دههها تعلل، مأموریت بازسازی ارتش را با بودجهای عظیم آغاز کرده و برخی ایالتهای آن آشکارا از احیای خدمت سربازی سخن میگویند. کشورهای بالتیک رزمایشهای اضطراری برگزار میکنند و لهستان با لحنی کمسابقه گفته در حال برنامهریزی برای «دفع تهدید مستقیم روسیه» است. ارزیابیهای مشابه در روسیه نیز به وضع موجود دامن زده است. دیمیتری پسکوف، سخنگوی ریاست جمهوری روسیه روز سهشنبه گفت که «اروپا جنگ در اوکراین را پیش میبرد» و ادامه داد: «اروپا همچنان فقط به جنگ فکر میکند، حتی با وجود اینکه دولت ترامپ تلاشهای فوقالعادهای برای دستیابی به یک توافق صلحآمیز انجام میدهد». پسکوف «تضمین یک سیستم امنیتی پان- اروپایی» را مهم خوانده و گفته که «ما میخواهیم مشکلات امنیتی خود را برای نسلهای آینده حل کنیم و معماری آینده امنیت اروپا را برای نسلهای آینده تضمین کنیم. این برای ما و همچنین برای حل آن از اهمیت بالایی برخوردار است.» سرویس اطلاعات خارجی روسیه نیز روز سهشنبه اعلام کرد که فرانسه همچنان به دنبال گزینههایی برای مشارکت مستقیم در درگیریهای اوکراین است و البته این هشدار را هم صادر کرده که در صورت دخالت مستقیم نیروهای مسلح روسیه در اقدامات نظامی در اوکراین، شرکتهای نظامی خصوصی فرانسوی به هدف اصلی و مشروع نیروهای مسلح روسیه تبدیل خواهند شد.
حس رهاشدگی اروپا
دیشب پوتین در کرملین میزبان استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ بود. «دیمیتری پسکوف» سخنگوی کرملین میانجیگری امریکا در حل بحران اوکراین را مؤثر خوانده و گفته که «دولت ترامپ تلاشهای فوقالعادهای برای دستیابی به یک توافق صلحآمیز انجام میدهد»، طرحی که اروپاییان با تردید جدی به آن نگاه میکنند. بعد از کاهش بندهای طرح ترامپ از ۲۸ به ۲۲، سیانان دیروز گزارش کرد که دولت امریکا طرح جدیدی ارائه کرده که به موجب آن اوکراین میتواند آرمان عضویت در ناتو را همچنان در قانون اساسی خود نگه دارد، اما در عمل و برای همیشه از پیوستن به این پیمان نظامی محروم میشود.
در حالی که «امانوئل ماکرون» رئیسجمهور فرانسه در کنفرانس مطبوعاتی روز سهشنبه با «ولودیمیر زلنسکی» همتای اوکراینی خود گفت: «هنوز طرح نهایی در مورد مسائل ارضی وجود ندارد و این موارد فقط توسط رئیسجمهور زلنسکی قابل نهایی شدن است». «کایا کالاس» کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا پا از این هم فراتر گذاشته و ابراز نگرانی کرده که مذاکرات امریکا و روسیه ممکن است فشار بر کییف برای دادن امتیاز را افزایش دهد: «من میترسم که تمام فشارها بر قربانی وارد شود، یعنی اوکراین باید امتیاز و تعهداتی بدهد. در حالی که برای داشتن صلح، نباید تمرکز خود را از دست بدهیم که در واقع روسیه این جنگ را آغاز کرده و روسیه این جنگ را ادامه میدهد و روسیه است که واقعاً هر روز غیرنظامیان و زیرساختهای غیرنظامی را هدف قرار میدهد تا تا حد امکان خسارت وارد کند.» گاردین نوشته که با وجود تغییراتی که در طرح ترامپ ایجاد شده، متحدان اروپایی اوکراین همچنان نگران هر طرحی هستند که میتواند تغییر اجباری مرزها را تثبیت کند و در عین حال، به گفته آنها، «جنایات جنگی را مجازات نکند.» در حالی که «کریستین فرویدینگ» ژنرال آلمانی به تازگی در گفتوگو با آتلانتیک فاش کرد که وزارت دفاع امریکا تماسهای خود با وزارت دفاع آلمان، بهویژه در موضوع اوکراین را تعلیق کرده است. رودیون میروشنیک، سفیر ویژه وزارت خارجه روسیه [در امور جنگی اوکراین]در گفتوگو با کانال تلویزیونی «سولویوف لایو» گفته که کشورهای اروپایی و اوکراین پیش از دیدار ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه با استیون ویتکاف نماینده ویژه رئیسجمهور امریکا دچار «اضطراب شدید» شدهاند. او به سفر عجولانه زلنسکی به پاریس اشاره کرده و میگوید که این نیز خود گواهی بر این موضوع است؛ این رفتار نشان میدهد که اوکراین و اروپا در این مورد بهشدت مضطرب هستند.
