جوان آنلاین: تهران دیگر فقط شهری پر‌ترافیک نیست؛ خیابان‌هایش به پارکینگ‌های بی‌پایان بدل شده‌اند. تخلف‌های ساکن، از توقف دوبله گرفته تا پارک در محل‌های ممنوع به پدیده‌ای روزمره و بحران‌زا تبدیل شده‌اند، معضلی که به گفته رئیس پلیس راهور تهران بزرگ، در ۱۵ روز نخست مهرماه بیش از ۳۸۱ هزاربار برگ‌جریمه برایش صادر شده است.
پایتخت در سال‌های اخیر با گره‌ای پیچیده‌تر از همیشه روبه‌روست؛ گرهی نه در طرح‌های عمرانی یا پروژه‌های شهری، بلکه در رفتار روزمره شهروندان. تخلف‌های ساکن که در ظاهر کوچک و موقتی به نظر می‌رسند، امروز چنان گسترده شده‌اند که چهره شهر را تغییر داده‌اند و در مواردی به نزاع، درگیری و حتی وقوع جرم‌های سنگین منجر می‌شوند.
نظم ترافیک شهری در خطر
براساس اعلام سردار سیدابوالفضل موسوی‌پور، رئیس پلیس راهور تهران بزرگ، تنها در نیمه نخست مهرماه ۱۴۰۴، بیش از ۳۸۱ هزار تخلف ساکن در سطح پایتخت ثبت شده است، آماری که به گفته او «زنگ خطر جدی برای نظم ترافیکی شهر» به‌شمار می‌رود. سردار موسوی‌پور در گفتوگو با «جوان» با اشاره به جزئیات این تخلفات می‌گوید: «در ۱۵ روز نخست مهرماه، بخش عمده‌ای از تخلفات مربوط به توقف دوبله، توقف در محل ایستادن ممنوع، توقف در حریم تقاطع‌ها و توقف وسایل نقلیه عمومی خارج از ایستگاه‌های تعیین شده بود. برخی رانندگان نیز خودرو‌های خود را برای فروش کالا در حاشیه خیابان‌ها پارک می‌کنند که مصداق آشکار سد معبر است.»
وقتی شهر به پارکینگ تبدیل می‌شود
به گفته رئیس پلیس راهور، خیابان‌های پایتخت در بسیاری از ساعات شبانه‌روز عملاً کارکرد عبور و مرور خود را از دست داده‌اند و به محل توقف‌های طولانی خودرو‌ها تبدیل شده‌اند: «توقف‌های غیرمجاز در حاشیه معابر، نه‌تنها حرکت خودرو‌ها را کند می‌کند، بلکه در مواقع اضطراری، مسیر‌های امدادرسانی را نیز مسدود می‌سازد. این وضعیت به افزایش زمان سفر، مصرف سوخت و آلودگی هوا دامن می‌زند.»
آمار جزئی نشان می‌دهد ۹۵ هزار و ۹۱۹ مورد توقف دوبله، ۸۹ هزار و ۱۳۲ مورد توقف در محل ایستادن ممنوع و ۱۲۸ هزار و ۸۱۳ مورد سد معبر و اختلال در عبور و مرور در همین بازه کوتاه ثبت شده است.
نزاع بر سر جای پارک؛ از درگیری تا جرم
تخلف‌های ساکن تنها یک ناهنجاری ترافیکی نیستند، بلکه به گفته کارشناسان، منشأ بسیاری از تنش‌ها و حتی جرائم شهری هستند. درگیری‌های خیابانی، نزاع‌های بر سر جای پارک و حتی برخی پرونده‌های قتل در پایتخت، ریشه در همین رفتار‌های ساده، اما ناپایبند به قانون دارند. در کنار آن، برخی معابر و بزرگراه‌ها، به‌ویژه در مناطق جنوبی و شرقی شهر، توسط وانت‌های میوه‌فروش یا خودرو‌های دستفروش اشغال شده‌اند، پدیده‌ای که به گفته پلیس، علاوه بر ایجاد اختلال ترافیکی، پوششی برای برخی فعالیت‌های مجرمانه از جمله خرید و فروش موادمخدر را نیز فراهم کرده است.
کمبود زیرساخت و نیاز به نگاه سیستمی
سردار موسوی‌پور با اشاره به چالش‌های ساختاری مقابله با این حجم از تخلفات خاطرنشان می‌کند: «پلیس راهور از ظرفیت نیروی انسانی و تجهیزات سایبری خود برای کنترل تخلفات استفاده می‌کند، اما تا زمانی که زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی گسترش نیابد و فرهنگ ترافیکی در میان شهروندان نهادینه نشود، ریشه این معضل خشک نخواهد شد.»
او از شهروندان می‌خواهد با رعایت قوانین توقف و پارک، سهم خود را در روان‌سازی ترافیک ادا کنند: «توقف دوبله یا پارک در محل‌های ممنوعه شاید در نگاه اول ساده به نظر برسد، اما می‌تواند مسیر خودرو‌های امدادی را ببندد، موجب تصادف شود و وقت هزاران نفر را هدر بدهد. رعایت قانون، ساده‌ترین راه برای ساختن شهری ایمن‌تر و انسانی‌تر است.»
ضرورت جمعی
تهران امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند بازنگری در الگوی ترافیکی خود است. در شهری که خیابان‌هایش نفس نمی‌کشند و پیاده‌روهایش در تصرف خودروهاست، رعایت قانون دیگر یک انتخاب فردی نیست، ضرورتی جمعی است برای بازگرداندن نظم، آرامش و احترام به حریم عمومی شهر.
