جوان آنلاین: سمانه ملکخانی در باب واکنشهای تمسخرآمیز به کلمه «موجپز» که فرهنگستان زبان فارسی به عنوان جایگزین «ماکروویو» پیشنهاد داده است، نوشت: دو گروه، کتاب مستطاب آشپزی (چاپ اول: ۱۳۷۹) را بهخوبی میشناسند: علاقهمندان به آشپزی و علاقهمندان به واژهگزینی. کتابی دستپخت نجف دریابندری (۱۳۰۹- ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۹) که پس از سالها شناگری در دریای ترجمه ناگاه دل به دریای نگارش آشپزینامه زد و در آنجا هم نام خود را ماندگار کرد. احتمالاً ما واژه دوستان این تجربه مشترک را داریم که این کتاب را برای آشپزی گشودهایم و زمانی بهخود آمدهایم که مطالعه واژههای آن زمان را از کفمان ربوده و گرسنگی را برجای گذارده است! نخست در صفحه ۱۴ کتاب، بخش پیشگفتار، چنین میبینیم: «.. فر موجپز (مایکروویو) ...»
بعید است تا اینجا خندهمان گرفته باشد. در ادامه در صفحه ۱۶۷، نویسنده چنین گفته است: «در این کتاب مستطاب ما این دستگاه را که با امواج الکترومغناطیسی غذا را میپزد، فر موجپز مینامیم (در این باره نگاه کنید به ص ۱۷۹۵)». در صفحه مربوط نوشته است: «کلمه مایکروویو بهمعنای موج ریز است و از آنجا که این دستگاه نوعی فر است که مواد غذایی را با این امواج میپزد، نگارنده از خوانندگان محترم اجازه میخواهد که آن را «فر موجپز» بهقیاس آبپز و بخارپز بنامد...» (این توضیحات هم خندهدار بهنظر نمیرسند). او همچنین اصطلاحات «موجپز کردن» و «تابه موجپز» را بهکار بردهاست: «برای موجپز کردن، قارچ سالم و خشک را انتخاب کنید...» (ص ۱۸۱۳) و: «نوعی ظرف به نام browning dish ساخته شده است که ما آن را تابه موجپز مینامیم.» (ص ۱۸۰۵)
در تاریخ ۱۰ مرداد ۱۳۹۶، در جلسه کمیته ملی ثبت میراث ناملموس، نجف دریابندری بهعنوان گنجینه زنده بشری در میراث خوراک در فهرست حاملان میراث ناملموس (نادرهکاران) بهثبت رسید.
فرهنگستان زبان و ادب فارسی ابتدا «تندپز» را در سال ۱۳۷۶، در شورای واژهگزینی برای مایکروویو تصویب کرد. موجپز هم در همان شورا مطرح شده، اما رأی نیاورده بود. پس از سالها بار دیگر این معادل مطرح شد و فرهنگستان تصمیم گرفت این برابر را که برگزیده این استاد گرامی هم بوده و بهکار رفته جایگزین کند. بهتر نیست پیش از خندیدن به هر چیز آگاهی بیشتری کسب کنیم؟ شاید آنقدرها هم خندهدار نباشد.
با استفاده از: کتاب مستطاب آشپزی (نجف دریابندری و فهیمه راستکار)؛ سامانه جستوجوی دادگان فرهنگستان زبان و ادب فارسی؛ فرهنگ واژههای مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی؛ وبگاه ایسنا.