مذاکرات ایران و سه کشور اروپایی در ژنو با وجود همه اختلافات و تهدیدها برگزار شد؛ نشستی که در پایان آن نه بیانیهای صادر شد و نه تصمیم قطعی گرفته شد. با این حال، طرح روسیه برای تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ بعد از گفتوگوی دوشنبه شب پوتین- پزشکیان که گفته میشود چین نیز از آن حمایت میکند، نشانههایی از کورسوی دیپلماسی در فضای کاملاً امنیتی فعلی دارد. کاظم غریبآبادی، معاون وزیر خارجه دیشب گفت که ایران همچنان به دیپلماسی و یک راهحل دیپلماتیک سودمند برای هر دو طرف متعهد است و البته این را هم روشن کرد که زمان آن است که سه کشور اروپایی و شورای امنیت سازمان ملل انتخاب درستی انجام دهند و به دیپلماسی، زمان و فضا بدهند.
کاظم غریبآبادی دیشب در پایان مذاکرات ژنو با سه دولت اروپایی گفت: «دکتر تختروانچی و اینجانب جلسه دیگری با مدیران سیاسی سه کشور اروپایی در ژنو برگزار کردیم. هر دو طرف دیدگاههای خود را در مورد قطعنامه ۲۲۳۱ تشریح کردند.» غریبآبادی گفته که ایران همچنان به دیپلماسی و یک راهحل دیپلماتیک سودمند برای هر دو طرف متعهد است و تأکید کرده که زمان آن است که سه کشور اروپایی و شورای امنیت سازمان ملل انتخاب درستی انجام دهند و به دیپلماسی، زمان و فضا بدهند. مذاکرات دیروز ژنو دومین دور مذاکرات ایران با اروپاییان در شرایطی است که آنها گفتهاند در صورت به نتیجه نرسیدن آن، دست به اسنپبک مندرج در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت خواهند زد. هنوز مشخص نیست که مذاکرات دیروز به نتیجه ملموسی رسیده که تهدید اروپا برای اسنپبک را خنثی کند یا نه، ولی نشانههایی هرچند اندک از تداوم دیپلماسی وجود دارد. اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران دیروز گفت تهران «با تمام توان در حال مذاکره» بوده تا مانع فعالسازی سازوکار بازگشت خودکار تحریمها شود و اجازه ندهد این موضوع به ابزاری برای جنگ روانی علیه شهروندان تبدیل شود. همزمان نشانههایی از تلاشهای تازه روسیه و چین برای کم کردن تنشها وجود دارد. روسها پیشنویس قطعنامهای را آماده کردهاند که بر اساس آن قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت (لغو تحریمها) تمدید خواهد شد، اقدامی که میتواند مانع برخورد مستقیم ایران و دولتهای اروپایی شود. این خبر صبح دیروز، به فاصله ۱۲ ساعت بعد از تماس تلفنی پوتین- پزشکیان منتشر شد که در آن، رئیسجمهور ایران، بر تداوم همکاریهای راهبردی تأکید کرده و دو طرف توافق کردند در نشست آتی سازمان همکاری شانگهای در چین دیدار کنند. برخی منابع اروپایی و امریکایی درباره اینکه چنین قطعنامهای در شورای امنیت رأی بیاورد ابراز تردید میکنند و حتی سخنگوی وزارت خارجه ایران هم دیروز گفت که «ما در جریان پیشنویس قطعنامه روسیه و در حال بررسی آن هستیم و مواضع خود را در این زمینه اعلام خواهیم کرد.»
اظهارات گروسی
دیروز تقریباً همزمان با مذاکرات در ژنو، نقل قولی از رافائل گروسی، دبیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی منتشر شد که او گفته بازرسان این نهاد به ایران بازمیگردند. هنوز مشخص نیست این بازگشت نتیجه توافق تازهای است یا اینکه رافائل گروسی موضعی معطوف به پیشبینی بیان کرده است. لارنس نورمن، خبرنگار والاستریتژورنال نوشته است: «من تلاش کردهام تأییدیه صحت این خبر را بگیرم که آیا این گفته گروسی به این معناست که بین ایران و آژانس در این زمینه توافقی وجود دارد، یا اینکه گروسی این را بهعنوان مسیری که او انتظار دارد پیش برود بیان کرده است، یعنی یک پیشبینی است. هنوز در این مورد شفافیتی وجود ندارد.» با این حال، در فضای مذاکراتی تهران با سه کشور اروپایی ممکن است این نوع موضعگیریها به عنوان یک نشانه مثبت در جریان مذاکرات تلقی شود. اختلافات تهران و اروپا همچنان عمیق است. منابع امنیتی گزارش دادهاند که اروپا خواستار روشن شدن وضعیت ذخایر اورانیوم ۶۰درصدی ایران شده، اما عراقچی به تازگی اعلام کرد بخش عمدهای از این مواد پس از بمباران تأسیسات فردو، نطنز و اصفهان توسط امریکا در ژوئن، زیر آوار مانده است. مذاکرات دیروز در حالی انجام شد که تنها دو ماه از جنگ ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی علیه ایران میگذرد که سبب شد ایران همکاری با آژانس را تعلیق و گفتوگو با امریکا را متوقف کند. اکنون آتشبس برقرار است، اما سایه رویارویی در فضای ژنو محسوس است.