جوان آنلاین: پیتر فورد، سفیر پیشین انگلیس در سوریه، در تحلیلی از وضعیت فعلی برجام و تحولات مربوط به مکانیسم ماشه در لندن گفت: «اروپا نه‌تنها در اجرای تعهدات خود طبق برجام شکست خورده، بلکه با قرار گرفتن علنی در کنار متجاوزان، یعنی اسرائیل و آمریکا، در جنگ دوازده‌روزه اخیر، بی‌طرفی ادعایی خود را نیز از دست داده است.»
وی افزود: «پیش از این، حمایت اروپا از آمریکا و اسرائیل بیشتر پنهانی بود. آلمان معمولاً مواضع خود را آشکار بیان می‌کرد، اما بریتانیا و فرانسه تا حدی محتاط‌تر بودند. اکنون اما این حمایت‌ها آشکار و هماهنگ شده‌اند، آن‌هم در حالی که اروپا به تعهدات خود در زمینه لغو تحریم‌ها و حفظ منافع اقتصادی ایران در چارچوب برجام عمل نکرده است.»
فورد با تأکید بر اینکه سه کشور اروپایی صلاحیت طرح درخواست یا تهدید علیه ایران را ندارند، تصریح کرد: «اینکه اروپایی‌ها با چنین سابقه‌ای اکنون مدعی رعایت تعهدات از سوی ایران هستند، نهایت ریاکاری است؛ به‌ویژه در شرایطی که اسرائیل به‌طور آشکار دارای سلاح هسته‌ای است و با این حال، تحت هیچ نظارتی قرار ندارد.»
وی با بیان اینکه ادامه این روند می‌تواند پیامدهای جدی برای آینده همکاری‌های بین‌المللی داشته باشد، خاطرنشان کرد: «ایران باید نشان دهد که گزینه‌های دیگری هم دارد؛ از جمله تعمیق همکاری با روسیه و چین، یا حتی بررسی خروج از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) در صورت تداوم رفتارهای غیرسازنده غرب.»
سه کشور اروپایی عضو برجام (انگلیس، فرانسه و آلمان) که طی یک دهه گذشته در اجرای تعهدات برجامی خود ناکام مانده‌اند، در واکنش به گام‌های جبرانی و مشروع ایران در این توافق، تهدید کرده‌اند که فرآیند بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل موسوم به مکانیسم ماشه را فعال خواهند کرد.
ژان نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، هفته پیش در حاشیه نشست شورای وزیران خارجه اتحادیه اروپا در بروکسل تهدید کرد که اگر در روند مذاکرات هسته‌ای پیشرفتی حاصل نشود، پاریس به همراه لندن و برلین حداکثر تا پایان ماه اوت (نهم شهریور) مکانیسم ماشه (سازوکار بازگشت تحریم‌ها ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت) را فعال خواهد کرد.
وی بدون اشاره به نقض مکرر تعهدات برجامی توسط اروپا و حملات اخیر آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه تأسیسات هسته‌ای ایران، مدعی شد: «این یک واقعیت است که ایران تعهدات خود را نقض کرده است. فرانسه و شرکایش حق دارند تحریم‌های جهانی در حوزه تسلیحاتی، بانکی و هسته‌ای را که ده سال پیش لغو شده بود، دوباره اعمال کنند.»
جمهوری اسلامی ایران تأکید دارد که هرگونه تلاش برای احیای قطعنامه‌های لغوشده شورای امنیت، از نظر حقوقی باطل است. سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل متحد، رئیس شورای امنیت، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و اعضای شورای امنیت سازمان ملل تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران ثابت نموده است که قادر به شکست هرگونه «کار کثیف» متوهمانه است، اما همواره برای پاسخ متقابل به دیپلماسی معنادار با حسن نیت نیزآماده بوده است.
کارشناسان حقوق بین‌الملل نیز تأکید دارند که تهدید اروپا به فعال‌سازی مکانیسم ماشه، مشروعیت و اثربخشی خود را از دست داده است، چراکه این سازوکار اساساً برای حفظ یک توافق فعال طراحی شده بود؛ نه آنکه پس از حملات غیرقانونی علیه زیرساخت‌های کلیدی هسته‌ای ایران فعال شود. آنان معتقدند توسل گزینشی به این مکانیسم در شرایط فعلی تنها یک مجازات دسته‌جمعی علیه مردم ایران است و موجب آشفتگی حقوقی و عملی در نظام بین‌الملل خواهد شد.
پیتر جنکینز، سفیر پیشین انگلیس در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اقدام اروپا برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه را «نسنجیده و ناعادلانه» خواند. او در گفت‌وگو با ایرنا بیان داشت: «چنین حرکتی نه‌تنها غیرموجه است، بلکه احتمالاً اثر چندانی هم نخواهد داشت، چرا که اکثریت اعضای سازمان ملل آن را نادیده خواهند گرفت.»
یک دیپلمات بازنشسته انگلیس نیز که خواست نامش فاش نشود هشدار داد که «اقدام یک‌جانبه‌گرایانه و هماهنگی تروئیکا با سیاست‌های فشار حداکثری آمریکا تنها به بی‌اعتمادی بیشتر و بن‌بست دیپلماتیک منجر می‌شود.» او به خبرنگار ایرنا در لندن گفت: «بازسازی اعتماد نیازمند بازگشت واقعی به مسیر دیپلماسی است، نه تهدید و فرافکنی.»
جمهوری اسلامی ایران هم بارها در مواضع رسمی خود تأکید کرده است که به دیپلماسی متعهد است و آمادگی دارد برای رسیدن به توافقی منصفانه، پایدار و قابل اتکا که لغو واقعی تحریم‌ها را به‌همراه داشته باشد، در مذاکرات بر اساس احترام متقابل شرکت کند.
