جوان آنلاین: وقتی جهادگران وارد منطقه‌ای می‌شوند، گروهی از مردم فکر می‌کنند جهادگران وابسته به سپاه و بسیج هستند یا از طرف سازمان‌ها و نهاد‌های دولتی حمایت می‌شوند، اما این حقیقت ندارد. درست است که سازمان بسیج سازندگی به عنوان متولی و برنامه‌ریز، مسئولیت سازماندهی گروه‌های جهادی را بر عهده دارد، اما این گروه‌ها اکثراً خودجوش به وجود آمده و با هزینه‌های خودشان سراغ خانواده‌های کم برخوردار در مناطق محروم می‌روند تا گامی در جهت رفع مشکلات‌شان بردارند. سیدمرتضی منفرد، مسئول گروه جهادی «ایران آباد» است که از حدود ۱۰ سال پیش با همراهی دوستانش این گروه را تشکیل داده و حالا مسئولیت آن را برعهده دارد.
ابتدا بفرمایید چطور وارد گروه‌های جهادی شده و این راه و روش را برای کمک به هموطنان کم برخوردار انتخاب کردید؟
وقتی کشورت و هموطنانت را دوست داشته باشی، حتماً دغدغه داری که بر اساس آن انتظار داری همه ایرانیان حداقل از یک آرامش نسبی برخوردار باشند. ما نمی‌خواهیم شاهد وجود محرومیت در نقاط مختلف کشور اسلامی باشیم. چرا باید در نقطه‌ای از این کشور دختری به دلیل تأمین نشدن جهیزیه‌اش چندین سال در خانه پدرش بماند در حالی‌که عقد کرده است. ما همه خوب می‌دانیم اگر دختران و پسران به موقع ازدواج کنند بسیاری از معضلات کشور رفع و حتی وضعیت جمعیتی هم بهتر می‌شود. بنابراین وقتی قبل از حضور در گروه‌های جهادی به استان‌های مرزی می‌رفتم می‌دیدم، درد‌هایی وجود دارد که با یک همت عمومی و پای کار آمدن مردم قابل رفع و درمان است. به همین دلیل با جمعی از دوستان تصمیم گرفتیم گروهی را تشکیل دهیم و به صورت سازماندهی شده سراغ روستا‌های کم برخوردار برویم.
گروه جهادی ایران آباد در چه حوزه‌هایی فعالیت دارد؟
ما سعی می‌کنیم به نسبت نیاز هر منطقه وارد میدان شویم و در هر اردوی جهادی بخش اعظمی از کمبود‌های یک روستا را مرتفع کنیم. شاید یکی از افتخارات گروه این باشد که تاکنون توانسته‌ایم بیش از ۱۵ زندانی با جرائم غیرعمد را آزاد کنیم. در میان این زندانیان، مادری بود که به دلیل ضمانت برادر متواری‌اش در بند بود. همه این زندانی‌ها با جرائم غیرعمد با رقم ۵۰میلیون، ۲۰میلیون و حتی ۵میلیون‌تومان بودند. جهادگران تلاش کردند این مادر به خانه برگردد و کنار فرزندانش باشد؛ اتفاقی که گویی جان تازه‌ای به ما داد و در مسیرمان با قدرت بیشتری به حرکت‌مان ادامه دادیم.
برای انجام کار‌هایی همچون آزادی زندانیان که نیاز به منابع مالی دارد، چه کسانی پیشقدم هستند و همراه شما پیش می‌آیند؟
خیران همیشه برای کار‌های بزرگ وارد میدان می‌شوند. گروه جهادی ایران آباد در قالب یک صفحه مجازی، خیران زیادی را دور هم جمع کرده است. همنوع‌دوستانی که بسیاری از آنها شاید حتی یک بار هم از نزدیک یکدیگر را ندیده باشند. کسانی که کمک‌های مالی خودشان را به صورت مجازی ارسال و در کار‌های خیر سهیم هستند. حقیقت ماجرا این است که ایران پر از چنین افراد خیر و باایمان است.
پس گروه شما با بهره‌مندی از فضای مجازی توانسته است اطلاع رسانی خوبی درباره برنامه‌ها و اقداماتش داشته باشد؟
بله همین طور است. ما سعی می‌کنیم با مستندسازی‌ها، اعتماد‌سازی خوبی به وجود بیاوریم، اما یک خط قرمز و توجه ویژه هم داریم و آن هم اینکه هرگز با آبروی کسی بازی نمی‌کنیم و بر همین اساس، یکی از ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد گروه این است که در فیلم‌ها و گزارش‌هایی که از کار‌ها و اقداماتش منتشر می‌کند، هرگز چهره هیچ‌کدام از خانواده‌های محروم و کم‌برخوردار را نشان نمی‌دهد. ما معتقدیم باید همیشه حرمت خانواده‌ها حفظ شود و به قول معروف «آبروی مؤمن از خانه کعبه بالاتر» است.
در این مورد و نحوه برنامه‌ریزی‌ها در فضای مجازی بیشتر توضیح دهید.
در صفحه مجازی گروه جهادی ایران آباد، برای هر یک از پویش‌های انجام‌شده فیلم‌ها و عکس‌های مختلفی منتشر می‌شود. ما باید تصاویر و فیلم‌هایی از خدمت‌رسانی به ساکنان مناطق محروم منتشر کنیم. گرچه این کار مورد رضایت گروه و حتی دیگر گروه‌های جهادی نیست، اما زمانی که خیران کمک مالی می‌کنند ما نیز به ناچار عکس و فیلمی منتشر می‌کنیم تا بدانند که پول‌های ارسالی صرف چه خدماتی می‌شود. انتشار این فیلم‌ها و عکس‌ها جهت اعتماد‌سازی است.
در جنوب تهران و شرق کشور بیش از ۲۰۰سرویس بهداشتی و حمام ساخته‌ایم که البته اغلب آنها در استان‌های شرقی بود. در آن مناطق خانم معلولی بود که برای استفاده از سرویس بهداشتی ناچار بود به خانه همسایه برود و چقدر برای این رفت‌وآمدهایش با مشکل روبه‌رو بودند. برای حل این مشکل از کمیته امداد آن منطقه کمک گرفتیم و با یکدیگر مشارکت داشتیم و تعامل مناسبی برقرار شد و در نهایت توانستیم برای این خانواده یک سرویس بهداشتی در محل سکونتش بسازیم.
با توجه به اینکه گفتید به جایی وابسته نیستید، احتمالاً خرج سفر هم پای خود جهادگران است؟
دقیقاً همین طور است. تمام هزینه‌ها از جیب تک‌تک بچه‌ها تأمین می‌شود، البته این حرف‌ها را نمی‌زنم تا منتی سر کسی باشد، چون ما وظیفه خودمان را انجام می‌دهیم. اگر این مطالب گفته می‌شود، صرفاً مطالبه‌گری است، چراکه مقام معظم رهبری فرمودند: «مطالبه‌گر باشیم و خودمان را وسط میدان بدانیم.» به این صورت نباشد که تنها به اصطلاح غر بزنیم، در صورتی که هیچ کاری نکنیم. متأسفانه امروز بسیاری از افراد در حال گلایه و شکایت هستند، در حالی که هیچ کاری هم نمی‌کنند. من همراه گروه در حد بضاعت‌مان وسط میدان هستیم.
جهادگران برای اقدامات فرهنگی آموزش می‌بینند؟ یعنی به نوعی بتوانند علاوه بر کمک به همنوعان کاری کنند تا آنها هم برای ورود به این مسیر و ملحق شدن به گروه‌های جهادی تشویق شوند؟
فرهنگ‌سازی اولین کاری است که هر جهادگر در هر گروه و نقطه از ایران باید انجام دهد. تمام اعضای گروه جهادی ایران آباد وقتی تصمیم به خدمات رسانی می‌گیرند، می‌دانند باید خروجی خوبی داشته باشند و فرهنگ‌سازی اولین و در صدر اولویت‌هاست. دوستان ما در خدمات‌رسانی‌های‌شان به ویژه در کار‌هایی که برای کودکان انجام می‌دهند، با یک تیر دو نشان می‌زنند؛ اول اینکه مایحتاج و نیاز‌های کودکان و دانش‌آموزان را آماده و تقدیم آنها می‌کنند و سپس به واسطه این خدمات‌رسانی، انجام کار خیر، محبت و حرکت در مسیر کار‌های خداپسندانه را به کودکان آموزش می‌دهند.
ما می‌گوییم این کودکان روزی بزرگ می‌شوند و در ذهن‌شان باقی می‌ماند که گروهی به روستای آنها آمده و کمک‌رسانی کرده بودند. این محبت‌کردن و انجام کار خیر به یک فرهنگ تبدیل می‌شود. همچنین نکته‌ای که در این موضوع مهم است، بحث اخلاق‌مداری و توجه به سیره ائمه واصول دین است. ما باید به اعتقادات و باوری که داریم، پایبند باشیم و این موضوع را در عمل و اجرا نشان دهیم.
آیا می‌توانید مثالی بزنید که چطور متوجه می‌شوید کارتان تأثیر روانی هم داشته است؟
ما برای اقدامات فرهنگی جدول و برنامه و ساعت تعریف نکرده‌ایم. من همیشه به جهادگران می‌گویم کار فرهنگی در یک چارچوب خاص نمی‌گنجد. شما در هر زمان و مکانی خودتان می‌توانید تشخیص دهید چه کاری انجام دهید، مورد توجه قرار می‌گیرید. مثلاً گاهی که من و اعضای گروه مشغول کار هستیم و صدای اذان را می‌شنویم، کارمان را تعطیل می‌کنیم و نمازمان را می‌خوانیم. چندین بار به عینه دیده‌ایم تعدادی از بچه‌های کم سن و سال منطقه‌ای که آنجا مشغول کار هستیم، به جمع ما پیوسته و نماز خوانده‌اند. پس وقتی یک کودک ما را در چنین شرایطی می‌بیند، متوجه می‌شود نماز واجب‌تر از کار است. در گروه تلاش می‌کنیم خدماتی که انجام می‌دهیم به صورت زنجیره‌ای باشد و این زنجیره هیچ‌گاه قطع نشود. اگر به کودک هفت ساله‌ای که در یک روستای محروم زندگی می‌کند، کتابی هدیه می‌دهیم و در روستای محل زندگی‌اش کتابخانه احداث می‌کنیم، پس از سال‌ها او تبدیل به نوجوان و جوانی می‌شود که می‌تواند کتابخانه روستایش را با کمک دوستانش اداره کند. به این صورت زنجیره خدمات‌رسانی قطع نمی‌شود و نسل به نسل این خدمت ادامه می‌یابد. کار‌های جهادی به نظرم یک صدقه جاری است که نسل به نسل در گردش بوده و سینه به سینه منتقل می‌شود.
آیا اتفاق افتاده که برای خودتان مشکلی پیش بیاید ولی به دلیل برنامه‌ریزی‌های گروه، حضور در اردو‌ها را به خودتان و زندگی‌تان ترجیح دهید؟
باور کنید در همه گروه‌های جهادی، وقتی کسی عضو می‌شود، همه جان و مالش را در این راه می‌گذارد. در گروه جهادی ایران آباد هم تک‌تک اعضا صادقانه و با تمام وجود کار می‌کنند؛ موضوعی که اگر یک روز کنارشان باشید کاملاً قابل فهم و لمس است.
من از خودم بگویم که یک‌بار پدرم به دلیل بیماری نیاز به من داشت، اما به دلیل تعهد به مردم محروم روستا نتوانستم کنار ایشان باشم. از آنجا که تک‌پسر خانواده هستم، نسبت به پدر و مادرم تعهد دارم، اما گاهی آدم میان دو تعهد گیر می‌کند و ناچار است یکی را انتخاب کند.
به نوبه خودم واقعاً از خانواده‌ام ممنونم که مرا در این مسیر قرار دادند و همیشه مرا حمایت می‌کنند. این خدماتی که انجام می‌دهم، حاصل تلاش‌های پدر و مادرم است و لطف‌هایی که در حق من داشته‌اند. از آنها می‌خواهم این نبودن‌های من را ببخشند و حلال کنند، چراکه احساس می‌کنم نسبت به آنها کوتاهی کرده‌ام. اگر آنها همین جا بودند، خم می‌شدم و پای‌شان را می‌بوسیدم، چون هر چه دارم از دعای خیر و برکت و وجود پدر و مادرم است.
با این اوصاف زندگی جهادگران شیرین است.
بله، خیلی هم شیرین است به خصوص اگر زوج با هم جهادگر باشند. در بسیاری از گروه‌های جهادی زوج‌های جوانی حضور دارند که کار‌ها را به صورت مشارکتی پیش می‌برند.
در گروه جهادی ایران آباد هم زوجی حضور دارد که به همراه فرزندشان در حال خدمات‌رسانی به هموطنان هستند؛ اتفاقی بسیار لذت‌بخش که می‌تواند به صورت یک فرهنگ درآید و جوانان متأهل زیادی را به حضور در اردو‌ها ترغیب کند.
این نوع اتفاقات به الگو‌سازی و باورسازی منجر می‌شود و کودک از نزدیک مشاهده می‌کند که پدر و مادرش تا چه اندازه با اخلاص در مسیر محرومیت‌زدایی قدم برمی‌دارند.
همین یک زوج در گروه حضور دارند؟
از وقتی گروه ایران آباد تشکیل شد، ما زوج‌های زیادی داشتیم که برای نام نویسی و حضور در اردو‌های جهادی اعلام آمادگی می‌کنند. همان روز‌های اول زوج‌های زیادی با ما همکاری کردند و حتی در مواقعی یک خانواده با تمام اعضا آمد و در اردو‌ها شرکت کرد؛ وقتی پدر و مادر و بچه‌ها کنار هم بودند، هر کدام گوشه‌ای از کار را گرفته و گرهی از مشکلات هموطنان‌شان باز می‌کردند.
فارغ از محل و نوع خدمتی که گروه‌های جهادی ارائه می‌کنند، به نظر شما کدام ویژگی در همه آنها مشترک است؟
به نظرم همه کسانی که در گروه‌های جهادی خدمت می‌کنند و حتی آنهایی که به نحوی با این گروه‌ها ارتباط کمی دارند، به خوبی می‌دانند گروه‌های جهادی به هیچ ارگان و سازمانی وابستگی ندارند و هیچ بودجه‌ای به صورت ثابت از جایی دریافت نمی‌کنند. همه افرادی که در گروه‌های جهادی فعال هستند، فی سبیل الله از کار و زندگی‌شان می‌زنند تا به خلق خدمت کنند. مثلاً بچه‌های گروه جهادی ایران آباد به دلیل اینکه بتوانند به کار‌های معمول و روزانه خودشان برسند و خللی در امور و کارهای‌شان ایجاد نشود، عصر‌های چهارشنبه را برای حرکت به سمت مناطق کم‌برخوردار انتخاب می‌کنند. من هم عضوی از این گروه هستم و خوب می‌دانم این کار یک معنی دارد و آن هم اینکه پنج روز کار کنیم و دو روز سراغ کسانی برویم که در زندگی مشکل دارند و کمک کنیم تا زندگی برای آنها هم آسان شود. ما سعی می‌کنیم قبل از نماز صبح روز شنبه به تهران برگردیم تا دوباره به کار و زندگی خودمان برسیم.
خواسته اصلی جهادگران حاضر در گروه‌ها از دولتمردان چیست؟
آنچه جهادگران می‌خواهند، سازمانی است که درگیر قید و بند میز و صندلی و کاغذ نباشد. هم اکنون سامانه‌ای به نام «اطلس جهادی» وجود دارد که همه گروه‌های جهادی باید در این سامانه ثبت شوند. گروه‌ها پیش از مأموریت حتماً باید در این سامانه ثبت‌نام کنند و موقعیت و لوکیشن مربوط را در آنجا به ثبت برسانند و پس از سفر گزارشی از روند اقدامات‌شان را در آن منتشر کنند.
گاهی با وجود آنکه مأموریت‌مان را در سامانه اطلس جهادی به ثبت می‌رسانیم، زمانی که وارد منطقه محروم می‌شویم، ارگان‌های مختلف آن منطقه مانع کار می‌شوند و از ما درخواست مجوز می‌کنند. همچنین در خصوص گروه‌های جهادی باید بگویم حین مأموریت ارگانی به ما بودجه نمی‌دهد و همه هزینه‌های سفر به عهده خودمان است و این در حالی است که اعضای گروه به لحاظ اقتصادی در مرحله متوسط رو به پایین هستند.
