سه سال فعالیت دولت سیزدهم در عرصه سیاست خارجی را باید از جهت تعداد حوادث و دستاورد‌های کسب شده بی‌نظیر دانست. در این سه سال حوادثی، چون قدرت‌گیری دوباره طالبان در افغانستان، جنگ اوکراین و جنگ حماس و رژیم صهیونیستی به وقوع پیوست، اما دولت توانست با درایت کامل تهدید‌های مذکور را تبدیل به فرصت کند. گفتگو‌های مستقیم با طرف افغانی مانع از تکرار تلخ حوادث دهه ۷۰ شمسی شد و سفارتخانه ایران یکی از سه سفارتخانه فعال در کابل باقی ماند. در ادامه نیز حضور فعال دیپلمات‌های ایرانی در کنفرانس‌های منطقه‌ای و گفت‌وگوی مستقیم با طرف افغانی باعث شد مسیری مشخص برای حل‌و‌فصل مسائل فی‌مابین به وجود آید که این فرآیند تا قبل از حادثه تلخ اخیر پیرامون مسئله حق‌آبه هیرمند در جریان بود.
دومین امتحان سخت دولت رئیس‌جمهور شهید نیز با وقوع جنگ اوکراین رقم خورد در حالی که همه جهان در شوک شروع حمله روسیه به اوکراین، عاجز از تصمیم‌گیری قاطع بودند، وزارت خارجه با اعلام موضع رسمی جمهوری اسلامی مبنی بر حفظ تمامیت ارضی اوکراین و محکومیت ناتو به دلیل ماجراجویی در شرق اروپا موضعی مستقل اتخاذ کرد تا دولت در این آزمون نیز سربلند شود.
شاهکار دیپلماسی دولت را، اما باید در مدیریت مسائل پیرامون عملیات طوفان‌الاقصی نظاره کرد. وزارت خارجه پس از شروع این عملیات با رد هرگونه دخالت در آن راه را بر هرگونه تعرض از جانب غرب سد کرد تا صهیونیست‌ها و حامیان‌شان دیگر نتوانند با بهانه دخالت ایران مظلوم‌نمایی کنند. این در حالی بود که تهران با جدیت حوادث را رصد کرده و به مثابه قوه عاقله جبهه مقاومت منطقه را در کنترل خود داشت. همچنین به‌هیچ‌وجه نباید همکاری مؤثر دولت با نیرو‌های مسلح را در قالب شورای عالی امنیت ملی برای اجرای عملیات غرورآفرین وعده صادق نادیده گرفت. همین هماهنگی و همکاری بود که کشور را قادر ساخت یکی از بزرگ‌ترین حملات موشکی جهان را به منصه ظهور بگذارد و چهره ایران اسلامی را در جهان اسلام بازسازی کند. مدیریت درگیری‌های منطقه‌ای و جهانی، اما تنها دستاورد دولت سیزدهم نبود. دیپلماسی فعال دولت باعث شد جمهوری اسلامی در این سه سال بتواند نه‌تن‌ها آرزوی دو دولت پیشین خود را برآورده کرده و عضو دائم سازمان همکاری‌های شانگ‌های شود، بلکه در گروه بریکس نیز عضویت یابد. در همین حین و به‌موازات گسترش همکاری‌ها با سازمان‌های بین‌المللی دولت سیاست تنش‌زدایی منطقه‌ای را برای گسترش و احیای روابط با همسایگان به‌صورت جدی دنبال کرد. در راستای همین سیاست بود که احیای روابط ایران و عربستان پس از قطع روابط در دولت قبل صورت گرفت و دیگر کشور‌های عربی مانند اردن، مصر و بحرین علاقه‌مند به ازسرگیری روابط خود با جمهوری اسلامی ایران شدند.
در زمینه توسعه پروژه‌های مشترک دوجانبه نیز چندین برگ زرین را می‌توان در کارنامه دولت سیزدهم یافت که از جمله آن‌ها می‌توان به جذب سرمایه روسیه برای تکمیل کریدور شمال - جنوب و جدیت دولت جهت تکمیل این پروژه که می‌توانست تا سال پایانی دولت ایران را به یکی از مهم‌ترین گذرگاه‌های جهان تبدیل کند و توافق با هند برای توسعه بندر چابهار اشاره کرد. همه این تلاش‌ها و دستاورد‌ها باعث نشد دولت از مذاکره برای احیای روابط خود با غرب و حل مسئله هسته‌ای کنار بکشد. به رغم انتقادها، وزارت خارجه به‌عنوان بازوی سیاست خارجی دولت هیچ‌گاه مذاکرات احیای برجام را متوقف نکرد و تا روز آخر نیز این تلاش‌ها زیر نظر دولت و شورای عالی امنیت ملی به‌صورت جدی دنبال شد. نقطه افتراق این سری از مذاکرات با مذاکرات قبلی، نه در قدم‌زدن یا نزدن دو وزیر خارجه بلکه هدف و شیوه مذاکره دولت سیزدهم بود. دولت سیزدهم توانست با تنوع‌بخشی در شرکای سیاست خارجی خود این بار مذاکرات را نه فقط برای حصول به هرگونه توافقی بلکه برای رسیدن به یک توافق مطلوب و مطابق منافع ملی پیش ببرد. هماهنگی دولت با نیرو‌های مسلح باعث نیز شد صدایی واحد از جمهوری اسلامی در نظامی بین‌الملل شنیده شود و فرصتی برای تحقیر یا ایجاد شکاف بین نیرو‌های سیاسی توسط غرب شکل نگیرد. همچنین دولت توانست جدای از مسیر مذاکره از طریق حضور در محاکم و دادگاه‌های بین‌المللی بخشی از اموال غصب شده توسط ایالات متحده را آزاد کند. برای توصیف سیاست خارجی دولت سیزدهم نمی‌توان جمله‌ای بهتر از نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی یافت. دولت رئیس‌جمهور شهید به طور محسوسی توانست نگاه بازیگران جهانی را که در یک دهه گذشته ایران را به چشم یک کشور ضعیف با سیاستمدارانی شیفته غرب می‌دیدند تغییر دهد و ایرانی مستقل و آزاده در تصمیم‌گیری‌های بین‌المللی را به آن‌ها معرفی کند؛ ایرانی که برخلاف سال‌های گذشته نه یک بازیگر منفعل و محلول در نظم یک‌قطبی، بلکه یک بازیگر فعال در دوران گذار به نظم نوین جهانی است.
