جوان آنلاین: مقامات دولت ترامپ روند گفتوگوها با اوکراین برای دستیابی به صلح با روسیه را سازنده و مثبت میدانند، اما اخبار مخابرهشده از کییف و رسانههای غربی نشان میدهد هنوز توافقی بر سر مفاد نسخه نهایی صلح حاصل نشده است. عدم عضویت اوکراین در ناتو و واگذاری سرزمینهای اشغالی به روسیه همچنان مانع اصلی در مذاکرات به شمار میرود و این وضعیت نشان میدهد که هرچند گفتوگوها پیشرفتهایی داشته، مسیر رسیدن به صلح پایدار و مورد قبول همه طرفها همچنان پرچالش است.
گزارشهای جدید از مذاکرات امریکا و اوکراین در فلوریدا نشان میدهد که بحثها درباره انصراف عملی کییف از پیوستن به ناتو و واگذاری بخشی از اراضی شرقی وارد مرحلهای حساس شده است. اگرچه جزئیاتی از روند مذاکرات یکشنبه شب به بیرون درز نکرده است، اما اظهارات مقامات ارشد واشینگتن از سازنده بودن آن حکایت دارد. دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا دیروز گفت که گفتوگوها درباره اوکراین بهخوبی پیش میرود و ما میخواهیم جنگ متوقف شود. مارکو روبیو، وزیر خارجه امریکا نیز اعلام کرد که نسبت به روند مذاکرات صلح بین اوکراین و طرفهای دیگر خوشبین است و ابراز امیدواری کرد این گفتوگوها به راهحلی پایدار منجر شود.
رستم عمروف، مشاور امنیت ملی اوکراین نیز پس از مذاکرات با مقامات واشینگتن در تلگرام نوشت: «ما پیشرفت قابلتوجهی در پیشبرد صلح عادلانه و نزدیک کردن مواضع خود به مواضع طرف امریکایی داشتهایم. اهداف کلیدی ما، یعنی امنیت، حاکمیت و صلح قابلاعتماد بدون تغییر باقی مانده و طرف امریکایی نیز در آن سهیم است».
با این حال، یک منبع مطلع از مذاکرات به شبکه سیانان گفت: «خیلی زود است که بگوییم همه چیز را اینجا نهایی کردهایم، زیرا هنوز کارهای زیادی باید انجام شود». او با اشاره به اینکه پیشرفتهای احتمالی در برخی زمینهها ممکن است حاصل شود، افزود: «جلسه بسیار فشرده بود و مشکلسازترین جنبههای پیشنهادهای صلح به تفصیل مورد بحث قرار گرفت.»
بنابر گزارش سیانان، یکی از مشکلسازترین جنبههای پیشنهاد صلح اولیه ایالات متحده که۲۸ مادهای بود، شرط انصراف رسمی اوکراین از پیوستن به ناتو است یک خواسته کلیدی روسیه برای پایان دادن به جنگ و چیزی که مقامات اوکراینی همچنان آن را رد میکنند. منبع سیانان اکنون میگوید که مذاکرهکنندگان این سناریوی احتمالی را مورد بحث قرار دادهاند که در آن اوکراین عملاً از پیوستن به اتحاد نظامی غرب از طریق ترتیباتی که باید به طور مستقیم بین کشورهای عضو ناتو و مسکو مذاکره شود، منع شود.
به گفته دو مقام اوکراینی رایزنیها در فلوریدا بر سر محل تعیین مرز با روسیه تحت یک توافق صلح متمرکز بود. این موضوع از آنجایی بسیار حائز اهمیت است که «ولادیمیر پوتین» رئیسجمهور روسیه که انتظار میرود روز سهشنبه در کرملین با «استیو ویتکاف» فرستاده رئیسجمهور امریکا دیدار کند، تأکید دارد مسکو تا زمانی که کل منطقه دونباس در شرق اوکراین را کنترل نکند، متوقف نخواهد شد.
اوکراینیها زیر بار نمیروند
با اینکه ترامپ قصد دارد اوکراین را مجاب کند از برخی اصول امنیتی خود عدول کرده و مسیر را برای توقف درگیریها هموار کند، به نظر میرسد اوکراینیها زیر بار برخی شروط نمیروند. تارنمای «آربیسی اوکراین» دیروز در گزارشی نوشت: واشینگتن و کییف در دیدارهای اخیر نتوانستند درباره نسخه نهایی پیشنویس توافق صلح درباره جنگ اوکراین تصمیمگیری کنند. مسائل حلنشده، محور مذاکرات بود و چارچوب توافق نهایی که در ژنو مطرح شده بود، مورد بحث قرار نگرفت. در جریان مذاکرات، هیئت اوکراینی همچنین تلاش کرد توضیح دهد چرا مقامات کییف قصد ندارند برنامههای خود را برای پیوستن به ناتو کنار بگذارند. آربیسی به نقل از منابع آگاه نوشت: هیئت امریکایی در مذاکرات اخیر، بر لزوم عقبنشینی کییف از موضوع عضویت در ناتو تأکید کرد. انبیسینیوز هم دیروز گزارش داد که نیروهای مسلح اوکراین حتی اگر به آنها دستور داده شود، از دونباس عقبنشینی نخواهند کرد. لازم به ذکر است که ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین بهرغم موافقت با کلیات طرح ترامپ، از واگذاری سرزمینهای اشغالی به روسیه خودداری میکند. او واگذاری سرزمین را هم پایه شرافت و عزت و غرور اوکراینیها اعلام و تصمیمگیری درباره آن را مشابه «زمستان سخت» توصیف کرده است. بنابراین، اگر دولتمردان و نظامیان کییف با این شرط دیکته شده در طرح ترامپ مخالفت کنند، بعید است که صلحی اتفاق بیفتد، زیرا روسیه کنترل سرزمینهای اشغالی را پیششرط رسیدن به صلح و توقف جنگ اعلام کرده و مادامی که کییف در این زمینه مقاومت میکند، طرحهای به اصطلاح صلح ترامپ نیز تنها روی کاغذ باقی خواهد ماند.
از سوی دیگر، اروپاییها هم که از روند صلح اوکراین کنار گذاشته شدهاند رضایتی از این طرح ترامپ ندارند. «کایا کالاس» رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز دیروز درباره گفتوگوهای دوجانبه واشینگتن و کییف گفت: ما فقط شنیدیم که مذاکرات سخت، اما سازنده بود. به گزارش شبکه راشاتودی، این دیپلمات اروپایی تأکید کرد: «ما هنوز نتایج را نمیدانیم. من امروز با وزیر دفاع و وزیر خارجه اوکراین صحبت میکنم. یک هفته آینده دورهای بالقوه تعیینکننده برای دیپلماسی جنگ اوکراین خواهد بود». اروپاییها بارها هشدار دادهاند که طرح ترامپ نوعی امتیازدهی گسترده به روسیه محسوب میشود. به اعتقاد آنها این طرح نه تنها مانع پیشروی روسیه در مرزهای اوکراین نمیشود بلکه میتواند در بلندمدت سایر کشورهای اروپایی را نیز در معرض تهدید قرار دهد. این دیدگاه، تردید جدی درباره اثرگذاری واقعی طرح ترامپ و پیامدهای امنیتی آن برای معماری امنیتی قاره اروپا ایجاد کرده است.
