جوان آنلاین: با اینکه وضعیت راه‌های روستایی بعد از انقلاب به طرز چشمگیری تغییر یافته و متحول شده، اما هنوز هم راه طولانی برای رسیدن به وضعیت مطلوب باقی است. چهارمحال و بختیاری از جمله استان‌های ایران است که به دلیل ظرفیت‌های بالای کشاورزی، صنایع دستی و گردشگری چشم انتظار درست شدن راه‌های روستاهایش است. توجه به زیرساخت‌های مورد نیاز در راه‌های روستایی این استان، تنها یک پروژه و اقدام عمرانی نیست، بلکه سرمایه‌گذاری برای امنیت غذایی، رونق اقتصادی و عدالت اجتماعی است. شاید بتوان گفت هیچ سرمایه‌گذاری دیگری به‌اندازه احداث یک جاده ایمن و استاندارد نمی‌تواند در زندگی روزمره کشاورزان سختکوش این استان تغییر ایجاد کند.
چهارمحال و بختیاری که به تولید انواع محصولات کشاورزی شهرت دارد و به دلیل داشتن روستا‌ها و منطقه جذاب گردشگری می‌تواند به یکی از قطب‌های گردشگری ایران تبدیل شود، هنوز هم درگیر مشکلات زیادی در راه‌های روستایی است. بر اساس آمار وجود ۳۲۴ کیلومتر راه خاکی در این استان که نیاز فوری به روکش آسفالت و بهسازی دارند، دسترسی به بسیاری از روستا‌ها را به ویژه در فصول بارندگی با معضلات زیادی روبه‌رو کرده است.
با اینکه دسترسی مناسب جاده‌ای، موتور محرک توسعه اقتصادی و اجتماعی در تمام مناطق به خصوص روستا‌ها به شمار می‌آید، اما در چهارمحال و بختیاری هم مثل دیگر نقاط ایران مسئولان امر کار‌های زمین مانده را به محدودیت اعتبارات برای اجرای این پروژه‌ها ربط می‌دهند. هر چند در سال جاری عملیات احداث و تکمیل ۱۲۰ کیلومتر راه روستایی در دست اجراست، اما رفع نواقص نیازمند سرعت بیشتری است. گزارش‌ها نشان می‌دهند، وجود ۱۷۷ پل در مسیر‌های فرعی و روستایی که نیازمند بازسازی هستند، ایمنی سفر‌ها را تحت تأثیر قرار داده است.
همچنین در بسیاری از مسیر‌های روستایی، نقاط حادثه‌خیز شناسایی شده که برای ایمن‌سازی آنها نیاز به اقداماتی مانند حاشیه‌سازی و نصب علائم راهنمایی است. در کنار اینها برخورداری از راه مناسب آسفالته یکی از شاخص‌های مهم توسعه برای تسریع در عرضه محصولات کشاورزی به مصرف‌کنندگان است. این امر موجب پایین آمدن هزینه حمل و نقل و جلوگیری از ضایعات محصولات فاسدشدنی می‌شود.
رفع نقاط حادثه‌خیز
در سال ۱۴۰۳ یک پژوهش علمی بر وضعیت چهارمحال و بختیاری انجام شد که نتایج آن نشان داد در برخی مناطق روستایی مانند نافچ، شمس‌آباد، گندمان و جونقان، نظام بهره‌برداری کشاورزی «کاملاً ناپایدار» است. اگرچه این پژوهش به صورت مستقیم نقش راه را بررسی نکرده بود، اما دسترسی ناکافی به زیرساخت‌ها از جمله عوامل مؤثر در چنین ناپایداری‌هایی محسوب می‌شود.
بر همین اساس کارشناسان معتقدند تکمیل پروژه‌های راه‌سازی موجب افزایش دسترسی مردم روستایی به خدمات و بازار‌ها می‌شود. برای نمونه، پروژه راهبردی محور اردل- دوپلان، علاوه بر کاهش مسافت و زمان سفر، دسترسی بهتر به شبکه ترانزیتی جنوب کشور را فراهم می‌کند.
محمد سلامیان، کارشناس حوزه راه‌های استانداری چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه برخی محور‌های استان به دلیل حجم بالای تردد و ویژگی‌های فنی به کانون‌های اصلی تصادفات تبدیل شده‌اند، می‌گوید: «در برخی ایام سال، محور‌های شهرکرد- فرخشهر، سورشجان- شهرکرد و بروجن- گندمان بالاترین حجم ترافیک را دارند. بر همین اساس جاده ترانزیت شهرکرد به خوزستان یکی از محور‌های شریانی کشور محسوب می‌شود که روزانه شاهد بیش از ۴۲ هزار تردد است. این محور همراه محور‌های لردگان و بروجن بیشترین حوادث جاده‌ای را به خود اختصاص می‌دهند. با تمام این تفاسیر در کل استان، ۴۹ نقطه حادثه‌خیز شناسایی شده که آشکارسازی و رفع نواقص این نقاط برای کاهش تصادفات ضروری است.»
در همین راستا معاون برنامه‌ریزی و مدیریت منابع وزارت راه و شهرسازی نیز گفته است در حوزه راه‌ها، ضعف‌های مشهودی در سطح استان وجود دارد که موجب حوادث جاده‌ای شده است و در این باره صحبت‌هایی انجام شده که تصمیماتی در رابطه با افزایش ایمنی راه‌های استان صورت گیرد.
سیدعبدالله ارجایی اعلام کرده است پروژه‌های راه‌سازی شهرستان‌های لردگان، خانمیرزا و فلارد مشکل تأمین منابع مالی ندارد؛ پیمانکاران در محور‌های اصلی منتهی به این شهرستان‌ها در حال فعالیت هستند و اقدامات آنها مثبت ارزیابی می‌شود و تا پایان امسال به این پروژه‌ها تخصیص ۱۱۰ درصدی داده می‌شود.
راه‌های روستایی و محرومیت‌زدایی
طی دهه‌های اخیر، نبود راه‌های مناسب در چهارمحال و بختیاری، موجب ترک اجباری روستا‌ها و کاهش فعالیت‌های کشاورزی و دامداری شده بود ولی با توسعه جاده‌ها این روند معکوس شده و به پیشرفت اقتصادی مناطق محروم کمک شایانی کرده است.
گزارش‌ها از اقدامات در سطح ملی نشان از یک جهش زیرساختی دارد که چهارمحال و بختیاری را هم در بر می‌گیرد. این تحول به ویژه در بخش راه‌های روستایی و محرومیت‌زدایی متمرکز بوده و توانسته است پیامد‌های اجتماعی و اقتصادی مثبتی را برای ساکنان مناطق کمترتوسعه‌یافته به ارمغان آورد.
ترکیب شبکه راه‌ها نشان می‌دهد از کل این شبکه در چهارمحال و بختیاری، سهم بزرگراه‌ها ۲۷۰کیلومتر، راه‌های اصلی ۷۵۸ کیلومتر، راه‌های فرعی ۲۸۴ کیلومتر و راه‌های روستایی ۲ هزار و ۴۱۶ کیلومتر است. مابقی به راه‌های شوسه و خاکی اختصاص دارد. از مجموع راه‌های فرعی و روستایی، حدود ۷۵۰ کیلومتر نیاز فوری به روکش آسفالت دارند. همچنین ۶۳۸ کیلومتر از راه‌های استان همچنان شوسه و خاکی هستند که بهسازی ۳۲۴ کیلومتر از آنها ضروری است.
به هر حال چهارمحال و بختیاری با وجود دارا بودن همین ۲۷۰ کیلومتر بزرگراه، شاهد حجم بالایی از تردد‌های ترانزیتی به سمت استان‌های جنوبی است. این موضوع به همراه مشکلات زیرساختی مانند نقص در جداسازی مسیر‌ها و وجود نقاط حادثه‌خیز متعدد، موجب شده است این استان با چالش‌های جدی در حوزه ایمنی راه‌ها مواجه باشد. در سال جاری، اگرچه آمار جانباختگان تصادفات ۱۰درصد کاهش یافته، اما تعداد مصدومان ۲۰درصد افزایش داشته است و به طور کلی تعداد تصادفات ۳۸ درصد رشد را نشان می‌دهد.
