جوان آنلاین: یکی از گام‌های اساسی و کلیدی در زمینه تحقق نظام مالیاتی کارآمد و دقیق، حذف ممیزمحوری و جایگزینی آن با نظام مالیاتی داده‌محور است.
در این زمینه حرکت به سمت هوشمندسازی از جمله اصلی‌ترین اقدامات اصلاحی در نظام مالیاتی است که در سالیان گذشته با تکمیل سامانه مؤدیان و تقاطع‌گیری داده‌ها از نظام بانکی، داده‌های حوزه معاملات منقول، غیرمنقول و همچنین اطلاعات حوزه بیمه‌ها در حال وقوع است.
یکی از اصلی‌ترین راهکار‌ها در زمینه هوشمندسازی، حرکت به سمت فاکتور الکترونیک یا همان صورتحساب الکترونیک است که به کمک هوشمندسازی در نظام مالیاتی در حال استقرار کامل این مدل از صورتحساب به جای صورتحساب‌های کاغذی هستیم.
در تابستان سال ۱۴۰۱ و زمانی که در ابتدای راه تکمیل سامانه مؤدیان بودیم، حجم صورتحساب کاغذی معادل ۱۰۰ درصد کل صورتحساب‌ها بود ولی حالا با حرکت به سمت نظام مالیاتی هوشمند و داده‌محور، این آمار به زیر ۱۰ درصد رسیده و قرار است در دی ماه ۱۴۰۴، به طور کامل شاهد استقرار نظام مالیاتی هوشمند باشیم، به نحوی که هیچ یک از صورتحساب‌های کاغذی و فیزیکی در سامانه مؤدیان تأیید نخواهند شد.
سبحانیان، رئیس سازمان امور مالیاتی کشور ضمن تأکید بر آمادگی زیرساخت‌های نظام مالیاتی برای تحقق هوشمندسازی نظام مالیاتی، با اشاره به فاقد اعتبار شدن صورتحساب‌های کاغذی از اول دی ماه اظهار کرد: زیرساخت‌ها صددرصد آماده است، هرچند ممکن است در مواردی ایراداتی وجود داشته باشد که ما تلاش کرده‌ایم با تمدید مهلت‌ها و اصلاحات سیستمی آن را برطرف کنیم. از ابتدای دی ماه امسال طبق قانون صورتحساب‌های کاغذی دیگر اعتبار نخواهند داشت و تمام اصناف و شرکت‌ها باید از نظام فاکتور و صورتحساب الکترونیکی استفاده کنند. در نظام مالیاتی جدید، مفاهیم تازه‌ای مانند مؤدی خوشنام و سامانه مؤدیان نقش کلیدی دارند. ما ۱۲نوع صورتحساب تعریف کرده‌ایم و باید اطمینان حاصل شود که در حساب‌های تجاری، وجوه غیرتجاری واریز نشود.
هدف ما استقرار نظامی شفاف، منصفانه و کارآمد است که هم دولت و هم مردم از آن منتفع شوند.
در جدول مقابل روند تغییرات صورتحساب کاغذی نسبت به صورتحساب الکترونیک مشاهده می‌شود که فرایند هوشمندسازی نظام مالیاتی طی دو سال اخیر مبتنی بر حذف صورتحساب کاغذی از سامانه مؤدیان و حرکت به سمت استقرار صورتحساب الکترونیک به خوبی در حال انجام بوده است و با شیبی ملایم در حال حذف صورتحساب کاغذی و فیزیکی و جایگزین شدن آن با صورتحساب الکترونیک هستیم که به ایجاد مزایای متعددی برای مؤدیان در رفع مشکلات آنها هنگام پرداخت مالیات و همچنین حمایت‌های ویژه از مؤدیان قانونمدار و شفاف منجر شده است.
همان طور که در جدول مشاهده می‌شود تغییرات مثبتی در زمینه استقرار کامل صورتحساب الکترونیک در سامانه مؤدیان به وقوع پیوسته است و تا یکم دی ماه ۱۴۰۴، همه صورتحساب‌ها الکترونیک خواهند شد که مشکلاتی نظیر رد اعتبار فاکتور‌های مالیاتی از سوی ممیزان به دلیل حضور در فهرست سیاه یا مشخص نبودن نرخ مالیات و همچنین فرار مالیاتی با فاکتور‌های جعلی را از بین خواهد برد و از همه مهم‌تر برای پرداخت مالیات برای معاملات نسیه و اعتباری نیز پس از تسویه نهایی معامله مذکور امکانپذیر خواهد شد.
حمایت واقعی از تولیدکنندگان و پیمانکاران
محسن نقاشی، دبیر فدراسیون غذایی و کشاورزی کشور با اشاره به این موضوع که روند خوبی در زمینه اصلاح نظام مالیاتی کشور آغاز شده و سیاست‌های خوبی در حال اجراست، تصریح کرد: هوشمندسازی روند مالیات‌ستانی و صدور صورتحساب الکترونیک گام مناسبی در حوزه مالیاتی کشور است. در ابتدای راه قرار داریم و نیاز است مشکلاتی که در عمل وجود دارد و مشاهده می‌شود، از بین برود.
وی ادامه داد: با ادامه روند فعلی مبنی بر اصلاح نظام مالیاتی و اقتصادی کشور و اعمال سیاست‌های صحیح در راستای رفع مشکلات، اتفاقات خوبی خواهد افتاد.
دبیر فدراسیون صنایع غذایی و کشاورزی کشور خاطرنشان کرد: هوشمندسازی روند دریافت مالیات و صدور صورتحساب الکترونیک اقدامات مناسبی در راستای انضباط بخشیدن به روند مالیات‌ستانی در کشور است.
نقاشی گفت: اعمال هر سیاستی نیازمند ارائه آموزش در جامعه است. برای اینکه مردم و مؤدیان بتوانند به راحتی با سازوکار‌های هوشمند همراه شوند، نیاز است آموزش‌های لازم به آنها داده شود، همچنین کارمندان ادارات مرتبط با این امر نیز باید آموزش ببینند و آماده استفاده از این روش‌های هوشمند و جدید شوند، از این رو زمانبندی حدود دو ساله برای افزایش صورتحساب‌های الکترونیک در سامانه مؤدیان مناسب بوده است.
وی ادامه داد: صدور صورتحساب الکترونیک به معنی فاصله گرفتن از روش‌های دستی و ممیزمحور است که مشکلاتی را برای اقتصاد ایجاد می‌کرد. این روش‌ها کند و زمانبر بودند و دقت زیادی در آنها وجود نداشت. روش‌های هوشمند مالیات‌ستانی نسبت به روش‌های قدیمی به لحاظ افزایش سرعت و دقت در انجام کار‌ها مزیت دارد. دبیر فدراسیون صنایع غذایی و کشاورزی کشور در پایان خاطرنشان کرد: اگر می‌خواهیم از روند هوشمندسازی امور به نحو احسنت بهره ببریم، از بین بردن مشکلات فعلی اهمیت بالایی دارد و باید توجه ویژه به آنها داشته باشیم. به طور مثال، یکسری اسناد حسابداری در یک اداره ثبت می‌شود، اما اداره بعدی اصلاً اطلاعی از آن ندارد و نوعی سردرگمی به وجود می‌آید.
با صورتحساب الکترونیک این مشکلات حل و حمایت ویژه‌ای نیز از پیمانکاران و تولیدکنندگان انجام خواهد شد زیرا پرداخت مالیات پس از تسویه معاملات نسیه در قالب صورتحساب الکترونیک انجام خواهد شد که حمایت از سرمایه در گردش تولید است.
افزایش دقت در اخذ مالیات و حل مشکلات مؤدیان
سیدحمید حسینی، رئیس کمیسیون اصل۴۴ و محیط کسب‌و‌کار اتاق بازرگانی ایران با اشاره به این موضوع که هوشمندسازی روند مالیات‌ستانی در کشور و صدور صورتحساب الکترونیک اقدام مناسبی در راستای افزایش کارآمدی نظام مالیاتی کشور است، تصریح کرد: وقتی امور در بستر الکترونیک انجام می‌شوند و از روند‌های دستی و ممیزمحور فاصله می‌گیریم، در واقع به سمت افزایش شفافیت حرکت می‌کنیم. این اقدام بسیار مثبت ارزیابی می‌شود.
وی ادامه داد: هر سیاستی که باعث افزایش شفافیت شود و جوانب امور مالیاتی را بیش از پیش برای مردم و مؤدیان روشن کند، مورد تأیید است. استفاده از روند‌های هوشمند و صدور صورتحساب الکترونیک در همین راستاست.
این عضو اتاق بازرگانی خاطرنشان کرد: روند‌های هوشمند مالیات‌ستانی از جمله صدور صورتحساب الکترونیک می‌تواند جلوی بروز خطا‌های انسانی را بگیرد. قبلاً رسیدگی به پرونده‌ها و اظهارنامه‌ها از سوی مأموران مالیاتی انجام می‌شد. در این روند، امکان بروز اشتباه و خطا وجود داشت و همین امر مالیات‌ستانی را از دقت دور می‌کرد.
وی در ادامه گفت: طبقه‌بندی شرکت‌ها مبتنی بر اطلاعات قبلی فروش و تقاطع‌گیری داده‌های بانکی اتفاق مثبتی است که به کاهش صدور فاکتور‌های جعلی و در راستای حمایت از مؤدیان قانونمدار منجر می‌شود، بنابراین استقرار صورتحساب الکترونیک و کاهش صورتحساب‌های کاغذی و فیزیکی که به وقوع سوءاستفاده و جعل منجر می‌شدند نه تنها به شفافیت در بازار و معاملات خواهد انجامید بلکه به نفع مؤدیان شفاف و تولیدکنندگانی است که مالیات خود را کامل پرداخت می‌کردند و به ضرر فراریان مالیاتی است.
رئیس کمیسیون اصل۴۴ و محیط کسب‌و‌کار اتاق بازرگانی ایران خاطرنشان کرد: در شرایط فعلی که شاهد تورم و تحریم هستیم، فعالیت اقتصادی قانونمند در بخش‌های مولد کار سختی است. حاکمیت باید با استفاده از سازوکار‌هایی مانند دریافت مالیات پس از تسویه نهایی و اعتبارسنجی شرکت‌ها به منظور مقابله با فاکتورسازی به کمک مؤدیان قانونمند بیاید.
